Samoopieka – postępowanie w infekcji przewodu pokarmowego

Biegunka

Biegunka to stan, w którym konsystencja oddawanego stolca jest luźna, stolec może być wodnisty i pojawiać się wielokrotnie w ciągu doby. Jeżeli biegunka występuje do 14 dni określamy ją jako ostrą.

Najczęstszą przyczyną (>90% przypadków) jest infekcja przewodu pokarmowego lub zjedzenie toksyn bakteryjnych. Pamiętaj o izolacji i higienie osobistej, by nie narazić osób bliskich na zakażenie.

Podstawowym leczeniem jest:

Nawadnianie

Zwykle wystarczające jest przyjmowanie płynów, np.:

• Wody i soli (np. słone krakersy)
• Zup (nie zaleca się przyjmowania naparów mięsno – warzywnych)
• Rozcieńczonych soków owocowych np. sok jabłkowy 1:1
• Doustne płyny nawadniające ORS (z ang. oral rehydration solution) dostępnych w aptece bez recepty. Stosuj je zgodnie z zaleceniami zawartymi w ulotce leku.

Należy pamiętać, by do podstawowego zapotrzebowania na płyny (2-2,5 litra dla osoby dorosłej) dodać około 10 ml na każdy oddany stolec biegunkowy (objętość łyżki stołowej to 15 ml, łyżeczki do herbaty to 5 ml. ).

Żywienie

Należy rozpocząć doustne żywienie po 3-4 godzinach nawadniania chorego.

Podstawą są:

• Gotowany ryż
• Makaron,
• Ziemniaki,
• Pszenica, owies
• Kasze
• Banany
• Jogurty,
• Zupy,
• Gotowane mięso
• Gotowane warzywa
• Potrawy na które chory ma ochotę z wyjątkiem potraw ciężkostrawnych, smażonych, mleka

Unikać należy:

• ostrych przypraw

Posiłki powinny być o małej objętości.

Od momentu uformowania stolca należy wrócić do normalnej diety.

Prebiotyki i probiotyki

• u pacjentów bez rozpoznanych chorób wynikających z zaburzeń odporności, skracają czas choroby i zmniejszają jej nasilenie

Leki

• Lekiem działającym przeciwbiegunkowo dostępnym bez recepty jest diosmektyt. Należy stosować 3 saszetki na dobę - zawartość saszetki rozpuść w połowie szklanki wody.
• Nie zaleca się stosowania innych  leków przeciwbiegunkowych w ostrej biegunce (trwającej do 14 dni)
• Przed użyciem leku, przeczytaj załączoną do niego ulotkę i upewnij się, czy nie występują interakcje bądź przeciwwskazania.

Kiedy zgłosić się do lekarza

• Gdy nie ma możliwości przyjmowania płynów doustnie np. z powodu nasilonych wymiotów.
• Gdy w kale pojawi się krew lub śluz.
• Gdy nie ma poprawy po zastosowanym leczeniu i ostra biegunka trwa już 3 dni.
• Gdy biegunce towarzyszy wysoka gorączka, która nie ustępuje po lekach przeciwgorączkowych takich jak paracetamol lub ibuprofen.
• Po powrocie z podróży z krajów, w których występują choroby tropikalne (np. cholera lub dur brzuszny) i podejrzewasz, że mogły wystąpić u Ciebie. 
• Każde przewlekające się (powyżej 14 dni) zaburzenie wypróżniania np. luźne stolce, biegunka naprzemiennie z zatwardzeniem.

Do jakiego lekarza należy się zgłosić?

Należy zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu, lekarza Centrum Leczenia Infekcji (CLI), internisty, lekarza rodzinnego.

Jeżeli objawy nie ustąpią lub pojawią się nowe, niepokojące symptomy, zaleca się pilny kontakt z lekarzem. W przypadku nagłego pogorszenia stanu zdrowia należy wezwać Zespół Ratownictwa Medycznego (tel. 999 lub 112).

Ból brzucha

Ból brzucha w biegunce infekcyjnej jest najczęściej skurczowy, często nawracający.

Jakie leki stosować?

Przed zastosowaniem każdego leku upewnij się czy nie stwierdzono u Ciebie uczulenia na dany lek.

