Endoskopowa operacja zatok

Czym jest endoskopowa operacja zatok?

Endoskopowa operacja zatok to procedura chirurgiczna mająca na celu usunięcie blokad, które mogą powodować ból, gromadzenie się wydzieliny, nawracające infekcje, utrudnione oddychanie lub utratę węchu. Operację wykonuje się za pomocą endoskopu, czyli cienkiej, zaopatrzonej w źródło światła rurki, która jest wprowadzana do nosa. Celem operacji jest poprawa drenażu zatok oraz przepływu powietrza przez nos.

Najczęstszy rodzaj endoskopowej operacji zatok stanowi funkcjonalna endoskopowa operacja zatok (FESS). Poszerza się podczas niej drogi odpływu pomiędzy nosem a zatokami (wycinając fragmenty kości oraz tkanki zmienione chorobowo), aby śluz zablokowany w zatokach swobodnie wypłynął.​​

Wskazania do wykonania endoskopowej operacji zatok

Operacja ta jest kluczowa w leczeniu przewlekłych problemów zatokowych, gdyż pozwala na bezpośrednie i skuteczne usunięcie przyczyn zaburzeń, takich jak chroniczne zapalenie zatok, polipy nosowe czy inne anomalie anatomiczne. Poprzez przywrócenie naturalnego przepływu powietrza i drenażu w zatokach endoskopowa operacja zatok znacząco poprawia jakość życia pacjentów, redukując objawy takie jak ból, zablokowany nos, problemy z oddychaniem czy utrata węchu.

Warto jednak zaznaczyć, że przed podjęciem decyzji o operacji lekarz laryngolog przeprowadza szczegółową ocenę stanu zdrowia pacjenta, a także rozważa inne metody leczenia.

Przeciwwskazania do FESS

Chociaż endoskopowa operacja zatok jest uważana za bezpieczną i skuteczną, istnieją pewne przeciwwskazania, które mogą wykluczać możliwość wykonania tej procedury. Jeden z takich przypadków to ropień w okolicy oczodołowej. W takich sytuacjach endoskopia może okazać się niewystarczająca do skutecznego leczenia.

Kolejnym przeciwwskazaniem jest stan zapalny kości czołowej związany z infekcją, który wymaga innego podejścia operacyjnego niż endoskopowe. Ponadto istnieją sytuacje, w których poprzednie próby endoskopowe zawiodły, co skutkuje koniecznością zastosowania innych technik operacyjnych, takich jak np. metoda Caldwell-Luca.

Warto zaznaczyć, że te przeciwwskazania są stosunkowo rzadkie i większość pacjentów z problemami zatokowymi może być leczona za pomocą endoskopowej operacji zatok. Mimo to każdy przypadek wymaga indywidualnej oceny przez lekarza specjalistę, który na podstawie szczegółowej diagnostyki i historii medycznej określi, czy FESS jest odpowiednią metodą leczenia. Decyzja o wyborze tej techniki jest zawsze podejmowana z uwzględnieniem wszystkich czynników ryzyka i potencjalnych korzyści, w celu zapewnienia najlepszych możliwych wyników leczenia.

Jak wygląda endoskopowa operacja zatok?

Funkcjonalną endoskopową operację zatok przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym. Zastosowanie znieczulenia ogólnego w FESS jest istotne, ponieważ zapewnia stabilne warunki dla chirurga do wykonania precyzyjnych manipulacji w delikatnej i często skomplikowanej strukturze zatok i nosa.​

Przebieg endoskopowej operacji zatok:

1. Podanie znieczulenia ogólnego przez anestezjologa.
2. Używając endoskopu, chirurg laryngolog delikatnie wprowadza do nosa pacjenta narzędzia chirurgiczne. Wyposażony w kamerę i źródło światła endoskop umożliwia dokładne zobrazowanie wnętrza zatok i precyzyjne usunięcie blokad takich jak polipy, zainfekowana tkanka lub małe fragmenty kości. Chirurg usuwa te przeszkody, by przywrócić prawidłowy drenaż i funkcjonowanie zatok.
3. Po oczyszczeniu zatok procedura jest zakończona. Pacjent pozostaje pod opieką medyczną do momentu wybudzenia się z narkozy i stabilizacji stanu zdrowia.

Jak długo trwa endoskopowa operacja zatok?

FESS jest procedurą chirurgiczną mającą na celu otwarcie zatok i usunięcie z nich blokad tkanek zmienionych chorobowo. Czas trwania operacji może się różnić w zależności od skomplikowania przypadku oraz indywidualnych potrzeb i stanu zdrowia pacjenta. Zazwyczaj operacja trwa od 1 do 3 godzin, a niekiedy nawet dłużej. Po operacji pacjent może wymagać dodatkowych zabiegów oczyszczających zatoki w odstępach tygodniowych, w celu usunięcia pozostałych zanieczyszczeń lub powstałych w wyniku operacji strupów.

