Przemęczenie – poznaj możliwe przyczyny

29.07.2022

Przemęczenie to stan, którego doświadczyła w swoim życiu znaczna część społeczeństwa. Za jego powstanie odpowiada przede wszystkim nadmiar obowiązków i szybkie tempo życia. Jednak zdarzają się przypadki, w których przemęczenie organizmu stanowi objaw choroby.

Przemęczenie – poznaj możliwe przyczyny

Spis treści

Ogólne przemęczenie – za mała ilość snu
Ogólne przemęczenie – możliwe choroby
Do jakiego lekarza należy się zgłosić?
Zespół przewlekłego zmęczenia

Przemęczenie może być spowodowane zarówno przez wysiłek fizyczny, jak i umysłowy, który przekracza granice adaptacyjne. Jeśli jednak odpoczynek i regeneracja organizmu nie powodują ustąpienia stanu przemęczenia, można podejrzewać różnorodne stany chorobowe. Sprawdź, jakim chorobom towarzyszy uczucie zmęczenia. Dowiedz się, czym jest zespół przewlekłego zmęczenia.


Ogólne przemęczenie – za mała ilość snu

Za pojawienie się ogólnego przemęczenia organizmu odpowiada przede wszystkim szybki styl życia. Nadmiar obowiązków zawodowych lub domowych, liczne lub wysokie oczekiwania, brak czasu dla siebie, niewystarczająca ilość snu – to częste przyczyny wzmożonej senności, zaburzeń koncentracji, osłabienia, braku energii czy rozdrażnienia. Takie postępowanie niestety nie jest zdrowe dla organizmu i powoduje jego przemęczenie.

Aby zwalczyć uczucie częstego zmęczenia, konieczna jest w tym przypadku zmiana stylu życia oraz większa koncentracja na sobie i swoich potrzebach. Organizm potrzebuje przynajmniej ośmiu godzin snu, aby móc się zregenerować i odprężyć. Ważna jest odpowiednio zbilansowana dieta dostarczająca wszystkich niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania składników odżywczych. Po konsultacji z lekarzem można rozważyć tabletki na stres i przemęczenie. Konieczne jest również unikanie stresów, realizacja zainteresowań i zwolnienie tempa swojego życia.

Zmęczenie stanowi naturalną fazę fizjologiczną. Informuje ono, że potrzebujesz regeneracji, jest więc elementem złożonego mechanizmu obronnego organizmu. Doświadczenie krótkotrwałego zmęczenia, które mija po odpoczynku, jest powszechne wśród ludzi i nie budzi niepokoju. Problemem staje się sytuacja utrzymującego się zmęczenia pomimo dłuższego odpoczynku i zaprzestania męczącej aktywności. Stan przewlekłego zmęczenia wiąże się z nasileniem zakłóceń procesów fizjologicznych w organizmie i może stanowić podejrzenie choroby.


Ogólne przemęczenie – możliwe choroby

Wzmożona senność w ciągu dnia i uczucie przemęczenia miewają podłoże chorobowe. Za ich powstanie odpowiadać może odwodnienie organizmu, któremu często towarzyszą: zwiększone pragnienie, suchość błony śluzowej jamy ustnej i języka, zawroty i bóle głowy, rzadkie oddawanie moczu.

Kolejną możliwą przyczyną przemęczenia jest zbyt wysoki poziom glukozy we krwi. Tzw. hiperglikemii towarzyszyć mogą dodatkowo zaburzenia koncentracji, spadek aktywności, wzmożona senność, zwiększone pragnienie, częste oddawanie moczu, zwłaszcza w nocy, bóle głowy, niewyraźne widzenie i trudności z koncentracją.

Inną przyczyną przewlekłego zmęczenia może być anemia, czyli niedokrwistość. Charakteryzuje się ona spadkiem wartości hemoglobiny, liczby krwinek czerwonych (erytrocytów) i wskaźnika hematokrytowego. W przebiegu anemii pojawić się mogą takie objawy jak: szybka męczliwość, osłabienie, bladość powłok skórnych, mniejsza wydolność fizyczna, upośledzenie koncentracji i uwagi, tachykardia, kołatania serca, duszności.

Przyczyną wzmożonej senności i ogólnego przemęczenia mogą być też zaburzenia ze strony układu endokrynnego i gruczołów wydzielania wewnętrznego, zwłaszcza nieprawidłowości w funkcjonowaniu tarczycy i trzustki. W pierwszym przypadku przewlekłe zmęczenie towarzyszy niedoczynność tarczycy, w której przebiegu obserwuje się szereg innych objawów, np. suchą, szorstką skórę, zaparcia, częste uczucie zimna, wzrost masy ciała i łamliwe włosy z tendencją do wypadania. W zaburzeniach pracy trzustki istnieje ryzyko rozwoju cukrzycy i hipoglikemii, czyli spadku poziomu cukru w krwi. Chorzy doświadczają osłabienia, szybkiej męczliwości, a ich skóra staje się blada i pokrywa się zimnym potem.

