Wahania nastroju - czym są? Jak sobie radzić?
Udostępnij na:
Wahania nastroju, nazywane w języku potocznym również huśtawkami emocjonalnymi, mogą pojawić się u każdej osoby. Sporadyczne wahania nastroju nie są zwykle powodem do niepokoju, natomiast ich częste i nasilone występowanie może zaburzać codzienne funkcjonowanie. Dowiedz się więcej na temat wahań nastroju i tego, w jaki sposób sobie z nimi radzić.
Spis treści
Czym są wahania nastroju?
Nadmierna drażliwość, zmiany emocji, a także pojawienie się uczucia smutku bez wyraźnej przyczyny mogą występować u każdego. Zdarza się jednak, że huśtawki emocjonalne mogą wpływać oraz dezorganizować codzienne funkcjonowanie na wielu płaszczyznach, takich jak społeczna (relacje z innymi), poznawcza (myślenie, koncentracja, pamięć), a także behawioralna (impulsywne / nieprzystosowawcze formy zachowań). Wahania te mogą wpływać na zachowanie, myślenie i interakcje społeczne osoby, która ich doświadcza.
Wahania nastroju nie muszą świadczyć o poważnych zaburzeniach, zwłaszcza jeśli pojawiają się w konkretnych okresach życia, a więc na przykład w czasie dojrzewania, przed miesiączką lub w okresie ciąży i połogu. Niestety bardzo gwałtowne zmiany emocjonalne budzą niepokój, nie tylko u danej osoby, ale także u jej otoczenia. Właśnie dlatego kluczowe jest poznanie przyczyn wahań nastroju oraz metod radzenia sobie z tym problemem.
Przeczytaj także artykuł o tym, czym jest syndrom Piotrusia Pana.
Najważniejsze przyczyny wahań nastroju
Wyróżnienie wszystkich przyczyn wahań nastroju jest bardzo trudne. Można jednak wyszczególnić kilka najczęstszych powodów.
Depresja poporodowa
Stany typu „baby blues”, a więc związane z wahaniami nastroju, dotyczą nawet 80% kobiet po urodzeniu dziecka. Tego typu zmiany emocjonalne pojawiają się zwykle przez pierwszych 14 dni po porodzie i najczęściej nie są poważnym zjawiskiem. Niestety w niektórych przypadkach przeradzają się w depresję poporodową, występującą nawet do 12 miesięcy po urodzeniu dziecka. Warto zaznaczyć, że u kobiet w ciąży i po porodzie dochodzi do wielu zmian hormonalnych, których konsekwencją mogą być właśnie wahania nastroju.
Przeczytaj także: Stany depresyjne a depresja.
Zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS)
Kolejną przyczyną wahań nastroju, również związaną ze zmianami hormonalnymi, jest zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS). Dotyka on bardzo dużą część kobiet miesiączkujących, a do najważniejszych symptomów PMS można zakwalifikować nie tylko wahania nastroju, ale także drażliwość, ból i tkliwość piersi oraz zatrzymywanie wody w organizmie. Warto porozmawiać na ten temat z ginekologiem oraz zadbać o odpowiednią suplementację.
Zaburzenie osobowości borderline
Zaburzenie osobowości borderline (czyli tzw. osobowości z pogranicza) cechuje się między innymi silnymi zmianami nastroju, a także reagowaniem na różne sytuacje złością lub agresją. W przypadku tego zaburzenia Pacjenci cechują się dużą labilnością nastroju – w jednym momencie jest on bardzo dobry, a już chwilę później spada. W przypadku zaburzenia osobowości borderline kluczowe znaczenie ma połączenie psychoterapii (w szczególności terapii dialektyczno-behawioralnej, terapii schematów lub terapii psychodynamicznej) z farmakoterapią.
Dowiedz się, czym jest depresja psychotyczna.
Jak radzić sobie z wahaniami nastroju?
Szczególne znaczenie ma odpowiednie zdiagnozowanie przyczyn wahań emocjonalnych. Powodów można szukać nie tylko wśród tych wyżej wymienionych, ale także innych (np. depresja, ADHD, zaburzenia lękowe, ASD). Gdy wahania nastroju nie wynikają typowo z czynników psychologicznych, warto wykonać różnego rodzaju badania (w tym np. USG tarczycy).
W jaki sposób poradzić sobie z wahaniami nastroju? Do najprostszych sposobów należy zadbanie o swój dobrostan, a więc wysypianie się, unikanie używek, zdrowa dieta, większa aktywność fizyczna. Czasami przydaje się również dzień odpoczynku lub rozmowa z przyjaciółmi. U osób, u których wahania nastroju są silne i częste, dobrym rozwiązaniem jest wizyta u psychologa. Ważne jest dokładne opisanie swoich symptomów, emocji oraz sytuacji, w których wahania nastroju występują. Na tej podstawie psychoterapeuta jest w stanie dobrać odpowiednie metody oddziaływania psychologicznego.
Przeczytaj również, czym zajmuje się psychiatra dziecięcy.
Udostępnij na:
Zobacz także
Czym jest trauma pokoleniowa? Jaki jest jej wpływ na zachowanie i podejmowanie decyzji?
„Trauma pokoleniowa” to określenie odnoszące się do pewnych doświadczeń lub przekonań przekazywanych z jednej generacji na drugą, wiążących się z negatywnymi konsekwencjami. W psychologii pojęcie to nazywane jest również traumą transgeneracyjną i ma związek z długotrwałym procesem, a nie z jednorazowymi sytuacjami. Czym dokładnie charakteryzuje się trauma pokoleniowa i jak wpływa na kolejne generacje? Dowiedz się więcej na ten temat.
DDA a związek – jak przeszłość dorosłych dzieci alkoholików wpływa na relacje?
Dorosłe dzieci alkoholików, w skrócie DDA, to osoby, które w swoim życiu mogą napotkać wiele różnego rodzaju trudności i problemów, skorelowanych z dzieciństwem oraz z doświadczeniami ze środowiska, w którym wyrastały. Jednym z poważnych problemów jest sposób nawiązywania głębszych relacji, w tym również związków romantycznych oraz przyjaźni. Dowiedz się więcej o tym, jak wygląda budowanie związku z osobami DDA.
Czym jest epizod maniakalny? Jakie są jego objawy i przyczyny?
Choć mogłoby się wydawać, że depresja i epizod maniakalny nie mają ze sobą nic wspólnego, to jednak oba te przypadki należą do zaburzeń nastroju. Tak jak epizod depresyjny, epizod maniakalny jest pewnego rodzaju stanem psychologicznym i fizjologicznym, w którym znajduje się pacjent. Co więcej, w większości przypadków występują łącznie – przeplatają się, głównie w ramach choroby afektywnej dwubiegunowej (ChAD), której rozpowszechnienie w skali światowej wynosi 2–5% i występuje zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Przebieg ChAD charakteryzujący się wyłącznie nawrotami manii jest niezwykle rzadki. Większość pacjentów w całościowym przebiegu choroby, niezależnie od jej podtypu, doświadcza więcej epizodów depresyjnych.
