RTG stawu kolanowego

Czym jest RTG stawu kolanowego?

RTG stawu kolanowego – popularnie znane jako rentgen kolana – to całkowicie bezinwazyjne i bezbolesne badanie, które bazuje na działaniu promieniowania X. Istnienie promieni rentgenowskich odkrył pod koniec XIX wieku niemiecki fizyk Wilhelm Roentgena, który za swoje odkrycia został uhonorowany naukową nagrodą Nobla. Technologia ta jest podstawą jednej z popularniejszych – obok tomografii komputerowej, rezonansu magnetycznego czy ultrasonografii (USG) – metod diagnostyki obrazowej, po którą sięgają lekarze różnych specjalizacji. Prześwietlenie kolana najczęściej zleca ortopeda lub reumatolog, aby wykluczyć lub potwierdzić istnienie zmian zwyrodnieniowych w tym obszarze i określić ich charakter.

RTG stawu kolanowego polega na naświetlaniu nogi w obrębie kolana promieniami X, które są generowane przez specjalną lampę. Wystarczy ułamek sekundy, aby przeniknęły one przez tę część ciała i padły na specjalny rodzaj błony fotograficznej, wrażliwej na promieniowanie X i wykonanej z zaawansowanych technologicznie materiałów (m.in. z mikrokryształków halogenku srebra). Zdjęcie wykonuje się w różnych projekcjach, m.in.:

• przednio-tylnej – promienie rentgenowskie padają na wierzch kolana i biegną do jego tylnej części;
• osiowej – promienie wędrują od podeszwy stopy w stronę kolana (ta projekcja wykonywana jest w pozycji leżącej);
• bocznej – lampa rentgenowska ustawiona jest od wewnętrznej strony kolana i promienie biegną w kierunku zewnętrznej strony nogi;
• projekcja półosiowa – promienie rentgenowskie kierują się na staw kolanowy od góry i biegną w taki sposób, że można zobaczyć krawędzie głów kości piszczelowej i udowej.

Dzięki coraz nowocześniejszym technologiom obraz kolana może być natychmiast przesłany w formie cyfrowej do radiologa, który zajmuje się opisywaniem zdjęć RTG. Pacjent otrzymuje je na płycie CD, którą następnie daje swojemu lekarzowi do oceny.

Wskazania do wykonania RTG stawu kolanowego

Na badanie RTG stawu kolanowego powinni zgłosić się Pacjenci:

• u których podejrzewa się zmiany zwyrodnieniowe, nowotworowe lub zapalne;
• którzy narzekają na przewlekły, ostry lub wyjątkowo dokuczliwy ból w kolanie;
• u których wystąpiło uszkodzenie kości na skutek urazu czy wypadku. Wykonanie zdjęcia rentgenowskiego to rutynowe badania, które pozwala stwierdzić, czy potrzebna jest interwencja chirurgiczna;
• którym dokucza strzelanie w kolanie, wynikające z tego, że przez zbyt napiętą powięź rzepka nie porusza się płynnie w stawie i jest to odczuwalne właśnie jako „strzelanie”, „trzeszczenie” czy „chrupanie”.

Kontrolny rentgen kolana wykonuje się także osobom po zdjęciu gipsu, aby sprawdzić, czy kości prawidłowo się zrosły. Badanie może odbyć się zarówno na izbie przyjęć szpitala, jak i w przychodni, gdy brak zagrożenia zdrowia i życia umożliwia przeprowadzenie badania w trybie ambulatoryjnym.

Względnym przeciwwskazaniem do badania jest ciąża, ponieważ promieniowanie X może zaburzyć rozwój płodu. Nawet najnowocześniejszy sprzęt do badań radiologicznych może wywierać negatywny wpływ na zdrowie człowieka.

Przebieg RTG stawu kolanowego

RTG kolana to – podobnie jak USG stawu kolanowego – całkowicie bezinwazyjne i bezbolesne badanie. Czas jego trwania to dosłownie kilka minut. Na początku każdy Pacjent podpisuje zgodę na jego wykonanie, a kobiety w wieku rozrodczym wypełniają dodatkowo ankietę na temat ciąży. Następnie Pacjent zostaje zaproszony do gabinetu, w którym znajduje się aparatura RTG, i ustawia się w pozycji stojącej lub kładzie na kozetce. Przed wykonaniem badania trzeba będzie zdjąć legginsy, rajstopy lub dopasowane spodnie. Krótkie spodenki, spódnice czy luźna odzież, którą da się podciągnąć do góry, są dopuszczalne.

Pacjent musi ustawić się w określony sposób. Najczęściej jest to pozycja stojąca, ale badanie RTG stawu kolanowego wykonuje się także w leżeniu na wznak. Osoba, która obsługuje lampę rentgenowską, na każdym etapie udziela niezbędnych wskazówek.

Jak przygotować się do RTG stawu kolanowego?

Wykonanie RTG stawu kolanowego nie wymaga specjalnego przygotowania. Na prześwietlenie kolana należy przynieść ze sobą:

• dokument tożsamości;
• aktualne skierowanie od lekarza;
• książeczkę zdrowia dziecka w przypadku osób niepełnoletnich.

Warto też pamiętać o odpowiednim ubiorze. Aby nie tracić czasu na rozbieranie i ubieranie, trzeba założyć spódnicę, krótkie spodenki (jeśli to możliwe) lub luźne spodnie z elastycznego materiału, które da się bez trudu podciągnąć do góry.

Jakie choroby wykrywa RTG stawu kolanowego?

RTG stawu kolanowego pozwala określić dokładne położenie i charakter zmian zwyrodnieniowych lub ocenić, czy w danym miejscu doszło do złamania. Badanie to jest pomocne w diagnostyce takich chorób jak reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), dna moczanowa czy przewlekła niestabilność kolana.

Oprócz tego na obrazie lekarz może zobaczyć zmiany zapalne w obrębie stawu. Rentgen kolana nie tylko wykrywa choroby i zmiany zwyrodnieniowe, ale także służy monitorowaniu postępów leczenia.