Tympanometria

Czym jest tympanometria?

Tympanometria to obiektywne badanie narządu słuchu. W odróżnieniu od innych badań słuchu nie bazuje na subiektywnych odpowiedziach pacjenta, ale na mierzalnych odruchach poszczególnych elementów ucha. Tympanometria wchodzi w skład badania o nazwie audiometria impendacyjna z tympanometrią, w którym wykonuje się dodatkowo badanie odruchu mięśnia strzemiączkowego i test drożności trąbki słuchowej.

Tympanometria pozwala na ocenę stanu ucha środkowego. Polega ona na pomiarze odbicia fali dźwiękowej od błony bębenkowej, która tworzy się podczas zmiany poziomu ciśnienia w kanale słuchowym. Na tej podstawie badania tympanometrii możliwa staje się ocena sztywności błony bębenkowej, którą określa się mianem akustycznej impedancji ucha.

Należy wspomnieć, że przewód słuchowy to część ucha zewnętrznego odpowiedzialna za przekazywanie dźwięków pobranych z otoczenia przez małżowinę uszną do błony bębenkowej. Z kolei błona bębenkowa to cienka struktura, która oddziela kanał słuchowy od ucha środkowego, dzięki której docierające fale dźwiękowe (częściowo odbijające się od niej) zmieniają się w drgania mechaniczne.

Wskazania do wykonania tympanometrii

Wśród wskazań do wykonania badania tympanometrii wymienia się przede wszystkim podejrzenie:

• niedowładu nerwu twarzowego,
• niedosłuchu przewodzeniowego występującego przy chorobach przewodu słuchowego zewnętrznego albo ucha środkowego,
• perforacji błony bębenkowej,
• zapalenia ucha środkowego,
• dysfunkcji trąbki słuchowej.

Objawami, które są wskazaniem do przeprowadzenia badania tympanometrii, są m.in.:

• widoczny płyn w jamie bębenkowej,
• nieprawidłowa drożność trąbki słuchowej,
• zaburzenie słuchu,
• dolegliwości bólowe,
• szumy uszne,
• zawroty głowy,
• uczucie zatkanych uszu.

Tympanometria jest przeprowadzana w przypadku uzyskania nieprawidłowych wyników wcześniejszych badań słuchu – audiometrii. W badaniu tym ocenia się przewodnictwo powietrzne i kostne. Na podstawie otrzymanego wykresu lekarz jest w stanie określić, w jakich częstotliwościach i z jakim natężeniem pacjent słyszy. W związku z tym audiometria pozwala ocenić stopień ubytku słuchu.

Jak wygląda badanie tympanometrii?

Jak wygląda badanie tympanometrii? Pacjent jest proszony o zajęcie miejsca siedzącego, wskazanego przez osobę wykonującą badanie. Ta wprowadza mu do kanału ucha zewnętrznego specjalną zatyczkę – sondę. Jej zadaniem jest rejestrowanie reakcji na dźwięki i zmiany ciśnienia oraz związane z nimi odchylenia błony bębenkowej. Wszystko to zapisywane jest na urządzeniu, do którego podłączona jest sonda – tympanometrze. W pierwszej kolejności badane jest wyjściowe ciśnienie w jamie bębenkowej. W sondzie umieszczona jest miniaturowa słuchawka, z której emitowane są tony o określonej częstotliwości. Przy użyciu sondy dochodzi do zmian ciśnienia, które powodują wychylenia błony bębenkowej rejestrowane przez tympanometr. Podczas pomiarów należy powstrzymać się od przełykania śliny i mówienia. Tympanometria jest badaniem nieinwazyjnym i bezbolesnym, choć niektóre osoby mogą podczas jej trwania doświadczyć pewnego dyskomfortu.

Wyniki badania tympanometrii otrzymuje się od razu. Mają one postać wykresu, który specjalistycznie nazywa się tympanogramem. Na osi poziomej jest przedstawiony przedział ciśnienia powietrza w zewnętrznym przewodzie słuchowym mieszczący się od -200 do +200 daPa. Oś pionowa prezentuje podatność układu w ml. Pacjent powinien zgłosić się z wynikami badania tympanometrii do laryngologa – specjalisty od uszu, nosa, gardła, zatok. U zdrowych osób energia akustyczna jest pochłaniana w większości przez błonę bębenkową. W przypadku zaburzeń narządu słuchu dźwięk odbija się od błony bębenkowej. W wynikach badania tympanometrii wyróżnić można następujące krzywe tympanometryczne:

• typu A – informuje o prawidłowym wyniku, wierzchołek jest położony najbliżej ciśnienia zerowego;
• typu B – linia płaska, wskazuje na nieprawidłowy wynik;
• typu C – wierzchołek jest przesunięty w kierunku wartości ujemnych, wskazuje na nieprawidłowy wynik.

Jak przygotować się do tympanometrii?

Pacjent nie musi specjalnie przygotowywać się do badania tympanometrii. Ważne, aby zachował higienę uszu. Pamiętać powinien o zabraniu ze sobą dotychczasowych wyników badań narządu słuchu, o które może poprosić osoba wykonująca tympanometrię. Konieczne jest badanie laryngologiczne z oceną drożności ucha zewnętrznego, trąbki słuchowej i subiektywnym badaniem słuchu. W przypadku małych dzieci w badaniu tympanometrii niezbędny jest udział rodzica, który będzie trzymał małego pacjenta na kolanach podczas jego trwania. Dzieci mogą być niespokojne, ponieważ podczas badania występują zmiany ciśnienia w przewodzie słuchowym zewnętrznym, na które małe dzieci są bardzo wrażliwe.

Należy w tym miejscu wspomnieć również o przeciwwskazaniach do wykonania tympanometrii, do których należą:

• brak błony bębenkowej,
• obecność ciała obcego w przewodzie słuchowym,
• zabieg chirurgiczny ucha wykonany mniej niż sześć tygodni przed badaniem.

Jakie choroby wykrywa tympanometria?

Tympanometria ucha to badanie wykorzystywane w diagnostyce różnego rodzaju niedosłuchu – odbiorczego, ośrodkowego, przewodzeniowego, pozaślimakowego, odbiorczo-ślimakowego. Pomocne jest w rozpoznaniu m.in.:

• wysiękowego zapalenia ucha środkowego,
• nieprawidłowości odruchu strzemiączkowego,
• perforacji błony bębenkowej,
• niedrożności trąbki Eustachiusza,
• przerośnięcia migdałków gardłowych lub podniebiennych,
• przerwania łańcucha kosteczek słuchowych,
• otosklerozy.