Wirusy HPV mają zdolność do zakażania skóry i błon śluzowych, a niektóre szczepy są odpowiedzialne za występowanie nowotworów wielu narządów. Jedną ze skuteczniejszych metod profilaktyki chorób wywoływanych przez brodawczaka ludzkiego jest szczepienie. Genotypowanie HPV to badanie pozwalające wykryć typy wirusa powodujące zmiany nowotworowe, w tym raka szyjki macicy. Dowiedz się więcej o badaniu na obecność HPV.
Co to jest wirus HPV i z czego się bierze?
HPV jest przenoszony głównie drogą płciową poprzez bezpośredni kontakt z zakażoną skórą lub błoną śluzową. Najczęstszym sposobem transmisji są czynności seksualne z osobą, która jest nosicielem wirusa HPV. Do zakażenia może dojść zarówno w trakcie stosunku płciowego, jak i kontaktu oralnego lub analnego. Ponadto wirus może być przenoszony również poprzez kontakt skóry ze skórą z obszarów genitalnych.
HPV jest jednym z najbardziej powszechnych wirusów przenoszonych drogą płciową na świecie. Szacuje się, że znaczna część aktywnych seksualnie osób będzie miała styczność z wirusem HPV w pewnym momencie swojego życia. Większość zakażeń HPV nie powoduje żadnych objawów i samoistnie ustępuje w ciągu kilku–kilkunastu miesięcy.
Czym jest genotypowanie HPV?
Badanie polegające na genotypowaniu HPV to test diagnostyczny, który służy do identyfikacji i określenia konkretnych typów wirusa HPV obecnych w próbce biologicznej. Pozwala ono oznaczyć genotypy wirusów, czyli rodzaje i numeryczne symbole szczepów HPV występujących u danej osoby.
Wskazania do wykonania badania na wirusa HPV
Badanie jest wykonywane w celu:
- oceny ryzyka rozwoju takich chorób jak: rak szyjki macicy, sromu, pochwy, odbytu, prącia i gardła;
- określenia konkretnych typów wirusa HPV, ponieważ niektóre szczepy są związane z większym ryzykiem rozwoju poważnych chorób, takich jak rak szyjki macicy (np. HPV16 i HPV18);
- monitorowania skuteczności szczepień przeciwko wirusowi HPV.
Procedura genotypowania HPV może być przeprowadzana za pomocą różnych technik laboratoryjnych, takich jak reakcja łańcuchowa polimerazy (PCR) czy hybrydyzacja DNA. Po przeprowadzeniu badania wyniki wskazujące na konkretne typy wirusa HPV są analizowane przez lekarza w kontekście ryzyka zdrowotnego oraz podjęcia odpowiednich działań: profilaktyki lub leczenia.
Przebieg badania na HPV
Proces genotypowania HPV może być przeprowadzany na różnych próbkach biologicznych, a najczęściej jest to wymaz pobrany z:
- szyjki macicy u kobiet w trakcie badania ginekologicznego, który najczęściej jest łączony z pobraniem wymazu do cytologii;
- cewki moczowej lub spod napletka u mężczyzn podczas badania urologicznego.\
Badanie na obecność HPV 28 typów genotypowanie obejmuje: 6,11,16,18,26,31,33,35,39,40,42,43,44,45,51,52,53,54,56,58,59, 61,66,68,69,70,73,82,
Jak przygotować się do badania na obecność wirusa HPV?
Przed badaniem zaleca się u kobiet, aby nie stosowały żadnych leków dopochwowych przez minimum 2 dni przed badaniem. Badanie nie może być wykonane w trakcie miesiączki. Zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn wskazana jest wstrzemięźliwość seksualna przez co najmniej dobę przed zgłoszeniem się na pobranie wymazu.
Przeczytaj również: Wizyta u ginekologa – jak wygląda i jak się do niej przygotować? Wszystko, co warto wiedzieć
Jakie choroby wykrywa genotypowanie HPV?
Genotypowanie HPV (wirusa brodawczaka ludzkiego) jest procesem laboratoryjnym, który pozwala na identyfikację konkretnych typów wirusa w próbkach pobranych od pacjenta. Choroby wykrywane za pomocą genotypowania HPV to głównie te, które są związane z infekcją wirusem HPV o wysokim ryzyku onkogennym. Oto kilka przykładów chorób, które można wykryć za pomocą tej metody:
- CIN (Cervical Intraepithelial Neoplasia) – śródnabłonkowa neoplazja szyjki macicy, co oznacza zmiany wewnątrztkankowe, które mają potencjał rozwinięcia się w raka szyjki macicy.
- Rak szyjki macicy – wirusy HPV o wysokim ryzyku (HPV16 i HPV18) są główną przyczyną raka szyjki macicy.
- Rak innych narządów – wirusy HPV mogą być również związane z rakiem innych miejsc, takich jak: pochwa, prącie, odbytnica, srom czy gardło.
- Kłykciny kończyste – niektóre typy wirusa HPV powodują powstawanie brodawek narządów płciowych, które są zwykle łagodnymi zmianami skórnymi, ale mogą powodować znaczny dyskomfort.
- Bezobjawowe infekcje narządów płciowych.
Genotypowanie ma znaczenie, aby zidentyfikować te konkretne typy wirusa, które mogą zwiększyć ryzyko rozwoju poważnych chorób, takich jak nowotwory złośliwe . Regularne badania cytologiczne (cytologia płynna LBC +HPV) i genotypowanie HPV są istotne w diagnostyce, monitorowaniu i profilaktyce chorób związanych z tym wirusem. W razie pozytywnego wyniku genotypowania konieczne są dalsza diagnostyka i postępowanie pod nadzorem specjalisty.
Badanie genetyczne HPV w połączeniu z cytologią zwiększa wykrywalność stanów przedrakowych do 100%. Stosowanie samej cytologii nie jest wystarczające ze względu na jej niską czułość w profilaktyce raka szyjki macicy.
Czy wirus HPV jest bardzo groźny?
Wirus brodawczaka ludzkiego jest groźny, ale na szczęście istnieją skuteczne sposoby zapobiegania zakażeniom. Są to:
- Szczepienie przeciwko HPV, w szczególności zalecane chłopcom i dziewczynkom – ważne jest, aby wykonać je przed rozpoczęciem aktywności seksualnej.
- Unikanie aktywności seksualnych bez zabezpieczenia – znacząco zmniejsza ryzyko zakażenia się wirusem HPV.
- Regularne badania profilaktyczne i przestrzeganie zaleceń dotyczących zdrowego stylu życia – minimalizuje prawdopodobieństwo zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego i innymi chorobami przenoszonymi drogą płciową.
Szczepienie mężczyzn przeciwko HPV także wpisuje się w profilaktykę raka szyjki macicy u kobiet. Partner, który jest zaszczepiony, w sposób radykalny ogranicza prawdopodobieństwo zarażenia partnerki seksualnej tym groźnym wirusem.
Według zaleceń WHO (Światowej Organizacji Zdrowia) każda kobieta przynajmniej raz w ciągu całego życia powinna zbadać się na obecność wirusa HPV. Poznaj nasz Program profilaktyki raka szyjki macicy.