Język geograficzny – przyczyny, objawy i leczenie

Język geograficzny to łagodny stan zapalny. Z reguły ma charakter przewlekły, z okresami zaostrzeń i poprawy. Zmiana ta występuje u ok. 1% populacji. Najczęściej jest obserwowana u kobiet i młodych dorosłych. Sprawdź, jakie objawy towarzyszyć mogą językowi geograficznemu oraz jakie są przyczyny jego powstania

Co to jest język geograficzny? Objawy chorobowe

Język geograficzny to łagodny stan zapalny w obrębie jamy ustnej. Charakteryzuje się nieregularnym zanikiem brodawek nitkowatych języka (tych, które występują w największej ilości na języku). Brodawki grzybowate, czyli wyrostki tkanki łącznej, które posiadają kubki smakowe odpowiedzialne za zmysł smaku, pozostają niezmienione. Objawami języka geograficznego są czerwone plamy ograniczone białą, wyniosłą obwódką – obszarem zwiększonego rogowacenia. Mają one gładką powierzchnię, gdyż w ich obrębie brakuje ww. brodawek. Swoim wyglądem przywołują na myśl mapę z zarysem kontynentów.

Zmiany lokalizują się przeważnie na powierzchni grzbietowej i bokach języka. Wykazują tendencję do zmiany kształtu, rozmiaru, umiejscowienia, intensywności, bez pozostawienia blizn. Może do tego dojść w trakcie kilku godzin lub dni. W przebiegu choroby obserwuje się dodatkowo złuszczenie powierzchniowych warstw nabłonka (ścieńczenie nabłonka), mikroropnie, nacieki zapalne (limfocytarne).

Poza ww. objawami języka geograficznego chorobie rzadko towarzyszą inne niepokojące dolegliwości. Sporadycznie chorzy zgłaszają przejściowe zaburzenia w odczuwaniu czucia i smaku, uczucie ciała obcego, pieczenie języka (głównie po spożyciu ostrych i kwaśnych pokarmów). Najczęściej dolegliwości te rozwijają się na skutek drażnienia powierzchni języka np. płukankami do jamy ustnej lub u osób starszych zmagających się z innymi chorobami przewlekłymi.

Istnieją też przypadki występowania objawów języka geograficznego w okolicach podniebienia miękkiego i języczka, błony śluzowej policzków, warg lub na dnie jamy ustnej. Stwierdza się wówczas geograficzne zapalenie jamy ustnej.

Przeczytaj również: Liszaj – co to jest? Przyczyny i sposoby leczenia liszaja

Od czego robi się język geograficzny?

Jak dotąd specjaliści nie określili dokładnie przyczyn powstania języka geograficznego. Etiologia tej przypadłości jest prawdopodobnie wrodzona – obciążony wywiad w kierunku języka geograficznego wśród najbliższych krewnych, zwiększa ryzyko jego rozwoju. Do wystąpienia języka geograficznego predysponować mogą schorzenia o podłożu alergicznym lub grzybiczym.

Język geograficzny obserwuje się niekiedy u osób zmagających się z celiakią, cukrzycą, zespołem Reitera, zespołem Robinowa, zespołem Downa. Eksperci zwracają uwagę na możliwy związek języka geograficznego z liszajem płaskim, atopią, łojotokowym zapaleniem skóry lub łuszczycą. Dolegliwość ta rozwijała się też u części osób zarażonych wirusem SARS-CoV-2.

Wśród czynników sprzyjających wystąpieniu objawów języka geograficznego eksperci wymieniają: narażenie na stres, niedobory pokarmowe, ciążę, zaburzenia hormonalne, przyjmowanie niektórych leków (w tym m.in. preparatów z litem, leków hipotensyjnych, doustnych środków antykoncepcyjnych). Ryzyko choroby zwiększać mogą również przypadłości przebiegające z popękanym językiem.

Z uwagi na zbliżony obraz kliniczny zmiana bywa mylona z językiem pofałdowanym. To wrodzone zaburzenie w anatomii mięśnia powierzchniowego języka. Charakteryzuje się obecnością bruzd, które przybrać mogą różny wygląd. Przykładowo, czasami przypominają unerwienie liścia (język liściasty), powierzchnię parkietu (język parkietowy) lub mózgu (język mózgowy).

Przeczytaj również: Mononukleoza – objawy, przyczyny, leczenie

Język geograficzny – do jakiego lekarza się zgłosić?

Ze wszelkimi zmianami w obrębie języka należy zgłaszać się do stomatologa, najlepiej ze specjalizacją w dziedzinie periodontologii. Specjalista ten nie zajmuje się tylko leczeniem zębów, lecz także tkanek je otaczających.

Czym wyleczyć język geograficzny?

Łagodne przypadki języka geograficznego nie wymagają leczenia. Postępowanie skupia się na przekazaniu informacji o istocie tych zmian, edukowaniu z zakresu zdrowia jamy ustnej i instruktażu dbania o jej higienę poprzez m.in. mycie języka.

Nie ma jednej przyjętej ścieżki postępowania w objawowym języku geograficznym. Jeśli występuje uciążliwy ból lub pieczenie, lekarz zalecić może stosowanie miejscowych preparatów o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym, takich jak kortykosteroidy lub leki przeciwhistaminowe. Dodatkowo zalecić może płukanki o działaniu przeciwbólowym, powlekającym czy znieczulającym.

Specjaliści zwracają uwagę również na zmianę sposobu żywienia. Z jadłospisu wyeliminować należy kwaśne, pikantne i gorące pokarmy, a oprócz tego czynniki drażniące mechanicznie, czyli m.in. ostre brzegi ubytków próchnicowych, ostre krawędzie wypełnień i protez zębowych. W przypadku gdy język geograficzny pojawia się na skutek jakiegoś innego schorzenia, podstawą postępowania leczniczego jest leczenie przyczyny powstania tej zmiany.