Dowiedz się więcej na temat diagnostyki w ortodoncji

18.03.2024

Ortodoncja to intensywnie rozwijająca się dziedzina stomatologii. Współcześnie Pacjentom możemy zaproponować różne rodzaje aparatów ortodontycznych. Dla jak najlepszego opracowania procesu leczenia konieczna jest szczegółowa diagnostyka ortodontyczna. Sprawdź, jakie elementy obejmuje.

Lekarz stomatolog w gabinecie obok siedzącej na fotelu pacjentki

Spis treści

Badanie podmiotowe
Badanie przedmiotowe
Trójwymiarowe skany / wyciski
Zdjęcia fotograficzne zewnątrz- i wewnątrzustne
Badania obrazowe w diagnostyce ortodontycznej

Badanie podmiotowe

Pierwszym krokiem diagnostyki ortodontycznej jest badanie podmiotowe, czyli wywiad medyczny. Na pierwszej wizycie podczas rozmowy z pacjentem lekarz stara się uzyskać jak najwięcej informacji o jego potrzebach i oczekiwaniach. Pyta przede wszystkim o:

Stomatolog

  • doświadczane dolegliwości;
  • dotychczas prowadzone leczenie;
  • przypadki wad zgryzu w rodzinie;
  • współwystępujące choroby;
  • styl życia;
  • przyjmowane leki;
  • urazy jamy ustnej;
  • co najbardziej przeszkadza w ustawieniu zębów;
  • jaki efekt leczenia pragnie uzyskać.

Przeczytaj także: Jak leczyć wady zgryzu?

Badanie przedmiotowe

Kolejnym elementem diagnostyki ortodontycznej jest badanie przedmiotowe. Lekarz przeprowadza badanie zewnątrz- i wewnątrzustne. Badanie zewnątrzustne polega na wzrokowej ocenie stanu skóry, obecności na niej przebarwień i wykwitów, symetrii głowy i prawidłowości jej rozwoju, wyglądu i ruchliwości gałek ocznych, wyglądu, symetrii i wzajemnego ułożenia warg, kształtu nosa i sposobu oddychania (przez nos lub usta).

Następnie lekarz przechodzi do badania palpacyjnego, podczas którego sprawdza napięcie skóry i  napięcie mięśni okolic ust, okoliczne węzły chłonne (pod żuchwą i brodą oraz na szyi), ruchomość okolicy stawu skroniowo-żuchwowego, bolesność przy uciskaniu ujścia nerwu trójdzielnego. Badanie wewnątrzustne wykonywane jest z wykorzystaniem lusterka stomatologicznego i polega na wzrokowej oraz dotykowej ocenie warg, języka, błony śluzowej policzków, dziąseł, podniebienia, łuków zębowych i stanu zdrowia zębów.

Przeczytaj także: Etapy leczenia ortodontycznego

Trójwymiarowe skany / wyciski

Ważnym elementem diagnostyki ortodontycznej są modele uzębienia. Zazwyczaj powstają one na podstawie wycisków na specjalnych łyżkach, pobieranych od pacjenta. Stanowią wierne odzwierciedlenie rozmiaru, kształtu i ustawienia zębów w łuku oraz w relacji międzyszczękowej. Dzięki temu możliwe są pomiary szerokości i wielkości zębów oraz wskaźników ortodontycznych, określenie wady zgryzu w wymiarze poprzecznym, przednio-tylnym i pionowym.

Postęp w ortodoncji sprawił, że coraz częściej w gabinetach tradycyjne wyciski zastępowane są trójwymiarowymi skanami cyfrowymi. Lekarz wykonuje skan skanerem wewnątrzustnym i w oparciu na uzyskanych danych tworzony jest model cyfrowy zębów.

Zdjęcia fotograficzne zewnątrz- i wewnątrzustne

RTG punktowe zdjęcie zęba

Diagnostyka ortodontyczna obejmuje również fotografię zewnątrz- i wewnątrzustną. To tzw. fotodoncja. Zdjęcia zewnątrzustne są pomocne w określeniu symetrii twarzy, analizy profilu pacjenta i jego uśmiechu. Zdjęcia wewnątrzustne z kolei potrzebne są do analizy ustawienia zębów, tkanek twardych i miękkich oraz oceny postępów leczenia.