Czy operacja endoskopowa zatok jest bezpieczna?

Jak każda procedura chirurgiczna, endoskopowa operacja zatok wiąże się z pewnym ryzykiem i potencjalnymi komplikacjami, choć szansa ich wystąpienia jest zazwyczaj mała. Możliwe powikłania to m.in.:

• krwawienie – większość operacji zatok wiąże się z pewnym stopniem utraty krwi, co zwykle jest dobrze tolerowane przez pacjenta. W rzadkich przypadkach znaczne krwawienie może jednak wymagać przerwania zabiegu;
• nawrót choroby – mimo że w większości przypadków operacja zatok przynosi znaczące korzyści, nie jest uniwersalną i zawsze skuteczną procedurą. Niewykluczone więc, że będzie konieczne powtórzenie FESS;
• wyciek płynu mózgowo-rdzeniowego – ze względu na położenie zatok w pobliżu mózgu istnieje niewielkie ryzyko jego uszkodzenia lub wycieku płynu mózgowo-rdzeniowego;
• problemy ze wzrokiem – sporadycznie zdarza się utrata wzroku lub podwójne widzenie po operacji zatok.

Inne rzadkie ryzyka obejmują zmianę węchu lub smaku, utrwalenie lub pogorszenie objawów zatokowych i bólu twarzy, zmianę rezonansu lub jakości głosu, a także obrzęk lub siniaki wokół oka​​​​.

Przygotowanie do endoskopowej operacji zatok

Przygotowanie do endoskopowej operacji zatok obejmuje kilka istotnych kroków, które mają na celu zapewnienie bezpieczeństwa i skuteczności procedury. Ważne jest przeprowadzenie szczegółowej konsultacji z laryngologiem. Lekarz może zalecić dodatkowe badania, takie jak endoskopia laryngologiczna, RTG czaszki, tomografia komputerowa, testy alergiczne lub szczegółowe badania krwi, aby lepiej zrozumieć przyczyny problemów zatokowych pacjenta i dostosować plan operacyjny.

Rzucenie palenia jest często wymagane i powinno rozpocząć się 3–4 tygodnie przed operacją, przy czym ważne jest, aby kontynuować nikotynową abstynencję co najmniej przez miesiąc po operacji. Palenie tytoniu zwiększa ryzyko powstania blizn i utrudnia gojenie, co może doprowadzić do niepowodzenia całej operacji. Warto zaznaczyć, że abstynencja również jest zalecana, ponieważ alkohol może wpływać na działanie znieczulenia i zwiększać ryzyko krwawienia.

Ważne jest zaprzestanie przyjmowania niektórych leków i suplementów, które mogą zwiększać ryzyko krwawienia podczas i po operacji zatok, a także zakłócać działanie znieczulenia. To m.in. aspiryna, niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), takie jak ibuprofen i naproksen, olej rybny, witamina E oraz leki ziołowe, w tym gingko biloba, żeń-szeń i tabletki czosnkowe. Po konsultacji z lekarzem konieczne może być również odstawienie leków przeciwkrzepliwych (np. warfaryny, dabigatranu). W żadnym wypadku nie należy modyfikować przewlekłej farmakoterapii na własną rękę.

Przed operacją warto też zaopatrzyć się w nawilżający spray do nosa z soli fizjologicznej, który można stosować co 3–4 godziny po operacji, aby utrzymać wilgoć i nawilżenie w nosie.

6-8 godzin przed operacją pacjent musi być na czczo. To standardowa procedura przed znieczuleniem ogólnym. Konieczne może być przyjmowanie leków na receptę (najczęściej antybiotyki, leki przeciwzapalne, a czasami sterydy) przed operacją i po niej w celu zmniejszenia stanu zapalnego. Szczegółowe zalecenia dotyczące ich stosowania zostaną omówione z lekarzem kwalifikującym do zabiegu.

Czas rekonwalescencji po operacji zależy od kilku czynników, takich jak zakres procedury i ogólny stan zdrowia pacjenta. Większość osób wraca do normalnej aktywności w ciągu kilku dni, choć pełne gojenie może zająć kilka tygodni.

Zalecenia przed- i pooperacyjne mogą się różnić w zależności od indywidualnej sytuacji pacjenta. Ważne, aby uważnie przestrzegać wskazówek swojego lekarza prowadzącego.