Skolioza – objawy, przyczyny i profilaktyka

Wady postawy rozwinąć się mogą w różnym wieku, niekiedy nawet mają charakter wrodzony. Skolioza to skrzywienie kręgosłupa, które znacząco wpływa na funkcjonowanie całego organizmu. Poznaj kluczowe informacje na temat tego zaburzenia i poznaj metody jego leczenia.

Czym jest skolioza?

Skolioza to skrzywienie kręgosłupa. Zwyczajowo określane jest jako boczne skrzywienie, jednak w rzeczywistości ma charakter trójpłaszczyznowy. Zniekształcenie to obejmuje:

• skrzywienie w płaszczyźnie czołowej (biegnie równolegle do czoła, dzieli ciało na przednią i tylną część);
• skrzywienie w płaszczyźnie strzałkowej (dzieli ciało na część prawą i lewą);
• skrzywienie w płaszczyźnie poprzecznej (biegnie prostopadle do osi długiej tułowia).

Istnieje wiele metod pomiaru i klasyfikacji skolioz. Jedną z najpopularniejszych jest metoda pomiaru i klasyfikacji wg Cobba. Biorąc pod uwagę zaawansowania zniekształcenia kręgosłupa można wyróżnić w tej klasyfikacji następujące stopnie skoliozy:

• Postawa skoliotyczna – jest to wczesne stadium wady. Występuje w przypadkach gdzie kąt nie przekracza 10^° wg skali Cobba.
• Skolioza I stopnia – jest to skrzywienie, którego kąt dochodzi do 30° (wg skali Cobba).
• Skolioza II stopnia – to skrzywienie o wartościach kątowych 31-60°.
• Skolioza III stopnia – jest to skrzywienie o kącie przekraczającym 60°.

 Biorąc pod uwagę zaawansowania zniekształcenia kręgosłupa można wyróżnić następujące stopnie skoliozy:

Jakie są przyczyny skoliozy?

Występuje wiele potencjalnych przyczyn skoliozy. Jednak w przeważającej większości, bo aż w 85%, ma ona charakter idiopatyczny. Oznacza to, że przyczyna jej powstania nie jest znana. Specjaliści wymieniają skoliozę pochodzenia mięśniowego, nerwowo-mięśniowego, kostno-nerwowo-mięśniowego, kostnego oraz wrodzoną. Do jednych z częstszych czynników sprawczych skoliozy należą:

• różnica długości kończyn;
• przepuklina krążka międzykręgowego;
• zła postawa;
• zwyrodnienie stawów;
• porażenie mózgowe;
• dystrofia mięśniowa;
• niewłaściwe nawyki jedzenia i siedzenia;
• noszenie teczki lub plecaka w jednej ręce.

Skolioza – objawy chorobowe

Objawami wskazującymi na skoliozę kręgosłupa są przede wszystkim:

• wygięcie kręgosłupa na bok w odcinku piersiowym;
• asymetria talii;
• wał lędźwiowy;
• nierówne barki – przesunięte ku górze i do przodu;
• wyboczenie tułowia;
• wystająca klatka piersiowa z jednej strony – garb żebrowy prawo- lub lewostronny;
• przemieszczenie jednego biodra ku górze i do przodu;
• cofnięcie jednej piersi, przez co optycznie wydaje się mniejsza.

Zaawansowana skolioza wiąże się z ryzykiem poważnych problemów zdrowotnych, nie tylko ze strony układu ruchu, lecz także narządów wewnętrznych. Zmiany kostne mogą powodować zmianę położenia lub wywoływać ucisk, a to nie pozostaje bez wpływu na ich funkcjonowanie (skutkuje to np. zmniejszeniem wydolności mięśni oddechowych, zmniejszeniem ruchomości klatki piersiowej, spadkiem pojemności płuc). Dlatego ortopedzi zwracają uwagę na konieczność leczenia skoliozy. Im szybciej podjęta zostanie terapia, tym lepszych efektów można się spodziewać.

Profilaktyka skoliozy

Zastanawiasz się, w jaki sposób nie dopuścić do skoliozy kręgosłupa? Profilaktyka tej wady postawy obejmuje przede wszystkim takie elementy jak:

• regularnie podejmowanie aktywności ruchowej;
• zbilansowana dieta;
• zrzucenie nadliczbowych kilogramów;
• nienoszenie plecaków, toreb, torebek na jedno ramię – zamiast tego powinno się zakładać plecak na oba ramiona;
• zapewnienie odpowiednich warunków do snu – twardy materac, nie za duża poduszka;
• przyjmowanie odpowiedniej pozycji siedzącej – korzystanie z fotela z wyprofilowanym oparciem i podparciem dla łokci;
• ergonomia pracy przy biurku – blat biurka i siedzisko fotela muszą być dostosowane wysokością do wzrostu;
• noszenie wygodnego obuwia z wyprofilowaną wkładką, z naturalnych materiałów;
• przerwy podczas pracy w jednej pozycji;
• wizyty kontrolne, podczas których ocenia się stan kręgosłupa.

Zobacz także: [link do one pagera dostarczony przez LUX MED]

Na czym polega leczenie skoliozy?

Sposób leczenia skoliozy zależy od stopnia skrzywienia kręgosłupa. W przypadku skolioz I stopnia wskazana jest obserwacja i rehabilitacja. Leczenie skoliozy II stopnia wiąże się z użyciem zaopatrzenia ortopedycznego (gorsetu) i odpowiednio dobranej fizjoterapii. Istnieje kilka rodzajów gorsetów, które dobierane są indywidualnie do potrzeb pacjenta. Naciskając na kręgosłup, wymuszają one jego właściwe ustawienie.

Powszechnie stosowaną metodę fizjoterapii w skoliozach stanowi DoboMed (Metoda Dobosiewicz). Typowymi jej elementami są asymetryczne ćwiczenia oddechowe i symetryczne, odciążające pozycje wyjściowe. Druga znana metoda to FITS (Funkcjonalna Indywidualna Terapia Skolioz). Składają się na nią relaksacja mięśniowo-powięziowa, stretching, ćwiczenia asymetryczne, aktywizacja mięśni stabilizujących miednicę, ćwiczenia oddechowe, nauka przyjmowania i utrzymywania postawy skorygowanej oraz prawidłowego obciążania stóp.

W przypadku bardziej zaawansowanych postaci skrzywienia kręgosłupa konieczne okazać się może leczenie operacyjne, które uzupełniane jest fizjoterapią około- i pooperacyjną. Podczas operacji wstawiane są specjalne pręty i śruby, które mają podtrzymać kręgosłup w odpowiedni sposób. Ważnym aspektem terapii jest również edukacja pacjenta i jego rodziny. Bez względu na rodzaj postępowania cel stanowi zmniejszenie lub usunięcie skrzywienia kręgosłupa, zatrzymanie postępu choroby i utrwalenie pozytywnych efektów terapii.