Przerost małżowin nosowych – objawy i leczenie

Czym jest przerost małżowin nosowych?

Małżowiny nosowe stanowią element anatomiczny nosa. Są one symetrycznymi strukturami znajdującymi się na bocznych ścianach jam nosa. Wyróżniamy małżowiny nosowe dolne, środkowe i górne. U niektórych osób można stwierdzić także małżowiny najwyższe, położone ponad górnymi.     

Małżowiny nosowe zbudowane są z części kostnej oraz z błony śluzowej. Mają one formę listewek biegnących wzdłuż nosa po obu jego stronach. W warunkach fizjologicznych cienka warstwa śluzówki pomaga oczyścić, nawilżyć i ogrzać wdychane powietrze¹. Jednak czasami, z różnych przyczyn, dochodzi do przewlekłych zmian obrzękowych śluzówki nosa i w konsekwencji do przerostu małżowiny nosowej.

Najczęściej diagnozowany jest przerost małżowin nosowych dolnych. Może być on symetryczny lub jednostronny. 

Przerost małżowin nosowych – przyczyny

Przerost małżowin nosowych najczęściej jest wynikiem przerostu błony śluzowej małżowin, do którego dochodzi na tle przewlekłego nieżytu nosa. Powiększone małżowiny nosowe mogą mieć związek z alergią lub infekcją. Obrzęk i przerost małżowin nosa może być także konsekwencją długotrwałego nadużywania niektórych leków donosowych (zwłaszcza kropli do nosa z xylometazoliną i pochodnymi substancjami)⁴. Inną przyczyną jest skrzywienie przegrody nosa – czy to wrodzone, czy na skutek urazu bądź złamania nosa.

Przerost małżowin nosowych – objawy     

Objawy związane z przerostem małżowin są takie same, jak przy skrzywieniu przegrody nosa (zresztą oba schorzenia często występują łącznie)⁴:

• zaburzenie czucia zapachów,
• zaburzenie drożności nosa – uczucie połowicznego bądź całkowitego zatkania nosa,
• chrapanie,
• przewlekle utrzymujący się katar,
• nawracające infekcje,
• krwawienia z nosa,
• nawracające zapalenia ucha środkowego lub trąbki słuchowej.

W przeroście małżowin nosowych ból głowy również jest jednym z charakterystycznych objawów, podobnie jak uczucie naprzemiennego zatykania się nosa – raz z jednej, raz z drugiej strony. Początkowo objawy mogą występować jedynie czasowo (np. podczas wysiłku fizycznego), by następnie pojawiać się stale².

Jak leczyć przerost małżowin nosowych?

W leczeniu przerostu małżowin nosowych stosuje się farmakoterapię, a w przypadku jej nieskuteczności – leczenie zabiegowe.

W związku z tym, że schorzenie ma charakter przewlekły i dolegliwości związane są ze zmianami w obrębie śluzówki i jej nieprawidłowym funkcjonowaniem, sposobem na łagodzenie objawów przerostu małżowin nosa są leki, przyjmowane zgodnie z zaleceniami lekarza.

• Donosowe leki sterydowe działają miejscowo, przeciwzapalnie i przeciwobrzękowo, nie wykazują działania ogólnego i są uważane za preparaty bezpieczne, nawet podczas kilkumiesięcznej terapii. Większość z tych preparatów może być stosowana podczas ciąży i karmienia piersią, w sytuacji nawracających objawów lub zaostrzenia dolegliwości. Istotny jest sposób aplikacji sterydu. Aplikator po włożeniu do nosa należy skierować ku skrzydełku nosa, aby nie podrażniać naczyń krwionośnych przegrody nosa.
• Leki przeciwalergiczne zmniejszają obrzęk błony śluzowej i hamują nadwrażliwość receptorów w niej zlokalizowanych – nawet jeśli nie jesteś alergikiem, ich leczniczy wpływ został udowodniony przy niektórych przewlekłych schorzeniach śluzówki nosa.

Leki powinny być przyjmowane przez minimum 6-12 tygodni – o ile lekarz nie zaleci inaczej. Czasami wskazana jest wielomiesięczna terapia, która może trwać nawet do czasu zabiegu operacyjnego. Jeśli nie odczujesz poprawy po pierwszych tygodniach leczenia, kontynuuj terapię przez cały jej zalecany okres – dopiero po pełnej kuracji możliwa jest ocena działania leków. Jeśli na zalecane leczenie potrzebne będzie Ci dodatkowe opakowanie leków, możesz je uzyskać poprzez kontynuację leczenia w Portalu Pacjenta.

Dodatkowo, w celu łagodzenia objawów przerostu małżowin nosowych domowym sposobem, można zastosować preparaty na bazie soli morskiej w postaci aerozolu do nosa oraz środki nawilżające śluzówkę nosa, dostępne w aptece bez recepty.

Jeżeli nie pojawią się nowe dolegliwości i nie pogorszy się Twój stan ogólny, nie ma wskazań do umawiania wcześniejszej konsultacji laryngologicznej, chyba że lekarz prowadzący zaleci taką kontrolę. Wykonywanie badań obrazowych (RTG, TK) również nie jest konieczne, chyba że zaleci je lekarz laryngolog.

Przerost małżowin nosowych – zabieg

Zabiegowe zmniejszenie małżowin nosowych to nieskomplikowana procedura, która odbywa się w znieczuleniu miejscowym i nie wymaga hospitalizacji. Nie trzeba się też do niej specjalnie przygotowywać – na kilka godzin przed zabiegiem należy jedynie powstrzymać się od jedzenia, picia i palenia papierosów. Procedura przeprowadzana jest za pomocą małoinwazyjnych metod, takich jak³:

• kriochirurgia,
• laser,
• diatermia radiofalowa.

Za pomocą wybranej metody specjalista pozbywa się nadmiaru tkanki, nie pozostawiając przy tym otwartej rany, przez co krwawienie jest minimalne, a tamponada niekonieczna.

Po zabiegu pacjent przez około tydzień nie powinien wykonywać intensywnego wysiłku fizycznego, unikać gorących kąpieli, lotów samolotem czy nurkowania. W przypadku dorosłych zaleca się rezygnację z palenia tytoniu i spożywania alkoholu przez okres rekonwalescencji.

Zabiegu nie można przeprowadzić u osób, które właśnie przechodzą infekcję dróg oddechowych, mają inne aktywne infekcje lub przyjmują leki przeciwzakrzepowe³.

Jeśli w trakcie leczenia rozwiną się objawy infekcji górnych dróg oddechowych, skorzystaj z porady lekarza internisty z Centrum Leczenia Infekcji. Udzieli on informacji dotyczących zarówno leczenia infekcji, jak i prowadzenia dalszej terapii przewlekłego zapalenia zatok.

Jeżeli będą wskazania do leczenia operacyjnego, otrzymasz od lekarza e-skierowanie. E-skierowanie jest dokumentem ważnym w każdej jednostce medycznej.

Może się zdarzyć, że niektóre placówki wymagają także skierowania do poradni laryngologicznej. Takie skierowanie może wydać jedynie lekarz POZ, na podstawie uzyskanego e-skierowania do szpitala (laryngolog z LUX MED nie ma możliwości wystawienia takiego skierowania).