Jakie badania obrazowe wykonuje się w przypadku bólu pleców?

Ból kręgosłupa to jedna z częstszych przypadłości, z jakimi zgłaszają się pacjenci. Szacuje się, że około 70% osób po 30 roku życia przynajmniej raz doświadczyło dolegliwości bólowych kręgosłupa. To objaw mało charakterystyczny, który może się pojawić w przebiegu rozmaitych chorób. Sprawdź, jakie metody obrazowania medycznego pozwolą stwierdzić podłoże bólu kręgosłupa.

Badania obrazowe w bólu kręgosłupa

Badania obrazowe to techniki i procesy, które służą do zobrazowania ciała ludzkiego w celu diagnostycznym i leczniczym. Badania te umożliwiają również kontrolę schorzenia i ocenę postępów wdrażanej terapii u danego Pacjenta. Do badań obrazowych w diagnostyce bólu kręgosłupa wykorzystujemy: badania rentgenowskie, rezonans magnetyczny, tomografię komputerową.

W początkowym etapie występowania bólu kręgosłupa badania obrazowe wykonuje się w przypadkach obecności tzw. czerwonych flag. To sytuacje alarmowe, mogące świadczyć o poważniejszych schorzeniach w obrębie kręgosłupa lub pochodzeniu bólu spoza narządu ruchu. Wymienia się wśród nich:

• nowotwór w wywiadzie,
• niezamierzony spadek masy ciała,
• infekcje,
• uraz,
• podejrzenie poważnej choroby ogólnoustrojowej,
• ból nocny,
• osteoporozę,
• stałe pogarszanie się objawów,
• ograniczenie ruchomości kręgosłupa we wszystkich kierunkach,
• ból niezależny od pozycji i taki, który nie reaguje na leczenie przeciwzapalne,
• stwierdzone zaburzenia neurologiczne.

Wskazaniem do badań obrazowych jest również brak poprawy po 4–6 tygodniach leczenia zachowawczego.

Nieocenioną wartość w diagnostyce bólu kręgosłupa mają badania podmiotowe i przedmiotowe. W czasie wnikliwego wywiadu można ocenić, czy jest potrzeba wykonania dodatkowych badań.

RTG kręgosłupa

Najbardziej dostępnym, generującym najmniejsze koszty i najczęściej wykonywanym badaniem obrazowym jest zdjęcie rentgenowskie (RTG). Przeprowadza się je w projekcji przednio-tylnej oraz bocznej. W niektórych przypadkach robione są zdjęcia w projekcji skośnej (np. w podejrzeniu kręgoszczeliny) czy zdjęcia czynnościowe w projekcji bocznej z wyprostowanym i zgiętym kręgosłupem (np. w podejrzeniu kręgozmyku).

Badanie RTG stanowi źródło licznych informacji. Na ich podstawie można określić m.in. ustawienie kręgosłupa (lordoza, kifoza, skolioza), stwierdzić wady postawy, wady rozwojowe (np. kręgi przejściowe, półkręgi, asymilację kręgów) czy zmiany chorobowe (np. zmiany zwyrodnieniowo-zniekształcające i degeneracyjne).

Jednakże badanie RTG ma pewne ograniczenia. Przykładowo za ostry ból pleców odpowiadają zazwyczaj choroby, których nie udaje się rozpoznać za pomocą RTG (z wyjątkiem złamania kręgu w przebiegu osteoporozy), przez co rzekomo prawidłowy obraz RTG może dawać fałszywe uspokojenie. Z kolei skostnienia typowe dla zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa są łatwe do uwidocznienia na zdjęciach RTG, ale na początkowym etapie choroby obraz RTG może być zupełnie prawidłowy.

Ze względu na fakt, że zwykłe zdjęcia rentgenowskie są niewrażliwe na niektóre schorzenia kręgosłupa, obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego i tomografia komputerowa są coraz częściej wykorzystywane w przypadku bólu pleców.

Rezonans magnetyczny i tomografia komputerowa kręgosłupa

Rezonans magnetyczny zapewnia większe możliwości obrazowania niż RTG i tomografia komputerowa, bowiem pozwala na dokładną ocenę różnego rodzaju tkanek – twardych i miękkich (krążków międzykręgowych, rdzenia kręgowego, korzeni nerwowych, opony, mięśni czy więzadeł), dając tym samym większe możliwości diagnostyczne. Jest preferowaną metodą badania przy rozpoznaniu większości schorzeń kręgosłupa.

Badanie przy użyciu tomografii komputerowej ustępuje technice rezonansu magnetycznego, bo charakteryzuje się gorszą rozdzielczością tkankową. Wykorzystuje się je w diagnostyce bólu kręgosłupa u osób z przeciwwskazaniami do rezonansu magnetycznego. Wykonuje się je również, jeśli występuje podejrzenie złamania i kiedy konieczna jest dalsza ocena kręgoszczelin. Pozwala ono na rozpoznanie subtelnych złamań i zmian chorobowych w zakresie stref wzrostu. Nowoczesne aparaty zapewniają obrazy praktycznie w każdej płaszczyźnie i rekonstrukcje objętościowe. Na tej podstawie możliwe staje się przeprowadzenie bardzo dokładnej oceny budowy i patologii kręgów, krążków międzykręgowych, a przy użyciu kontrastu dodatkowo miękkotkankowych struktur okołokręgosłupowych i wewnątrzkanałowych.