Białko w moczu (białkomocz) – o czym może świadczyć?

Czym jest białko w moczu?

Białko w moczu – lub białkomocz – to termin odnoszący się do zwiększonego stężenia białek, które normalnie powinny być nieobecne w moczu zdrowego człowieka. Optymalny wynik badania powinien więc wynosić 0 g na dobę, a jeżeli wartość ta zostanie przekroczona, można mówić o:

• białkomoczu znikomym – do 0,5 g na dobę;
• białkomoczu miernym – od 0,5 g do 3,5 g na dobę;
• białkomoczu znacznym – powyżej 3,5 g na dobę.

W literaturze fachowej wymienia się kilka rodzajów białkomoczu:

• czynnościowy – związany z przejściowymi stanami, takimi jak gorączka, intensywny wysiłek fizyczny czy stres. Zazwyczaj ustępuje samoistnie;
• kłębuszkowy – pojawia się w wyniku uszkodzenia kłębuszków nerkowych, które stają się bardziej przepuszczalne dla białek;
• cewkowy – spowodowany zmniejszeniem wchłaniania białek w cewkach nerkowych;
• przednerkowy – związany z nadmiernym przesączaniem białek z osocza do moczu, często towarzyszy chorobom ogólnoustrojowym.

O czym może świadczyć białko w moczu?

Obecność białka w moczu może mieć wiele przyczyn. Najczęściej jest objawem chorób nerek, takich jak kłębuszkowe zapalenie tego narządu, nefropatia cukrzycowa czy zespół nerczycowy. Białkomocz może również towarzyszyć chorobom sercowo-naczyniowym, w tym niewydolności serca oraz nadciśnieniu tętniczemu.

Białko w moczu sygnalizuje także cukrzycę i jej powikłania. Choroba ta – zarówno typu 1, jak i typu 2 – może prowadzić do uszkodzenia naczyń krwionośnych, w tym naczyń umiejscowionych w nerkach. To uszkodzenie powoduje, że białko zaczyna przeciekać przez kłębuszki nerkowe i pojawia się w moczu.

Nieprawidłowy wynik badania może świadczyć o infekcji bakteryjnej lub wirusowej, która powoduje stan zapalny w organizmie. Białkomocz dotyka też przyszłych mam – w trakcie ciąży odchylenia od normy zazwyczaj nie świadczą o poważniejszych problemach, jednak wymagają stałego monitorowania. Problem może pojawić się także u wyczynowych sportowców i osób aktywnych fizycznie, jednak w ich przypadku wzrost stężenia białka jest chwilowy.

Jeśli białkomocz pojawia się u dzieci, zazwyczaj ma on charakter przejściowy i wiąże się z infekcjami lub wysiłkiem fizycznym. Niemniej regularne monitorowanie stanu zdrowia jest niezbędne, aby wykryć ewentualne nieprawidłowości.

Jakie są objawy białkomoczu?

Białkomocz nie wywołuje charakterystycznych objawów, zwłaszcza w początkowych stadiach. Jednak w niektórych sytuacjach – zwłaszcza gdy problem staje się bardziej zaawansowany – mogą pojawić się niepokojące symptomy. Należą do nich: obrzęki wokół oczu oraz na stopach i dłoniach, podwyższone ciśnienie krwi, skąpomocz (zmniejszona ilość wydalanego moczu) oraz charakterystyczne pienienie się moczu.

Diagnostyka białkomoczu

W omawianym przypadku diagnostyka zazwyczaj rozpoczyna się od rutynowego, ogólnego badania moczu. W niektórych przypadkach wskazana jest tzw. dobowa zbiórka moczu, która umożliwia dokładniejszą ocenę ilości wydalanego białka w ciągu dnia. W badaniach oznacza się też wskaźnik albumina/kreatynina. Lekarz może zlecić dodatkowe testy, aby określić przyczynę obecności białka.

Jak leczyć białkomocz i jak mu zapobiegać?

Pacjenci najczęściej dowiadują się o problemie podczas rutynowych badań, więc pierwszym lekarzem, który interpretuje wyniki, jest zazwyczaj internista lub lekarz rodzinny. Na dalszych etapach – w zależności od ustalonej przyczyny – Pacjent może wymagać konsultacji diabetologicznej lub nefrologicznej.

Gdy białkomocz jest spowodowany chorobą nerek, lekarz może zalecić odpowiednie leczenie farmakologiczne. W niektórych przypadkach konieczne jest stosowanie leków obniżających ciśnienie krwi, a w innych – leków immunosupresyjnych. W infekcji bakteryjnej układu moczowego stosuje się antybiotyki, natomiast jeśli problem ma podłoże cukrzycowe, konieczna okazuje się zmiana stylu życia, stała kontrola poziomu cukru we krwi, odpowiednia dieta, stosowanie leków doustnych lub zastrzyków z insuliny (w zależności od stopnia zaawansowania problemu).

Rokowanie w przypadku białkomoczu zależy od jego przyczyny oraz ogólnej kondycji zdrowotnej. Jeśli w grę wchodzą czynniki przejściowe, rokowanie jest na ogół dobre, a stan zdrowia Pacjenta wraca do normy.