COVID – 19 u dzieci – objawy i leczenie
Epidemia COVID – 19 rozpoczęła się prawie 3 lata temu, jednak nadal obserwujemy bardzo dużo zakażeń. Wirus mutował już wielokrotnie na przestrzeni tych lat. Każdy wariant wirusa różni się zarówno zakaźnością jak i przebiegiem choroby i ryzykiem powikłań. Na początku epidemii bardzo trudno było przewidzieć jaki będzie rozwój objawów i jakie będą następstwa choroby. Obecnie, na podstawie dotychczasowych obserwacji i badań naukowych wiemy o wiele więcej.
Objawy COVID – 19 u dzieci
Gorączka
Najczęstszym objawem, występującym u większości dzieci jest gorączka. Temperatura zazwyczaj przekracza 38°C i utrzymuje się kilka dni. Podczas pierwszej fali zakażenia, gdy dominowała odmiana Alpha dzieci bardzo wysoko gorączkowały i bardzo trudno było opanować gorączkę. Aktualnie występujący wariant wirusa jest łagodniejszy i zazwyczaj temperatura ciała normalizuje się po 1-2 dni.
Kaszel
Duża grupa dzieci z zakażeniem wirusem SARS-CoV-2 kaszle. Kaszel zazwyczaj jest suchy, nieproduktywny. Obecnie bardzo rzadko obserwujemy zapalenie płuc w przebiegu COVID-19. Wcześniejsze warianty wirusa wywoływały zapalenie płuc u większości dzieci, które można rozpoznać w badaniu ultrasonograficznym lub RTG klatki piersiowej.
Katar
Zakażenie koronawirusem objawia się podobnie jak każda inna wirusowa infekcja dróg oddechowych i powoduje wodnisty katar. Wydzielina z nosa jest przezroczysta. Czasem nos jest zatkany. Dziecko ma problem z oddychaniem przez nos i dlatego oddycha przez buzię.
Biegunka
U niektórych dzieci infekcja wirusem SARS-CoV-2 może objawić się w postaci biegunki. Dziecko oddaje większą liczbę stolców niż zazwyczaj, o bardziej płynnej konsystencji. Biegunka zazwyczaj utrzymuje się kilka dni i ustępuje w przeciągu tygodnia.
Przebieg bezobjawowy
Istnieje też grupa dzieci, około 11 do 15%, które nie mają żadnych objawów podczas zakażenia COVID-19.
Leczenie
Leczenie COVID-19 jest w większości przypadków objawowe. Podajemy leki przeciwgorączkowe, probiotyki, leki osłaniające jelita, leki przeciwkaszlowe lub wykrztuśne. Warto wspierać naturalną odporność dziecka i podawać witaminę D3, olej z wątroby rekina, tran. Bardzo rzadko dzieci wymagają leczenia szpitalnego, gdzie w zależności od dominujących objawów choroby otrzymują one leczenie.
Powikłania COVID-19
Bardzo rzadko istnieje konieczność hospitalizacji z powodu ciężkiego przebiegu choroby. Dane ze Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej wykazały, że spośród wszystkich zarażonych dzieci tylko 0,1 – 2% wymagało pobytu w Szpitalu. Grupa ta jest bardzo niewielka, jednakże u tych dzieci COVID-19 może mieć bardzo ciężki przebieg.
U większości dzieci zakażenie wirusem SARS-CoV-2 ustępuje samoistnie po kilku dniach. Istnieje jednak niewielka grupa dzieci u których przewlekłe objawy utrzymują się przez dłuższy czas. Jedno z tych powikłań to wielonarządowy zespół zapalny (MIS-C - Multisystem inflammatory syndrome), znany także pod nazwą PIMS (pediatric inflammatory multisystem syndrome), drugi to przewlekły COVID (long COVID).
Wieloukładowy zespół zapalny u dzieci - PIMS
Wieloukładowy zespół zapalny występuje bardzo rzadko, u mniej niż 0,1% dzieci chorujących na COVID-19. Pojawia się on 2 do 6 tygodni po zakażeniu SARS-CoV-2. Dużo częściej występował po przechorowaniu wariantu Alpha (54,5 na 100 000 osób) i Delta (49,2 na 100 000 osób), niż po wariancie Omikron (3,8 na 100 000 osób).
PIMS powoduje zmiany zapalne w obrębie mięśnia sercowego oraz naczyń wieńcowych, co może prowadzić do zaburzeń rytmu serca oraz niewydolności serca.
Jest to choroba wieloukładowa, czyli obejmuje wiele narządów, dlatego objawy tego zespołu są bardzo różnorodne. Najczęściej obserwujemy: osłabienie, bóle głowy, bóle brzucha, zapalenie spojówek, powiększenie węzłów chłonnych, obrzęki dłoni i stóp, wymioty, biegunkę, wysypki skórne, bardzo czerwone i spierzchnięte usta.
Zespół PIMS musi być leczony w warunkach szpitalnych. Dlatego w przypadku podejrzenia tego zespołu należy natychmiast zgłosić się do lekarza.
Przewlekły COVID (long COVID)
Najczęstszym objawem przewlekłego Covid jest zmęczenie. Zgłasza je aż 87% dzieci z long Covid i może ono utrzymywać się nawet 6 do 8 miesięcy od choroby. Drugim bardzo często występującym objawem jest obniżenie wydolności fizycznej. Około 20% dzieci z long Covid nie jest w stanie wykonywać żadnej aktywności fizycznej. Kolejnymi objawami utrzymującymi się po zachorowaniu na SARS-CoV-2 są bóle głowy, problemy z koncentracją, problemy z pamięcią i bezsenność. Dzieci mają trudności z nauką w szkole, mają zaburzenia nastroju, a u niektórych z nich może pojawić się depresja.
Niezmiernie istotna jest baczna obserwacja dzieci po przechorowaniu COVID-19, aby wychwycić niepokojące objawy. W przypadku objawów przewlekłego zmęczenia warto wykonać badania krwi, takie jak morfologia z rozmazem, poziom żelaza, poziom ferrytyny, poziom witaminy D3.
W przypadku stwierdzenia niedoboru żelaza lub witaminy D3 wskazana jest suplementacja.