Przerost lub przewlekłe zapalenie migdałków podniebiennych – co warto wiedzieć?

Czym są przerost i przewlekłe zapalenie migdałków podniebiennych?

Migdałki podniebienne oraz znajdujące się na tylnej ścianie gardła rozsiane grudki chłonne tworzą tzw. pierścień Waldeyera. Migdałki buduje tkanka chłonna, którą pokrywa nabłonek. Ich funkcją jest udział w reakcjach odpornościowych organizmu, a dokładnie produkcja przeciwciał do walki z alergenami i infekcjami. Aktywność migdałków jest najwyższa w wieku dziecięcym, a w miarę jak organizm nabiera coraz lepszej odporności, migdałki zaczynają zanikać¹.

Uznaje się, że do przerostu i chronicznego zapalenia migdałków dochodzi najczęściej na tle wzmożonej aktywności immunologicznej tkanki chłonnej gardła. Każda kolejna infekcja lub alergen powoduje obrzęk i powiększenie tkanki limfatycznej migdałków, która w efekcie przestaje wracać do swojego pierwotnego kształtu i rozmiaru. Problem nie zawsze dotyczy wszystkich migdałków – jednostronny przerost migdałka podniebiennego również nie jest niczym niecodziennym.

U dzieci często występuje wspólnie przewlekłe zapalenie gardła i migdałków, a w przebiegu anginy może dojść do przewlekłego ropnego zapalenia migdałków podniebiennych.

Ścisłe przyczyny przerostu i przewlekłego zapalenia migdałków u dzieci i dorosłych nie są do końca poznane. Czynniki, które mają udowodniony wpływ, to¹:

• częste, nawracające infekcje,
• niektóre zaburzenia hormonalne i metaboliczne,
• dieta bogata w węglowodany,
• wiek (do okresu dojrzewania).

Zobacz także: Przerost migdałka gardłowego u dzieci

Przerost i przewlekłe zapalenie migdałków – objawy

Objawy związane z przewlekłym zapaleniem i przerostem migdałków podniebiennych zależne są w dużej mierze od stopnia przerostu migdałków (im większe, tym bardziej nasilone dolegliwości) i należą do nich²:

• chrapanie,
• utrudnione połykanie,
• utrudnione oddychanie,
• bezdech senny,
• zmieniona barwa głosu,
• zwiększone ryzyko nawracających infekcji.

Dodatkowo zmiany związane z przerostem migdałków mogą być przyczyną nieprzyjemnego zapachu z ust i uczucia przeszkody w gardle, które może nasilać się zwłaszcza w trakcie infekcji.

Przerost i przewlekłe zapalenie migdałków może skutkować zwiększoną zapadalnością na infekcje. W takich sytuacjach leczenie może prowadzić internista lub lekarz Centrum Leczenia Infekcji, dopiero w przypadku powikłań, bądź niepowodzenia leczenia pierwszego rzutu są wskazania do konsultacji u laryngologa.

Przerost lub przewlekłe zapalenie migdałków – jak leczyć?

Farmakologiczne leczenie przewlekłego zapalenia migdałków lub ich przerostu ma na celu poprawę funkcjonowania śluzówki migdałków. Dlatego zaleca się stosowanie środków nawilżających i łagodzących, czy to w formie tabletek do ssania, płukanek czy aerozoli.

Aby wzmocnić układ odpornościowy i zmniejszyć liczbę infekcji, lekarz może zalecić lek immunomodulujący. Powinien być on przyjmowany przez 3 miesiące (zgodnie ze schematem dla danego preparatu), aby można było ocenić efekty jego działania. Dopiero po zakończeniu leczenia należy rozważyć kontrolę u laryngologa⁴.

Jeżeli mimo leczenia farmakologicznego utrzymuje się przerost migdałków lub ich przewlekłe zapalenie, lekarz może skierować na leczenie operacyjne.

Wycięcie migdałka można przeprowadzić przy pomocy różnych metod, takich jak elektrokauteryzacja, użycie microdebridera czy techniki radiofrekwencji. Jednak najczęściej korzysta się z metody klasycznej, jaką jest wyłuszczenie migdałków. Zabieg trwa około godziny, zwykle przeprowadzany jest w znieczuleniu ogólnym. Proces gojenia trwa zwykle od 10 do 14 dni, a w tym czasie na powierzchni rany widoczna jest biała warstwa włóknika. Pacjent może odczuwać dyskomfort przez kilka dni po zabiegu, a także skarżyć się na nieprzyjemny zapach z ust³.

Zwykle zabieg jest przeprowadzany, gdy objawy przerostu znacząco obniżają komfort życia, a liczba infekcji nie spada pomimo stosowania leczenia farmakologicznego².

W przypadku konieczności przeprowadzenia zabiegu, lekarz wystawi e-skierowanie do szpitala, które jest dokumentem ważnym w każdej placówce. Warto pamiętać, że niektóre placówki mogą wymagać od pacjenta także skierowania do poradni laryngologicznej. Po konieczne skierowanie należy udać się do lekarza POZ (laryngolog z LUX MED nie ma możliwości wystawienia takiego dokumentu).

Jeśli czas oczekiwania na zabieg jest długi lub nie decydujesz się na leczenie operacyjne, pozostań pod kontrolą internisty, a do laryngologa zgłoś się, jeśli pojawią się nowe dolegliwości.

Przerost i przewlekłe zapalenie migdałków a powikłania

Niezależnie od wieku pacjenta powiększenie migdałka i przewlekłe zapalenie migdałków wymaga leczenia. Pozostawienie takiego stanu bez interwencji farmakologicznej może mieć nieprzyjemne skutki^3,4:

• nawracające i chroniczne zapalenie zatok,
• obniżenie drożności nosa i w efekcie chrapanie, bezdechy nocne, a u małych dzieci problemy z jedzeniem,
• twarz adenoidalna u dziecka – otwarta buzia, powiększone węzły chłonne szyjne, przesuszone usta, wystające górne siekacze, mówienie przez nos,
• zwiększone ryzyko chorób uszu (częste zapalenia ucha środkowego, problemy ze słuchem),
• zaburzenia rozwoju szczęki, wady zgryzu, zwiększone ryzyko przesuszenia szkliwa i próchnicy (dzieci z przerośniętymi migdałkami oddychają przez usta).

Wynikająca z przewlekłego zapalenia i przerostu migdałków utrzymująca się niedrożność dróg oddechowych może prowadzić do opóźnienia rozwoju dziecka – zarówno fizycznego, jak i intelektualnego. Dlatego w przypadku zauważenia niepokojących objawów, warto umówić się na konsultację laryngologiczną.