To tylko kilka z możliwych przyczyn przemęczenia organizmu związanych z chorobą. Lista potencjalnych źródeł ogólnego przemęczenia jest znacznie dłuższa i znajdują się na niej m.in.:

  • choroby zakaźne, np. gruźlica, HIV, borelioza;
  • choroby psychiczne, np. depresja, zaburzenia adaptacyjne, pracoholizm, neurastenia (zaburzenie nerwicowe związane z ciągłym uczuciem zmęczenia), uzależnienia;
  • choroby neurologiczne, np. stwardnienie rozsiane, otępienie;
  • choroby autoimmunologiczne, np. toczeń rumieniowaty układowy, reumatoidalne zapalenie stawów.

Do jakiego lekarza należy się zgłosić?

W przypadku występowania wyżej wymienionych objawów lub przewlekłego zmęczenia wpływającego na jakość życia należy zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu – internisty lub lekarza rodzinnego. Przeprowadzi on z pacjentem wywiad lekarski oraz go zbada. W zależności od wskazań skieruje pacjenta na badania krwi takie jak morfologia, poziom żelaza we krwi, hormonów tarczycy, glukozy. Na podstawie wyników może skierować pacjenta do innych specjalistów m.in. endokrynologa lub diabetologa. Jeśli jednak zmęczenie jest objawem zaburzeń zdrowia psychicznego, może być konieczna konsultacja psychiatryczna lub psychologiczna.


Zespół przewlekłego zmęczenia

Zespół przewlekłego zmęczenia (ang. chronic fatigue syndrome — CFS) to choroba polegająca na odczuwaniu przemęczenia dłużej niż przez pół roku, czemu towarzyszyć muszą przynajmniej cztery z następujących objawów: zaburzenia snu, ból gardła, przedłużone zmęczenie po wysiłku fizycznym, ból głowy o charakterze innym niż przed chorobą, bóle stawowe lub mięśniowe, zaburzenia koncentracji lub pamięci, powiększone węzły chłonne. Etiologia choroby w dalszym ciągu pozostaje niejasna. Dlatego też nie opracowano leczenia przyczynowego zespołu przewlekłego zmęczenia. Choroba z reguły rozpoczyna się nagle, dotykając nierzadko dotychczas zdrowe osoby.

W zespole przewlekłego zmęczenia występują okresy zaostrzeń i remisji, ale rzadko bywają one bezobjawowe. Do zaostrzeń dochodzi stosunkowo regularnie, w związku z czym część badaczy mówi nawet o ich sezonowości. Do nasilenia objawów prowadzi stres. W leczeniu zespołu przewlekłego zmęczenia zastosowanie znajduje stopniowana terapia ruchowa oraz poznawczo-behawioralna (rodzaj psychoterapii skupiający się na przyczynach i wzorcach nieprawidłowych nawyków i zachowań).

Źródła
  1. M. Duda, Zmęczenie jako współczesne zagrożenie cywilizacyjne, „Edukacja – Technika – Informatyka” 2017, t. 8, nr 1, s. 152–156.
  2. M. Wilk, B. Łoza, Zespół przewlekłego zmęczenia, „Neuropsychiatria. Przegląd Kliniczny” 2018, t. 10, nr 1, s. 12–17.

Zobacz także

BMI.jpg
DietetykaUroda i sportZdrowie na co dzień

Czym jest wskaźnik BMI? Jak interpretować wyniki?

W ciągu ostatnich lat w polskim społeczeństwie – i nie tylko – wzrósł problem nadwagi i otyłości. Szacuje się, że w naszym kraju na otyłość cierpi ok. 9 mln osób. Statystyki na ten temat bazują na międzynarodowej skali BMI (ang. Body Mass Index), która pozwala oszacować, czy aktualna waga jest prawidłowa, zbyt wysoka lub za niska. Sprawdź, czym jest ten wskaźnik, jak dokonywać obliczeń i interpretować wyniki.

Niedobór magnezu.jpg
Zdrowie na co dzień

Jak objawia się niedobór magnezu? Jakie ma skutki? Kiedy wdrożyć suplementację?

Magnez to ważny minerał dla organizmu człowieka. Pełni on wiele istotnych funkcji: wspiera układ nerwowy i odpornościowy, zapobiega bolesnym skurczom mięśni i zmęczeniu i wraz z wapniem buduje zdrowe kości i zęby etc. Sprawdź, jak objawia się niedobór tego pierwiastka, jakie mogą być jego skutki i kiedy warto rozważyć suplementację.

Płyn w opłucnej.jpg
Zdrowie na co dzień

Czym jest płyn w opłucnej – dlaczego się gromadzi? Jakie daje objawy? Jak się go pozbyć?

Płyn w opłucnej, potocznie zwany „wodą w płucach”, to stan, w którym w przestrzeni między płucami a ścianą klatki piersiowej gromadzi się nadmierna ilość płynu. Może on świadczyć m.in. o chorobach płuc, serca, układu krążenia lub niektórych schorzeniach autoimmunologicznych. Sprawdź, jak rozpoznać nieprawidłowości w obrębie jamy opłucnej, jakie badania wykonać i na czym polega leczenie.

Wszystkie artykuły i poradniki