Wahania nastroju - czym są? Jak sobie radzić?

Czym są wahania nastroju?

Nadmierna drażliwość, zmiany emocji, a także pojawienie się uczucia smutku bez wyraźnej przyczyny mogą występować u każdego. Zdarza się jednak, że huśtawki emocjonalne mogą wpływać oraz dezorganizować codzienne funkcjonowanie na wielu płaszczyznach, takich jak społeczna (relacje z innymi), poznawcza (myślenie, koncentracja, pamięć), a także behawioralna (impulsywne / nieprzystosowawcze formy zachowań). Wahania te mogą wpływać na zachowanie, myślenie i interakcje społeczne osoby, która ich doświadcza.

Wahania nastroju nie muszą świadczyć o poważnych zaburzeniach, zwłaszcza jeśli pojawiają się w konkretnych okresach życia, a więc na przykład w czasie dojrzewania, przed miesiączką lub w okresie ciąży i połogu. Niestety bardzo gwałtowne zmiany emocjonalne budzą niepokój, nie tylko u danej osoby, ale także u jej otoczenia. Właśnie dlatego kluczowe jest poznanie przyczyn wahań nastroju oraz metod radzenia sobie z tym problemem.

Przeczytaj także artykuł o tym, czym jest syndrom Piotrusia Pana.

Najważniejsze przyczyny wahań nastroju

Wyróżnienie wszystkich przyczyn wahań nastroju jest bardzo trudne. Można jednak wyszczególnić kilka najczęstszych powodów.

Depresja poporodowa

Stany typu „baby blues”, a więc związane z wahaniami nastroju, dotyczą nawet 80% kobiet po urodzeniu dziecka. Tego typu zmiany emocjonalne pojawiają się zwykle przez pierwszych 14 dni po porodzie i najczęściej nie są poważnym zjawiskiem. Niestety w niektórych przypadkach przeradzają się w depresję poporodową, występującą nawet do 12 miesięcy po urodzeniu dziecka. Warto zaznaczyć, że u kobiet w ciąży i po porodzie dochodzi do wielu zmian hormonalnych, których konsekwencją mogą być właśnie wahania nastroju.

Przeczytaj także: Stany depresyjne a depresja.

Zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS)

Kolejną przyczyną wahań nastroju, również związaną ze zmianami hormonalnymi, jest zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS). Dotyka on bardzo dużą część kobiet miesiączkujących, a do najważniejszych symptomów PMS można zakwalifikować nie tylko wahania nastroju, ale także drażliwość, ból i tkliwość piersi oraz zatrzymywanie wody w organizmie. Warto porozmawiać na ten temat z ginekologiem oraz zadbać o odpowiednią suplementację.

Zaburzenie osobowości borderline

Zaburzenie osobowości borderline (czyli tzw. osobowości z pogranicza) cechuje się między innymi silnymi zmianami nastroju, a także reagowaniem na różne sytuacje złością lub agresją. W przypadku tego zaburzenia Pacjenci cechują się dużą labilnością nastroju – w jednym momencie jest on bardzo dobry, a już chwilę później spada. W przypadku zaburzenia osobowości borderline kluczowe znaczenie ma połączenie psychoterapii (w szczególności terapii dialektyczno-behawioralnej, terapii schematów lub terapii psychodynamicznej) z farmakoterapią.

Dowiedz się, czym jest depresja psychotyczna.

Jak radzić sobie z wahaniami nastroju?

Szczególne znaczenie ma odpowiednie zdiagnozowanie przyczyn wahań emocjonalnych. Powodów można szukać nie tylko wśród tych wyżej wymienionych, ale także innych (np. depresja, ADHD, zaburzenia lękowe, ASD). Gdy wahania nastroju nie wynikają typowo z czynników psychologicznych, warto wykonać różnego rodzaju badania (w tym np. USG tarczycy).

W jaki sposób poradzić sobie z wahaniami nastroju? Do najprostszych sposobów należy zadbanie o swój dobrostan, a więc wysypianie się, unikanie używek, zdrowa dieta, większa aktywność fizyczna. Czasami przydaje się również dzień odpoczynku lub rozmowa z przyjaciółmi. U osób, u których wahania nastroju są silne i częste, dobrym rozwiązaniem jest wizyta u psychologa. Ważne jest dokładne opisanie swoich symptomów, emocji oraz sytuacji, w których wahania nastroju występują. Na tej podstawie psychoterapeuta jest w stanie dobrać odpowiednie metody oddziaływania psychologicznego.

Przeczytaj również, czym zajmuje się psychiatra dziecięcy.