Jakie są objawy i przyczyny priapizmu? Metody leczenia

Co to jest priapizm i jak się rozwija?

Priapizm to przewlekły, bolesny wzwód członka, który występuje niezależnie od podniecenia seksualnego. Zjawisko to wynika z zaburzeń w przepływie krwi w prąciu. Prawidłowo, podczas fizjologicznego wzwodu krew napływa do ciał jamistych, wypełniając je i powodując usztywnienie członka. Jednocześnie następuje ograniczenie odpływu krwi żylnej, co umożliwia utrzymanie erekcji.

W przypadku priapizmu dochodzi do nieprawidłowości w tym procesie. Krew wprawdzie napływa do ciał jamistych, ale nie może z nich odpłynąć. W efekcie ulegają one przepełnieniu, powodując bolesny, długotrwały wzwód, podczas gdy ciało gąbczaste pozostaje wiotkie. Ten typ priapizmu określany jest mianem priapizmu niedokrwiennego.

Istnieje też rzadszy rodzaj priapizmu, w którym dochodzi do nadmiernego napływu krwi tętniczej do prącia, przy zachowanym prawidłowym odpływie żylnym. Wzwód jest wówczas mniej bolesny, a ciało gąbczaste również uczestniczy w procesie erekcji.

Jakie czynniki wywołują priapizm?

Priapizm może mieć różne podłoże, a do jego wystąpienia predysponują czynniki takie jak:

• Leki, zwłaszcza te stosowane w leczeniu zaburzeń erekcji – inhibitory fosfodiesterazy typu 5, takie jak sildenafil (stosowany w popularnych lekach na erekcję), tadalafil czy wardenafil, mogą prowadzić do nadmiernego napływu i zalegania krwi w prąciu, a w konsekwencji do bolesnego wzwodu. Podobne działanie miewają środki przeciwdepresyjne (np. fluoksetyna, sertralina) oraz niektóre leki przeciwpsychotyczne (np. risperidon, olanzapina).
• Schorzenia krwi (choroby hematologiczne, takie jak białaczka czy niedokrwistość sierpowatokrwinkowa) – w przypadku tych chorób dochodzi do zaburzeń w przepływie i krzepnięciu krwi, co może utrudniać jej odpływ z ciał jamistych.
• Urazy i uszkodzenia neurologiczne – uszkodzenia rdzenia kręgowego, a także niektóre choroby neurodegeneracyjne, np. stwardnienie rozsiane czy stwardnienie zanikowe boczne, są w stanie zakłócać prawidłową inerwację prącia, prowadząc do zaburzeń erekcji, w tym priapizmu.

Do wystąpienia priapizmu mogą również przyczyniać się takie czynniki jak nadużywanie alkoholu, zażywanie narkotyków, a nawet ukąszenia przez niektóre zwierzęta (np. skorpiony).

Jak rozpoznać priapizm?

Charakterystyczne objawy priapizmu to:

• bolesny wzwód członka, utrzymujący się dłużej niż 4 godziny;
• wypełnienie jedynie ciał jamistych, podczas gdy ciało gąbczaste pozostaje wiotkie (żołądź prącia pozostaje miękka, a ból i sztywność dotyczą jedynie trzonu członka);
• brak związku wzwodu z podnieceniem seksualnym.

Aby zdiagnozować problem, wykonuje się USG prącia i moszny. Podczas tego badania lekarz ocenia przepływ krwi i może zaobserwować patologiczne zmiany takie jak skrzepy czy uszkodzenie naczyń.

Leczenie priapizmu

Priapizm to stan wymagający natychmiastowej interwencji medycznej. Lekarzem pierwszego wyboru powinien być urolog, choć niektórzy trafiają również do gabinetu seksuologa, ponieważ nienaturalne erekcje mogą poważnie zaburzyć życie seksualne. Bez odpowiedniego leczenia może dojść do trwałego uszkodzenia prącia, a nawet do zagrażających życiu powikłań.

Podstawowym postępowaniem w przypadku priapizmu niedokrwiennego jest jak najszybsze opróżnienie ciał jamistych z zalegającej w nich krwi. Lekarz wykonuje znieczulenie miejscowe, a następnie wprowadza cienką igłę do ciał jamistych i usuwa krew za pomocą strzykawki. Zabieg ten powtarza się do momentu ustąpienia wzwodu.

Jeśli samo odessanie krwi nie przyniesie rezultatu, lekarz może zdecydować o wstrzyknięciu do ciał jamistych leku zwężającego naczynia, np. fenylefryny. Ma to na celu zmniejszenie napływu krwi do prącia i ułatwienie jej odpływu. W skrajnych przypadkach (gdy inne metody okażą się nieskuteczne) konieczna może być interwencja chirurgiczna w celu utworzenia alternatywnych dróg odpływu krwi z ciał jamistych.

Sprawdź, kto i kiedy powinien wykonać badanie pod kątem DHEA-S.

W jaki sposób można zapobiegać nawrotom priapizmu?

Po ustąpieniu ostrego epizodu priapizmu istotne jest podjęcie działań mających na celu zapobieganie nawrotom tego problemu. Kluczowe będą:

• identyfikacja i wyeliminowanie czynnika wywołującego priapizm, np. odstawienie leku, który powoduje bolesne i długotrwałe erekcje;
• leczenie choroby podstawowej (np. białaczki, raka prostaty, niedokrwistości sierpowatokrwinkowej);
• regularne monitorowanie stanu zdrowia i kontrolowanie czynników ryzyka.

W przypadku nawracających epizodów priapizmu lekarz może rozważyć zastosowanie długotrwałego leczenia profilaktycznego, np. podawanie leków zwężających naczynia krwionośne.