Wszystkie zdjęcia są ważną częścią dokumentacji medycznej. Wykonanie ich zgodnie z konkretnymi zasadami pozwala w sposób powtarzalny dokumentować przypadek danego pacjenta, a co za tym idzie – skuteczniej planować leczenie i porównywać wyniki.

Stomatologia zachowawcza – sprawdź, jakie usługi oferuje i kiedy powinno się z nich skorzystać.

Badania obrazowe w diagnostyce ortodontycznej

Pantomogram

Kluczowym elementem diagnostyki w ortodoncji są badania obrazowe. Najczęściej wykonywany jest tzw. pantomogram oraz telerentgenogramy boczne głowy (zdjęcia cefalometryczne). Na podstawie zdjęć pantomograficznych możliwa jest precyzyjna ocena ustawienia zębów, określenie ich liczby i rozpoznanie ewentualnych stanów patologicznych uniemożliwiających leczenie ortodontyczne.

Zdjęcia cefalometryczne służą do określenia dokładnych pomiarów żuchwy i szczęk oraz ustawienia zgryzu zębów. Uwidaczniają czaszkę, tkanki twarde i miękkie twarzy, podniebienie oraz zatoki przynosowe. Na ich podstawie można określić rodzaj i nasilenia wady zgryzu w wymiarze pionowym i przednio-tylnym.

Jeśli zachodzi taka potrzeba, specjalista kieruje pacjenta na dodatkowe badania obrazowe. Najbardziej szczegółowym z nich jest tomografia wiązki stożkowej (CBCT). Zapewnia wielopłaszczyznowy sposób obrazowania oraz uwidocznienie zębów zatrzymanych. Lekarze zlecają je z reguły przed poważnymi zabiegami chirurgiczno-ortodontycznymi.


Źródła
  1. S. Chojnowski, Cyfryzacja w gabinecie ortodontycznym, „Digital IQ” 2022, nr 1, s. 92–93.
  2. M. T. Cobourne, A. T. DiBiase, Ortodoncja, Edra Urban & Partner, Wrocław 2021.
  3. F. Nieroda, M. Ungiert, A. Walendzik i wsp., Część 7. Zdjęcia fotograficzne zewnątrzustne w praktyce stomatologicznej – rodzaje i techniki wykonania, „Magazyn Stomatologiczny” 2023, nr 2, s. 53–61.

Zobacz także

stan zapalny zęba mądrości.jpg
Stomatologia

Ząb mądrości – kiedy pojawia się stan zapalny w tkankach otaczających? Co robić?

Trudności z otwieraniem ust, ból promieniujący do ucha i gardła, obrzęk dziąseł – to tylko niektóre objawy stanu zapalnego tkanek otaczających ząb mądrości. Jego przyczyną może być m.in. nieprawidłowe ułożenie zębów w kości, nieprawidłowości tkanek dziąsła wokół zęba oraz ich utrudniona higiena. Sprawdź, jak poradzić sobie ze stanem zapalnym w okolicy ósemki i dlaczego dentyści często zalecają ekstrakcję ósemek!

erozja zębów.jpg
Stomatologia

Czym jest erozja zębów? Kiedy występuje i jak ją leczyć?

Erozja zębów – w przeciwieństwie do próchnicy, która jest wynikiem działania bakterii – to proces chemiczny, który prowadzi do stopniowego zniszczenia twardych tkanek zębowych. Rozpoczyna sie jako erozja szkliwa, a po odsłonięciu wartswy zebiny dochodzi do demineralizacji i starcia zebiny. Sprawdź, jakie czynniki zwiększają ryzyko powstania tego problemu.

ćmiący ból zęba.jpg
Stomatologia

Ćmiący ból zęba – jakie mogą być jego przyczyny? Jak go leczyć?

Ćmiący ból zęba to potoczne określenie, którego Pacjenci używają, aby opisać tępy i przede wszystkim długotrwały ból o łagodnym lub umiarkowanym nasileniu. Ponieważ często dolegliwość ta znika po zastosowaniu środków przeciwbólowych, wiele osób odkłada w czasie wizytę u dentysty. Sprawdź, dlaczego warto jak najszybciej poznać główną przyczynę bólu i ją wyeliminować!

Wszystkie artykuły i poradniki