Artroskopia kolana i leczenie zwichnięć rzepki

Czym jest artroskopia kolana?

Artroskopia kolana to zabieg operacyjny, polegający na wykonaniu niewielkich nacięć w skórze i wprowadzeniu do wnętrza stawu małych instrumentów chirurgicznych, w tym kamery (artroskopu). Głównym celem zabiegu wykonywanego w ramach chirurgii ortopedycznej jest przeprowadzenie diagnozy oraz leczenia różnych urazów lub schorzeń stawu kolanowego, w tym zwichnięć rzepki. Rzepka – zwana również patellą – to mała kość o trójkątnym kształcie, która znajduje się z przodu kolana. Jej podstawowe funkcje to ochrona stawu kolanowego przed urazami, wzmocnienie siły mięśnia czworogłowego oraz poprawa ruchomości i płynności stawu kolanowego. W przeciwieństwie do otwartych operacji artroskopia jest metodą małoinwazyjną, co przekłada się na mniejsze ryzyko powikłań oraz szybszą rekonwalescencję Pacjenta.

Artroskopia kolana – kiedy ją wykonać?

Wskazaniem do wykonania artroskopii kolana są przede wszystkim urazy spowodowane kontuzjami, choroby zwyrodnieniowe, a także uporczywy ból kolana, który ogranicza ruchomość w stawie.

Artroskopia to także bardzo dokładna metoda diagnostyczna, która znacznie lepiej niż np. USG stawu kolanowego pozwala znaleźć przyczynę dolegliwości i jednoczasowo ją naprawić. Metoda ta umożliwia lekarzom wykonywanie wielu zabiegów naprawczych, w tym:

• rekonstrukcję więzadeł krzyżowych (przedniego i tylnego);
• leczenie uszkodzeń łąkotek (bocznej i przyśrodkowej);
• naprawę uszkodzeń powierzchni chrzęstnych;
• usunięcie ciał wolnych (np. oderwanych fragmentów chrząstki);
• usunięcie objętej stanem zapalnym błony maziowej;
• płukanie i oczyszczenie stawu w przypadku infekcji;
• leczenie zwichnięć rzepki.

Nawet gdy konieczna jest otwarta operacja kolana, artroskopia często wykorzystywana jest do przeprowadzenia części zabiegu lub jako badanie kontrolne.

Przygotowanie do artroskopii kolana

Kwalifikacja do artroskopii odbywa się podczas konsultacji z ortopedą. Lekarz zbiera wywiad, bada Pacjenta i analizuje badania obrazowe, takie jak RTG stawu kolanowego i rezonans magnetyczny tej okolicy. Następnie wydaje skierowanie na zabieg.

Przed operacją Pacjent odbywa konsultację anestezjologiczną, w trakcie której wybiera się metodę znieczulenia. Może być to znieczulenie ogólne lub miejscowe (podpajęczynówkowe, zewnątrzoponowe). W niektórych przypadkach konieczne jest czasowe odstawienie lub zmiana leków, np. wpływających na krzepliwość krwi.

Bezpośrednio przed zabiegiem Pacjent przygotowuje skórę w okolicy operowanego kolana – myje się w specjalnym płynie odkażającym. Kończyna operowana jest także oznaczana, aby zapobiec pomyleniu strony.

Jak przebiega artroskopia kolana?

Podczas artroskopii kolana Pacjent jest ułożony na stole operacyjnym, najczęściej w pozycji na plecach. Ortopeda wykonuje minimum dwa około 1-centymetrowe nacięcia, przez które wprowadza do stawu kamerę i niezbędne narzędzia.

W trakcie operacji staw jest stale przepłukiwany fizjologicznym roztworem soli, co poprawia widoczność operowanych struktur. Czas trwania artroskopii jest zróżnicowany – od kilkudziesięciu minut do nawet 2–3 godzin, w zależności od zakresu zabiegu.

Po zakończeniu operacji nacięcia są zszywane, a w stawie może pozostać dren odprowadzający krew. Pacjent zwykle przebywa w szpitalu 1–2 dni po zabiegu.