 Zastosuj leki rozkurczowe, takie jak:

• drotaweryna 80mg – doustnie 1 tabletka powlekana 2 lub 3 razy na dobę; dawka dobowa to 120 do 240 mg;
• hioscyna 10mg - doustnie 3 do 5 razy na dobę po 1 lub 2 tabletki. 
• paracetamol 500mg – doustnie  2 tabletki do 3 razy na dobę

Możesz połączyć te leki. Nie występują pomiędzy nimi interakcje.

Stosuj je zgodnie z zaleceniami w ulotce leku.

Domowe sposoby na ból brzucha

• Dieta lekkostrawna – unikaj pokarmów tłustych i słodkich.
• Możesz zrobić ciepłe okłady na skurczowe bóle brzucha stosując termofor.

Kiedy zgłosić się do lekarza – objawy alarmowe

• Dolegliwości nie ustępują lub nasilają się pomimo zastosowanego leczenia.
• Ból jest silny, rozlany – uniemożliwia chodzenie i funkcjonowanie.
• Pojawiają się dodatkowe objawy takie jak krew w stolcu; zatrzymanie gazów i stolca, gorączka.

Do jakiego lekarza należy się zgłosić?

Z bólem brzucha należy zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu, lekarza Centrum Leczenia Infekcji (CLI), internisty, lekarza rodzinnego.

Jeżeli objawy nie ustąpią lub pojawią się nowe, niepokojące symptomy, zaleca się pilny kontakt z lekarzem. W przypadku nagłego pogorszenia stanu zdrowia należy wezwać Zespół Ratownictwa Medycznego (tel. 999 lub 112). Przed użyciem każdego z leków, przeczytaj załączoną do niego ulotkę i upewnij się, czy nie występują interakcje bądź przeciwwskazania.

Nudności i wymioty

Nudności to nieprzyjemne, niebolesne, uczucie potrzeby zwymiotowania.

Wymioty to gwałtowne wyrzucenie treści żołądka przez usta.

Najczęściej występujące wymioty, to wymioty ostre trwające 1-2 dni. Ich przyczyną jest choroba infekcyjna przewodu pokarmowego, leki, toksyny (np. alkohol).

Leczenie:

• Wstrzymaj się od przyjmowania posiłków do czasu uczucia głodu.
• Stosuj dietę lekkostrawną (sucharki, krakersy, biały ryż, zupy na wywarach warzywnych).
• Unikaj tłustych posiłków i zup na bazie wywaru mięsnego. 
• Po każdym epizodzie wymiotów uzupełniaj płyny (pij niegazowaną wodę, rozpuszczalne elektrolity).
• Należy dodać do podstawowego zapotrzebowania na płyny 5 ml płynów po każdym epizodzie wymiotów (łyżeczka ma objętość 5ml)
• Płyny powinny być chłodne. Ciepłe płyny mogą nasilać wymioty.   
• Pamiętaj o izolacji i higienie osobistej, by nie narazić osób bliskich na zakażenie.

Kiedy zgłosić się do lekarza – objawy alarmowe

• Gdy nie ma możliwości przyjmowania płynów doustnie np. wymioty są zbyt silne.
• Gdy wymioty trwają dłużej niż 2 dni.
• Gdy wymiotom towarzyszy wysoka gorączka, która nie ustępuje po lekach przeciwgorączkowych takich jak paracetamol lub ibuprofen (upewnij się czy nie stwierdzono u ciebie uczulenia na te leki)
• Gdy w zwracanej treści pokarmowej pojawi się krew.

Do jakiego lekarza należy się zgłosić?

Z nasilonymi wymiotami lub objawami alarmowymi należy zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu, lekarza Centrum Leczenia Infekcji (CLI), internisty, lekarza rodzinnego.

Jeżeli objawy nie ustąpią lub pojawią się nowe, niepokojące symptomy, zaleca się pilny kontakt z lekarzem. W przypadku nagłego pogorszenia stanu zdrowia należy wezwać Zespół Ratownictwa Medycznego (tel. 999 lub 112). Przed użyciem każdego z leków, przeczytaj załączoną do niego ulotkę i upewnij się, czy nie występują interakcje bądź przeciwwskazania.