Przepuklina pooperacyjna – przyczyny, objawy, sposoby leczenia

Przepuklina pooperacyjna powstać może zarówno w gojącej się, jak i zabliźnionej już ranie pooperacyjnej. Rozwinąć się może na skutek niewłaściwej techniki szycia lub źle dobranych szwów, a także zaburzenia gojenia rany, które może wynikać ze złego stanu pacjenta czy zaburzenia syntezy kolagenu. Sprawdź, jakie są objawy i sposoby leczenia przepukliny pooperacyjnej.

Co to jest przepuklina pooperacyjna?

Przepukliną określa się patologiczne uwypuklenie zawartości jamy ciała przez otwór w powłokach, widoczne pod skórą. Do rozwoju przepukliny dochodzi w miejscu o obniżonej oporności. Takim właśnie miejscem może być okolica pooperacyjna. Ryzyko wystąpienia przepukliny pooperacyjnej rośnie razem z rozmiarem rany pooperacyjnej. Częściej obserwuje się ją wśród osób, u których doszło do infekcji lub nieprawidłowego gojenia się rany po zabiegu. Zwiększone ryzyko przepukliny pooperacyjnej dotyczy również osób z nadmierną masą ciała. Przepukliny pooperacyjne zazwyczaj obserwuje się po zabiegach w obrębie jamy brzusznej.

Jak powstaje przepuklina pooperacyjna?

Za powstanie przepukliny pooperacyjnej odpowiadać może kilka czynników. Specjaliści upatrują jej podłoża w zaburzeniach metabolizmu kolagenu. Zmniejszenie stosunku kolagenu typu I do kolagenu typu III predysponuje do rozwoju przepukliny pooperacyjnej z powodu gorszej jakości macierzy kolagenowej. Do powstania przepukliny może dochodzić również na skutek zbyt dużej odległości między założonymi szwami czy nadmiernego napięcia szwów oraz niekompletnego zagojenia się rany pooperacyjnej. W sposób szczególny na wystąpienie przepukliny pooperacyjnej podatne są miejsca, gdzie prowadzone były długie, rozległe cięcia. Dodatkowo, w wyniku zwiotczenia mięśni brzucha i wysokiego ciśnienia w jamie brzusznej czynnikami ryzyka przepukliny mogą być również przewlekłe zaparcia, uporczywy kaszel, czkawka, wymioty czy wysiłek fizyczny.

Przepuklina pooperacyjna – objawy

Przepuklina w bliźnie pooperacyjnej może wystąpić zaraz po operacji lub w późniejszym czasie. Przepuklina pooperacyjna objawia się w podobny sposób, jak inne tego typu patologie. Charakterystyczne jest dla niej pojawienie się wyczuwalnego pod skórą guza, który wygląda jak nieregularne uwypuklenie. Występować mogą wrażenie „ciągnięcia” i dolegliwości bólowe, które nasilają się i promieniują podczas podejmowania wysiłku. Należy zaznaczyć, że przepukliny dużych rozmiarów mogą utrudniać swobodne wykonywanie ruchów, a w przypadku tych w okolicy brzucha zaburzać perystaltykę jelit, przyczyniając się tym samym do problemu z wypróżnianiem.

Gdy zawartości przepukliny nie daje się odprowadzić do środka przez wrota przepukliny, oznacza to, że doszło do jej uwięźnięcia. Może wówczas pojawić się silny ból, nudności, wymioty, zatrzymanie gazów i stolca.

Do jakiego lekarza się udać?

Z podejrzeniem przepukliny w bliźnie pooperacyjnej należy się zgłosić do lekarza pierwszego kontaktu – internisty lub lekarza rodzinnego. Po ustaleniu wstępnego rozpoznania pacjent może zostać skierowany do chirurga, który określi wskazania do leczenia chirurgicznego. W przypadku uwięźnięcia przepukliny konieczna jest szybka pomoc medyczna – chory powinien się zgłosić na szpitalny oddział ratunkowy (SOR) lub wezwać pogotowie, dzwoniąc pod nr 999 lub 112.

Rozpoznanie przepukliny pooperacyjnej

Rozpoznanie przepukliny pooperacyjnej opiera się w dużej mierze na badaniu palpacyjnym. Rolę wspomagającą odgrywa wywiad i objawy zgłaszane przez pacjenta, jednakże zdarzają się przypadki, że nawet rozległe przepukliny mogą nie dawać wyraźnych objawów, a będą wyczuwalne podczas badania okolicy blizny po zabiegu. W przypadkach wątpliwych lekarz zleca badanie ultrasonograficzne (USG) i/lub tomografię komputerową (TK).

Na czym polega leczenie przepukliny pooperacyjnej?

Przepuklina pooperacyjna wymaga leczenia chirurgicznego. Z uwagi na obecność zrostów i blizn pooperacyjnych zabieg okazać się może trudniejszy do przeprowadzenia niż w przypadku innych typów przepuklin. Obecnie często przeprowadza się operacje przepukliny metodą laparoskopową, co znacznie ogranicza konieczność wykonywania cięć. Chirurg robi zazwyczaj 3-4 nacięcia 0,5-1,5 cm, przez które wprowadza laparoskop.

Jeżeli istnieją przeciwwskazania do tego typu rozwiązania, w przypadku przepukliny brzusznej pooperacyjnej konieczna okazać się może autoplastyka ściany brzusznej. Zabieg polega na wypreparowaniu wrót przepukliny i ich zszyciu, niekiedy wykorzystuje się znajdujące się wokół mięśnie i powięzi. Linię szwów można też wzmocnić materiałami z tworzywa sztucznego. Żeby uzupełnić ubytki w powłokach, zakłada się siatkę. Zabieg przepukliny pooperacyjnej wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym lub miejscowym. Okres rekonwalescencji po operacji wynosi od 4 do 6 tygodni. Jest to czas, kiedy należy zrezygnować z dźwigania i z ciężkiej pracy fizycznej.

Profilaktyka przepukliny pooperacyjnej

Nie opracowano konkretnych działań profilaktycznych względem przepukliny pooperacyjnej. Wiele bowiem zależy od techniki opracowania rany. Ryzyko jej wystąpienia wiąże się zatem z doświadczeniem i zdolnościami osoby zszywającej cięcie pooperacyjne. Sam pacjent może zmniejszyć ryzyko wystąpienia przepukliny pooperacyjnej, dbając o ranę, utrzymując prawidłową masę ciała i poziom cukru we krwi, zaprzestając palenia papierosów (przynajmniej w okresie przedoperacyjnym i rekonwalescencji), zwalczając uciążliwe zaparcia, ograniczając aktywność fizyczną do momentu zagojenia się rany pooperacyjnej.