Wirus HPV jest powszechny wśród osób aktywnych seksualnie. Często nie daje żadnych objawów, a jego obecność wykrywa się podczas profilaktycznych badań cytologicznych. Zaleca się, aby osoby aktywne seksualnie wykonały u siebie to badanie, by zmniejszyć ryzyko zakażenia bliskiej osoby. Dowiedz się, jak się do niego przygotować.
Co to jest wirus HPV?
Wirus HPV (Human papillomavirus) to wirus brodawczaka ludzkiego odpowiedzialny za rozwój stanów przedrakowych i nowotworów, w tym raka szyjki macicy. Istnieje ok. 200 rodzajów tego wirusa, z czego ok. 40 odpowiada za infekcje miejsc intymnych zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Można wyróżnić dwie grupy HPV:
- niskoonkogenne (typ 6, 11, 13, 30, 40, 42, 43, 44);
- wysokoonkogenne (typ 16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59).
Niskoonkogenne mają mały potencjał rakowy, co oznacza, że mogą wskazywać na rozwój zmian o łagodnym przebiegu, takich jak brodawki płciowe czy kłykciny kończyste. Są również odpowiedzialne za rozwój kłykcin płaskich zlokalizowanych w okolicach narządów płciowych damskich i męskich, a także wokół odbytu. Zmiany pojawiają się po kilku tygodniach lub miesiącach od kontaktu z osobą zarażoną. Najczęściej diagnozowany jest typ 6 lub 11.
Wysokoonkogenne prowadzą do rozwoju zmian dysplastycznych (CIN). Są one najczęściej zlokalizowane w komórkach szyjki macicy. Zakażenie wirusem HPV tego rodzaju zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia nowotworu. Za największą ilość przypadków raka szyjki macicy odpowiada typ HPV 16. Program profilaktyki raka szyjki macicy pozwala na wczesne wykrycie zmian w obrębie narządów płciowych i jest przeznaczony dla kobiet w wieku 25–59 lat. Warto zapoznać się z jego założeniami.
Kto powinien wykonać badanie HPV PCR?
Diagnostyka wirusa HPV jest bardzo dokładna. Wynika to z faktu, że coraz więcej osób aktywnych seksualnie się nim zaraża. Zakażenie wirusem Human papillomavirus powinni podejrzewać u siebie pacjenci, u których występują nawracające infekcje, stany zapalne dróg rodnych. Często dolegliwości te mają charakter przewlekły, co może świadczyć o obecności wirusa.
Często zakażenie wirusem HPV początkowo przebiega bezobjawowo, a jego obecność wykrywa się podczas regularnego badania cytologicznego. Coraz częściej zlecana jest cytologia płynna LBC + HPV, która podczas jednego pobrania pozwala na zdiagnozowanie konkretnego typu wirusa.
Wirus HPV najczęściej jest przenoszony drogą płciową, ale to nie jedyna droga zakażenia. Może do niego dojść podczas korzystania ze wspólnych ręczników, bielizny czy akcesoriów higienicznych. Obecność Human papillomavirus odnotowuje się również w jamie ustnej. Zlokalizowany w tym miejscu, daje szereg objawów, które powinny skłonić do wykonania badania. Zmiany wskazujące na zakażenie najczęściej są zlokalizowane na języku i podniebieniu miękkim. Mogą się pojawić też na migdałkach czy błonie śluzowej warg. Badaniu powinny poddać się osoby, które są aktywne seksualnie lub miały wielu partnerów, nawet jeśli nie odczuwają żadnych charakterystycznych objawów.
Jak przebiega test HPV metodą PCR?
U kobiet diagnostyka wirusa HPV wymaga pobrania wymazu z szyjki macicy. Test PCR ma dużą czułość, dzięki czemu wynik jest bardzo dokładny. U mężczyzn wymaz pobiera się z prącia lub cewki moczowej. Test pozwala na ustalenie obecności i rodzaju wirusa. Dzięki niemu łatwiej dobrać odpowiedni sposób leczenia. W przypadku wirusa brodawczaka obecnego w jamie ustnej wymaz jest wykonywany z gardła.
Sprawdź również: Wizyta u ginekologa – jak wygląda i jak się do niej przygotować? Wszystko, co warto wiedzieć
Przygotowanie do testu HPV metodą PCR
Kobiety
Wymaz u kobiet jest pobierany bezpośrednio z szyjki macicy, dlatego przeprowadza go ginekolog. Badanie wymaga odpowiedniego przygotowania. Wymaz nie powinien być pobierany w trakcie krwawienia miesięcznego. Na 24 godziny przed badaniem zabronione jest współżycie z partnerem. Powinno się także ograniczyć czynności higieniczne w okolicy narządów płciowych. Na 48 godzin przed pobraniem materiału nie należy stosować żadnych maści, globulek ani kremów dopochwowych. Maści nie powinny być też aplikowane na zewnętrzne części.
Mężczyźni
U mężczyzn również jest wymagane odpowiednie przygotowanie. Powinni oni zrezygnować ze współżycia seksualnego na 24 godziny przed badaniem. Oprócz tego nie należy stosować żadnych maści w miejscu pojawienia się zmian ani brać długich kąpieli.
Co wykrywa badanie HPV PCR?
Test wykonywany metodą RT-PCR pozwala na różnicowanie wysoko- i niskoonkogennych typów wirusa HPV (wirusa brodawczaka ludzkiego) – badanie identyfikuje 14 typów wirusa (16,18,45,31,33,35,39,51,52,56,58,59,66,68). Zakażenie HPV jest powszechne, bezobjawowe i może być niebezpieczne. Nie każdy pozytywny wynik badania wskazuje na nowotwór, dlatego konieczna będzie interpretacja wyników przez lekarza.
Nie ma lekarstwa na wirusa brodawczaka ludzkiego, a leczenie obejmuje eliminowanie objawów i ich następstw. Bardzo ważne jest dbanie o higienę intymną, pamiętanie o zasadach bezpiecznego współżycia oraz wspieranie swojej odporności. Należy ograniczyć czynniki, które mogą prowadzić do rozwoju choroby, czyli: palenie tytoniu, antykoncepcję hormonalną, nieodpowiednią dietę i siedzący tryb życia.
Bezobjawowy proces chorobowy może toczyć się w organizmie przez wiele lat. Rozwój choroby zależy od typu wirusa i obejmuje rozwój zmian nienowotworowych (typy niskoonkogenne) lub nowotworów złośliwych w obrębie narządów rodnych lub gardła (typy wysokoonkogenne).
Obecnie dziewczynki i chłopcy w wieku 12 i 13 lat mogą przyjąć szczepionkę przeciwko HPV. Profilaktyczne szczepienie jest także przeznaczone dla młodzieży do 18. roku życia, która nie rozpoczęła jeszcze współżycia seksualnego. Szczepienie przeciwko HPV obejmuje przyjęcie 3 dawek preparatu.