Usunięcie materiału zespalającego

Kiedy zachodzi potrzeba usunięcia materiału zespalającego?

Materiały zespalające – śruby, płytki czy druty – są często wykorzystywane do stabilizacji złamań kości. Mają one ułatwić prawidłowe zrastanie się kości i przywrócenie pełnej sprawności pacjenta. W wielu przypadkach elementy te po pewnym czasie muszą zostać usunięte. Główne wskazania do przeprowadzenia takiego zabiegu to:

1. Zakończenie procesu gojenia się kości – kiedy kość się zrosła, co lekarz może stwierdzić na podstawie badania RTG względnie TK, materiał zespalający przestaje pełnić swoją funkcję i może być usunięty. Decyzja o jego usunięciu zapada indywidualnie w zależności od stanu pacjenta i przebiegu leczenia.
2. Powikłania związane z obecnością materiału zespalającego – czasem druty lub śruby mogą powodować infekcje, uszkodzenia tkanek miękkich czy ograniczenia ruchomości. W takich przypadkach konieczne jest ich usunięcie.
3. Dyskomfort pacjenta – niektórzy odczuwają dyskomfort związany z obecnością materiału zespalającego w ich ciele. Jeśli śruby lub druty nie są już konieczne do prawidłowego zrośnięcia kości, lekarz ortopeda może podjąć decyzję o ich usunięciu.

Rodzaje zabiegów usunięcia materiału zespalającego

W zależności od lokalizacji i rodzaju zastosowanego materiału zabieg usunięcia może przebiegać na różne sposoby.

Usunięcie zewnętrznego/wewnętrznego zespolenia – łopatka, obojczyk

W tym przypadku usuwany jest materiał zespalający, który został umieszczony w okolicy łopatki lub obojczyka. Zabieg ten może być konieczny ze względu na standardowe wskazania, tj. złe zrośnięcie się kości, infekcję lub dyskomfort pacjenta.

Usunięcie implantu– staw skokowy, stopa

Tutaj usuwany jest implant, taki jak śruby, zszywki czy druty, który został umieszczony poza kością w obrębie stawu skokowego lub stopy. Zabieg ten bywa konieczny w celu poprawy funkcjonalności stawu.

Usunięcie zespolenia metalowego – udo, goleń

W tym przypadku usuwa się metalowe zespolenie umieszczone w dużych kościach, takich jak udo czy piszczel. Zabieg ten może być konieczny w przypadku powikłań, takich jak złe gojenie się lub infekcja.

Usunięcie zespolenia śródszpikowego

Tutaj usuwane jest zespolenie, które zostało umieszczone wewnątrz kości. Zabieg ten może być niezbędny w przypadku powikłań po poprzednich operacjach, infekcji lub potrzeby korekty ustawienia kości.

Usunięcie zespolenia wewnętrznego/śródszpikowego – kość ramienna

W tym przypadku usuwane jest zespolenie umieszczone wewnątrz szpiku kości ramiennej. Zabieg ten wykonuje się z różnych powodów, takich jak niedostateczne zrośnięcie się kości, infekcja lub potrzeba korekty chirurgicznej.

Przygotowanie do zabiegu usunięcia materiału zespalającego

Przed zabiegiem usunięcia materiału zespalającego pacjent musi wykonać szereg badań, takich jak:

• morfologia krwi, badania krzepliwości (INR, APTT), poziomu elektrolitów (sód, potas) oraz glikemia na czczo,
• badanie ogólne moczu,
• EKG.

Przed zabiegiem konieczne jest również dostarczenie aktualnej dokumentacji medycznej, w tym wyników poprzednich zabiegów i badań obrazowych (np. RTG, czasem TK czy USG ortopedycznego), i poinformowanie lekarza o przyjmowanych lekach, w tym suplementach diety. Pacjenci, którzy przyjmują leki przeciwzakrzepowe, powinni czasowo je odstawić lub zmienić ich formę zgodnie z zaleceniami lekarza.

Jak przebiega usunięcie materiału zespalającego?

Sama procedura usunięcia materiału zespalającego jest zazwyczaj stosunkowo krótka i nieskomplikowana. W przypadku materiału zespalającego umieszczonego zewnętrznie, np. na łopatce czy obojczyku, często nie trzeba wykonywać większego cięcia chirurgicznego. Zabieg polega wówczas po prostu na wykręceniu śrub czy usunięciu innych elementów. Jeśli natomiast materiał znajdował się wewnątrz kości, chirurg wykonuje niewielkie nacięcia, aby uzyskać dostęp do miejsca, w którym znajduje się zespolenie. W przypadku masywnych zespoleń płytowych może być potrzebne cięcie podobnej długości jak przy pierwotnej operacji,

Zabieg przeprowadza się w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym. Pacjent zwykle może opuścić szpital jeszcze tego samego lub następnego dnia.

Powikłania i ryzyka związane z usunięciem materiału zespalającego

Choć zabieg usunięcia materiału zespalającego jest zazwyczaj stosunkowo prosty i bezpieczny, niesie on ze sobą pewne ryzyko powikłań. Należą do nich m.in.:

• krwawienie i powstawanie krwiaków w miejscu operowanym,
• uszkodzenie nerwów skórnych prowadzące do zaburzeń czucia,
• zakażenie rany pooperacyjnej i trudności z gojeniem,
• usztywnienie i ograniczenie ruchomości stawu,
• złamanie kości podczas usuwania materiału zespalającego.
• w rzadkich przypadkach usunięcie zespolenia może okazać się niemożliwe z przyczyn technicznych (uszkodzenie gwintu, pęknięcie śruby) lub biologicznych (w trakcie usunięcia okazuje się, że zrost jest słabszy niż wynikało z badań obrazowych)

W rzadkich przypadkach mogą również wystąpić poważniejsze powikłania ogólnoustrojowe, takie jak zatorowość płucna czy zakrzepica żył głębokich. Dlatego też niezwykle ważne jest ścisłe przestrzeganie zaleceń lekarskich w okresie przed- i pooperacyjnym.

Zobacz także: Endoprotezoplastyka stawów.

Rekonwalescencja po usunięciu materiału zespalającego

Po zabiegu usunięcia materiału zespalającego pacjent musi przejść przez okres rekonwalescencji. W tym czasie – zgodnie z zaleceniami lekarza – należy przyjmować leki przeciwbólowe w celu łagodzenia dolegliwości, stosować okłady chłodzące i unikać nadmiernego obciążania operowanej kończyny.

Stopniowe zwiększanie aktywności fizycznej powinno odbywać się pod nadzorem fizjoterapeuty, a proces gojenia ran należy monitorować podczas regularnych wizyt kontrolnych u lekarza. Czas potrzebny na pełne wyzdrowienie i powrót do sprawności jest zróżnicowany i zależy od wielu czynników, takich jak rodzaj usuwanego materiału, jego lokalizacja lub indywidualna reakcja organizmu pacjenta na zabieg.

Zobacz także: Rehabilitacja po endoprotezie biodra.