Artroskopia w leczeniu zwichnięć rzepki

Zwichnięcie rzepki to częste schorzenie, które może znacząco utrudniać codzienne życie. Artroskopia kolana w połączeniu z różnymi technikami leczenia stanowi skuteczne rozwiązanie dla osób, które cierpią na dolegliwości ze strony stawu kolanowego.

Artroskopia kolana + medializacja guzowatości kości piszczelowej + WRZUP

Podczas tej kompleksowej procedury lekarz wykonuje artroskopię stawu kolanowego, a następnie przeprowadza medializację guzowatości kości piszczelowej (zabieg chirurgiczny stosowany w leczeniu nawrotowej niestabilności stawu rzepkowo-udowego, polegający na przesunięciu przyczepu więzadła rzepki wraz z fragmentem kości piszczelowej). Dodatkowo wykorzystuje się technikę WRZUP (Weilby-Rouleau-Zawadzki ulnar patella), aby przywrócić stabilność rzepki poprzez manipulację ścięgnami. Ta kompleksowa metoda pozwala na skuteczne zabezpieczenie stawu kolanowego przed kolejnymi zwichnięciami.

Artroskopia kolana + WRZUP (z ewentualną rekonstrukcją chrząstki)

W tej procedurze po wykonaniu artroskopii stawu kolanowego przeprowadza się WRZUP w celu stabilizacji rzepki. W przypadku dodatkowych uszkodzeń chrząstki może być wykonana rekonstrukcja chrząstki za pomocą specjalnej membrany. Ta metoda leczenia pozwala nie tylko przywrócić stabilność stawu kolanowego, ale także chroni chrząstkę stawową.

Artroskopowa plastyka troczków przyśrodkowych rzepki (plastyka MPFL)

Plastyka MPFL (medial patellofemoral ligament) to zabieg mający na celu wzmocnienie troczków przyśrodkowych rzepki. Podczas artroskopii stawu kolanowego lekarz przeprowadza plastykę w celu przywrócenia stabilności rzepki.

Rekonstrukcja dynamiczna MPFL

Rekonstrukcja dynamiczna MPFL polega na rekonstrukcji ścięgna przyśrodkowego rzepki, co zapewnia skuteczne zabezpieczenie stawu kolanowego przed zwichnięciami.

Rekonstrukcja troczków przyśrodkowych rzepki (MPFL)

Podczas tej procedury lekarz przeprowadza rekonstrukcję troczków przyśrodkowych rzepki, co umożliwia przywrócenie stabilności stawu kolanowego.

Możliwe powikłania artroskopii kolana

Artroskopia kolana – podobnie jak inne procedury medyczne – niesie ze sobą ryzyko powikłań,  takich jak:

• nasilone dolegliwości bólowe (zwykle ustępują po 1–2 tygodniach);
• ryzyko żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej;
• krwawienie w obrębie stawu (zazwyczaj wymaga punkcji lub ponownej interwencji);
• zakażenie w obrębie operowanej okolicy;
• uszkodzenie nerwów lub naczyń (bardzo małe ryzyko);
• ponowne uszkodzenie naprawionych struktur (np. łąkotki).

Ryzyko powikłań jest większe u Pacjentów otyłych, diabetyków, osób cierpiących na choroby reumatyczne, uzależnionych od palenia tytoniu i tych, którzy mają już za sobą operację kolana.

Zobacz także: Strzelające kolana

Rehabilitacja po artroskopii kolana

Rehabilitacja pooperacyjna zwykle obejmuje kinezyterapię (ćwiczenia) oraz terapię manualną, a rzadziej fizykoterapię. Pacjent często otrzymuje zaopatrzenie ortopedyczne, takie jak orteza lub kule, a także instrukcje dotyczące obciążania kończyny.

Kluczowym elementem rehabilitacji jest wczesna mobilizacja, czyli jak najszybsze przywrócenie zakresu ruchomości stawu, wzmocnienie mięśni stabilizujących kolano, a także nauka prawidłowego wzorca chodu. Czas pełnego powrotu do sprawności jest zróżnicowany, ale często wynosi zaledwie kilka tygodni od przeprowadzenia artroskopii.