Jonoforeza – co to jest? Jakie są wskazania i przeciwwskazania do zabiegu?

Fizykoterapia stanowi w wielu przypadkach ważne uzupełnienie prowadzonego procesu leczenia. Jedną z częściej stosowanych metod jest jonoforeza. Sprawdź, na czym polega ten zabieg, jakie są wskazania i przeciwwskazania do wykonania go. Dowiedz się, jak często można korzystać z jonoforezy i czy jest ona bezpieczna.

Jonoforeza – co to jest?

Jonoforeza to zabieg fizykoterapeutyczny z wykorzystaniem prądu stałego, za pomocą którego do organizmu mogą być wprowadzane leki o różnym działaniu, w tym m.in.: przeciwreumatyczne, przeciwzapalne, przeciwbólowe, zmiękczające tkankę bliznowatą, rozszerzające naczynia krwionośne, przyspieszające gojenie ran. Preparaty te mają postać wodnych roztworów, hydrofilnych maści czy żeli.

W czasie jonoforezy zachodzi zjawisko przemieszczania jonów leczniczych w polu elektrycznym. Zabieg opiera się na zasadzie wzajemnego odpychania się ładunków jednoimiennych. Kationy (jony o ładunkach dodatnich) umieszczane są pod elektrodą o ładunku dodatnim (anodą), aniony (jony ujemne) umieszczane są zaś pod elektrodą ujemną, czyli katodą. Podczas jonoforezy stosowany jest prąd o dawce nieprzekraczającej 0,2 mA/cm2, dostosowany do poziomu wrażliwości pacjenta.

Przebieg zabiegu jonoforezy

Jonoforeza rozpoczyna się od aplikacji leku na okolicę ciała, która ma być poddana zabiegowi. Bezpośrednio na zdezynfekowanej i odtłuszczonej skórze umieszcza się podkład nasączony lekiem grubości 0,5 cm. Następnie fizjoterapeuta kładzie folię celofanową, na nią zwilżony podkład i przykłada elektrody. Elektrodę zabezpiecza opaską i przykrywa folią izolującą.

Zabieg może być wykonany jedną lub dwiema odpowiednio przygotowanymi elektrodami czynnymi oraz elektrodą bierną. Elektroda czynna umieszczana jest w miejscu podania leku, bierna po przeciwnej stronie. Elektroda czynna ma mniejsze rozmiary od elektrody biernej. Są one zazwyczaj wykonane z folii cynowej. Po uruchomieniu urządzenia prąd zaczyna przepływać przez poddawane zabiegowi obszary, przenosząc substancję leczniczą bezpośrednio wchłanianą przez tkanki. Wówczas pacjent zaczyna odczuwać lekkie mrowienie – jest to prawidłowa reakcja.

Jak często wykonywany jest zabieg jonoforezy?

Jednorazowy zabieg jonoforezy nie przyniesie oczekiwanych rezultatów. Konieczna jest seria terapeutyczna, na którą składa się 10–20 zabiegów, przeprowadzanych co drugi dzień lub codziennie. Każdy zabieg trwa od 15 do 30 minut. Częstotliwość i czas trwania zabiegu zależy od potrzeb pacjenta i jest ustalany ze specjalistą.

Jonoforeza – wskazania do zabiegu

Jonoforeza to zabieg o szerokim zastosowaniu. Wykorzystywany jest w przypadku m.in.: zapaleń stawów lub innych zwyrodnień narządu ruchu, odczuwania wzmożonego napięcia i przykurczy, bólu głowy, zaburzeń naczynioruchowych, rwy kulszowej. Pomaga w nerwobólach, bólach pourazowych stawów i mięśni, bólach reumatycznych. Ponadto usprawnia proces gojenia ran, zmniejsza blizny, wspomaga zrost kostny. Zabieg znajduje zastosowanie w zwalczaniu nadmiernej potliwości oraz w kosmetyce, do poprawy kondycji skóry.

Jonoforeza – przeciwwskazania do zabiegu

Zabieg jonoforezy, mimo że wykazuje dobroczynny wpływ na organizm, nie może zostać przeprowadzony u każdej osoby. Przeciwwskazaniami są m.in.:

• powiększone węzły chłonne,
• przerwanie ciągłości skóry,
• owrzodzenia,
• wykwity skórne,
• niewydolność krążeniowo-oddechowa,
• rozrusznik serca,
• zakrzepowe zapalenie żył,
• zaburzenia rytmu serca,
• metalowe implanty,
• skaza krwotoczna,
• zatorowość,
• pompy infuzyjne,
• osobnicza nadwrażliwość na prąd,
• astma oskrzelowa,
• epilepsja,
• nowotwory.

Zabiegu jonoforezy nie wykonuje się u osób stosujących leki wchodzące w interakcję z wprowadzaną substancją oraz u kobiet w ciąży.

Czy jonoforeza jest bezpieczna?

Jonoforeza jest całkowicie bezpieczna i bezbolesna, o ile poddawana jej osoba nie wykazuje przeciwwskazań do zabiegu. W rzadkich przypadkach mogą pojawić się: rumień, opuchlizna, świąd, wrażenie pieczenia lub kłucia skóry, intensywnie odczuwane ciepło, które świadczą o zastosowaniu zbyt dużego natężenia prądu lub reakcji alergicznej.