Kardiomiopatie – jakie są ich rodzaje? Objawy, przyczyny i sposoby leczenia

Rozpoznaniem i leczeniem kardiomiopatii zajmuje się kardiolog. Specjalista ten w postawieniu diagnozy posiłkuje się wieloma badaniami, w tym m.in. ECHO serca, RTG, EKG. Dowiedz się, czy możliwe jest zapobieganie kardiomiopatii i na czym polega jej leczenie.

Kardiomiopatia – co to jest i jakie są jej przyczyny?

Amerykańskie Towarzystwo Kardiologiczne definiuje kardiomiopatię jako grupę chorób mięśnia sercowego, która wiąże się z nieprawidłowościami elektrycznymi lub mechanicznymi i często powoduje zmiany w komorach serca. Kardiomiopatie mają różną etiologię, czyli powodowane są przez rozmaite przyczyny. Część przypadków jest uwarunkowana genetycznie. Są przypadki kardiomiopatii nabytej, którą wywołać może np. narażenie na przewlekły i silny stres. Za powstanie tej choroby serca odpowiadają też liczne inne schorzenia w organizmie. Do czynników ryzyka rozwoju kardiomiopatii należą m.in. występowanie kardiomiopatii w rodzinie, otyłość, cukrzyca, choroba niedokrwienna serca, nadużywanie alkoholu.

Jakie są rodzaje kardiomiopatii?

Do bardziej znanych klasyfikacji kardiomiopatii należą te opracowane przez specjalistów Światowej Organizacji Zdrowia oraz Amerykańskie Towarzystwo Kardiologiczne:

• kardiomiopatie pierwotne:
  • kardiomiopatie mieszane (np. rozstrzeniowa – przebiega z poszerzeniem jednej lub obu komór serca, restrykcyjna – charakteryzująca się nadmierną sztywnością ścian serca),
  • kardiomiopatie genetyczne (np. przerostowa – spowodowana przez mutacje genetyczne prowadzące do przerostu mięśnia sercowego),
  • kardiomiopatie nabyte (np. zapalna, spowodowana stresem, połogowa – występująca pod koniec ciąży lub po porodzie),
• kardiomiopatie wtórne do innych występujących w organizmie chorób takich jak: sarkoidoza, choroby spichrzeniowe (np. glikogenozy), na skutek niedoborów pokarmowych, zatruć, w przebiegu chorób układu nerwowego (np. stwardnienia guzowatego) oraz chorób autoimmunologicznych m.in. twardziny układowej lub reumatoidalnego  zapalenia stawów (RZS).

Kardiomiopatie – objawy

W przebiegu kardiomiopatii może pojawić się wiele objawów takich jak kołatanie, nieregularny rytm pracy serca, męczliwość, osłabienie, łatwe łapanie zadyszki, duszność, trudności z wzięciem głębokiego oddechu (szczególnie podczas aktywności fizycznej). Objawami kardiomiopatii mogą być również: opuchlizna nóg, nadmierna potliwość, bladość, męczący kaszel, zawroty głowy. W ciężkich postaciach choroby dochodzi do zasłabnięć, omdleń, utraty przytomności oraz bólu w klatce piersiowej.

Do jakiego lekarza należy się zgłosić?

W przypadku występowania jakichkolwiek dolegliwości ze strony mięśnia sercowego pacjent powinien zgłosić się na konsultację do lekarza pierwszego kontaktu – internisty lub lekarza rodzinnego. Lekarz przeprowadza wywiad lekarski oraz bada pacjenta. W razie wskazań zleca badania krwi, EKG oraz konsultację kardiologa. To specjalista zajmujący się leczeniem chorób układu krążenia.

W przypadku nagłego wystąpienia objawów takich jak ból w klatce piersiowej, nasilona duszność lub utrata przytomności należy niezwłocznie wezwać Pogotowie Ratunkowe dzwoniąc pod nr 999 lub 112.

Rozpoznanie kardiomiopatii

Rozpoznanie kardiomiopatii rozpoczyna się, jak każdy inny proces diagnostyczny, od badania podmiotowego, czyli wywiadu z pacjentem oraz badania przedmiotowego – badania fizykalnego. Podstawowym badaniem, jakie zleca kardiolog, jest echokardiografia, zwyczajowo określana jako ECHO lub USG serca. Badanie to pozwala na obejrzenie mięśnia sercowego, ocenę jego pracy, wymiarów jam i przepływu krwi przez zastawki. Wiele informacji dostarczyć mogą badanie radiologiczne klatki piersiowej (RTG) oraz elektrokardiograficzne (EKG). Uzupełnieniem są badania laboratoryjne i próba wysiłkowa. W razie występowania niepewności diagnostycznej lekarz może skorzystać z bardziej specjalistycznych metod obrazowania medycznego, jak tomografia komputerowa (TK) czy rezonans magnetyczny (MR). Rzadko kiedy konieczne są badania genetyczne czy biopsja serca.

Kardiomiopatia – leczenie

Leczenie kardiomiopatii ma z reguły charakter zachowawczy, czyli skupia się na łagodzeniu objawów. Podstawą jest farmakoterapia. Użyte mogą być m.in. leki moczopędne, obniżające ciśnienie krwi, przeciwzakrzepowe, przeciwarytmiczne. Ważna jest również zmiana stylu życia – dostosowana do możliwości i potrzeb aktywność ruchowa oraz sposób odżywiania. Konieczne jest ograniczenie spożycia soli. W zaawansowanych przypadkach kardiomiopatii jedynym rozwiązaniem okazuje się wszczepienie specjalnego urządzenia przypominającego rozrusznik – kardiowertera-defibrylatora serca (tzw. ICD, który przywraca prawidłowy rytm serca w przypadku pojawienia się zaburzeń jego pracy) lub rozważenie przeszczepienia serca.

Powikłania kardiomiopatii

Nieleczona kardiomiopatia może prowadzić do poważnych powikłań zagrażających życiu i zdrowiu pacjenta, takich jak:

• niewydolność serca,
• nagły zgon sercowy,
• zaburzenia rytmu serca (arytmie, np. migotanie przedsionków,
• zatory w naczyniach krwionośnych np. zator w tętnicy płucnej,
• zawał mięśnia sercowego, udar mózgu.

Profilaktyka kardiomiopatii

Części przypadków kardiomiopatii nie da się uniknąć – są one uwarunkowane genetycznie, ale wczesne rozpoznanie i prawidłowe leczenie zmniejsza ryzyko groźnych dla życia powikłań. Ryzyko choroby nabytej można zmniejszyć, stosując się do zaleceń zdrowego stylu życia i prawidłowego leczenia innych występujących schorzeń u pacjenta. Należy praktykować regularną aktywność ruchową, unikać stresu, stosować zbilansowaną dietę, dbać o sen i pamiętać o badaniach kontrolnych.