Jak zapanować nad złością w rodzicielstwie?

Nawracająca złość może przyczyniać się do powstawania problemów fizycznych i psychicznych. Stwierdzono, że niektóre schorzenia, takie jak choroby serca i depresja nasilają się pod wpływem „duszenia” złości.

Powszechnie wiadomo, że w domu rodzinnym dzieci powinny czuć się bezpiecznie w obecności rodziców. Jeśli jesteś rodzicem i reagujesz złością, Twoje dziecko może się przestraszyć i zacząć ukrywać przed Tobą różne rzeczy, aby uniknąć konfliktu. Jako rodzic możesz zapobiec takim zachowaniom, ucząc siebie oraz swoją pociechę, jak radzić sobie ze złością w zdrowy sposób.

Jak zauważyć złość?

Do zapanowania nad złością pomocne może być poznanie jej oznak w ciele. To na przykład:

• uczucie napięcia,
• szybszy oddech,
• zaczerwienienie twarzy,
• napięcie wokół ramion,
• zaciskanie pięści i/lub szczęki.

Konsekwencje nadmiernej złości:

Skutkiem złości są negatywne zmiany wpływające na Twoje ciało i relacje. Złość oddziałuje m.in. na:

• Zdrowie psychiczne

Kiedy przez dłuższy czas gromadzisz w sobie złość, zacznie ona negatywnie wpływać na Twoje zdrowie psychiczne. Ten stan może powodować depresję, chęć sięgania po używki i niską samoocenę.

• Relacje

Utrata panowania nad sobą może zniszczyć relacje między Tobą a Twoim dzieckiem. W niektórych przypadkach, gdy maluch jest narażony na wybuchy złości rodzica, zacznie odczuwać odrzucenie. Poziom kortyzolu może gwałtownie wzrosnąć i w efekcie dziecko przestanie myśleć racjonalnie. Krzyczenie na dziecko może mieć wpływ na jego pamięć oraz doprowadzić do rozregulowania nastroju.

• Zdrowie fizyczne

Złość ma negatywny wpływ na organizm. Niektóre dolegliwości, takie jak niewydolność serca, pogorszenie jakości snu, wysokie ciśnienie krwi i osłabiony układ odpornościowy są powiązane właśnie z tą emocją.

Jak radzić sobie ze złością? Jak nie krzyczeć na swoje dziecko? Jak przestać krzyczeć na dziecko?

Przygotowaliśmy dla Ciebie kilka wskazówek, jak radzić sobie ze złością:

1. Zachowaj spokój i słuchaj.
   Zamiast wybuchać, postaraj się zachować spokój oraz zrozumieć, co dziecko próbuje Ci powiedzieć. Dobrym i skutecznym sposobem na uspokojenie jest nauka techniki głębokiego oddychania. Weź głęboki wdech nosem, a następnie zrób spokojny, powolny wydech ustami. Powtórz to kilka razy. Jest to pomocne zwłaszcza w tych przypadkach, kiedy nie możesz odejść od dziecka.
2. Masz logiczny powód.
   Złość może zniekształcić Twoje postrzeganie tego, co się dzieje. Uświadomienie sobie, że Twoje dziecko nie doprowadza Cię do złości celowo, może poprawić Twój wgląd w daną sytuację.
3. Unikaj uogólniania sytuacji.
   Doceniaj rzeczy, które Twoje dziecko robi właściwie, zamiast uogólniać jego zachowanie i oceniać na podstawie tego, co Cię denerwuje.
4. Unikaj defensywy.
   Dzieci mogą Cię złościć, krytykując Twoje działania. Krytyka ze strony dziecka może spowodować, że przyjmiesz postawę obronną. Chociaż takie uczucie jest naturalne, lepiej nie przyjmować tej postawy wobec dziecka. Spróbuj zrozumieć, przez co przechodzi.
5. Zrób sobie przerwę.
   Poświęć trochę czasu dla siebie, zanim zajmiesz się tym, co Cię denerwuje. Jest to pomocne zwłaszcza, gdy jesteś zmęczony. Zrobienie krótkiej przerwy pomoże Ci poradzić sobie z sytuacją z lepszym nastawieniem. Ten dodatkowy czas zwiększa szansę na znalezienie optymalnego rozwiązania.
6. Stosuj pozytywny sposób mówienia do siebie.
   Powiedz na głos lub w myślach: „To też minie”, „Wszystko w porządku” lub „To tymczasowe”. Możliwość zakwestionowania swoich myśli i uczuć pomaga wyjaśnić swoją reakcję. W przeciwnym wypadku takie emocje mogą doprowadzić do wybuchu złości.
7. Ćwiczenia fizyczne.
   Codzienne (nawet krótkie) ćwiczenia mogą pomóc Ci wyładować swoje napięcie i dotlenić. Ćwiczenia fizyczne pozytywnie przyczyniają się do „zresetowania” psychicznego i emocjonalnego.
8. Świeć przykładem.
   Dzieci uczą się od rodziców poprzez obserwację. To naturalne, że sporadycznie tracisz kontrolę nad swoją złością. Kiedy tak się stanie, porozmawiaj ze swoim dzieckiem i wytłumacz jakąkolwiek błędną reakcję z Twojej strony. Kiedy dzieci rejestrują taką postawę, uczą się także kontrolować swoje wybuchy.
9. Dodaj odrobinę humoru.
   Humor łagodzi napięcie między Tobą a dzieckiem. Nie zapominaj o nim.
10. Kiedy krzyczałeś, poświęć chwilę na przeprosiny.
    Pomimo Twoich wysiłków może się zdarzyć, że stracisz kontrolę. Jeśli krzyczałeś na swoje dziecko, wykaż się odpowiedzialnością, daj dobry przykład i po prostu przeproś za swoje zachowanie. Wówczas warto pamiętać o słowie „przepraszam”.

Kto może pomóc mi w pracy nad złością?

Dzięki współpracy z psychoterapeutą możesz poznać techniki, dostać wskazówki oraz rozwiązania pozwalające zmienić nawyki rodzicielskie, w tym te, które wiążą się z surową dyscypliną werbalną i krzykiem.

M.in. terapia poznawczo-behawioralna (CBT) to praktyka psychoterapeutyczna stosowana w przypadku trudności psychicznych, które mogą wynikać z problemów ze złością. Pomaga  ona także w leczeniu m.in. stanów lękowych, depresji czy nadużywaniu substancji psychoaktywnych.

Autor: Kamil Chludziński - psycholog, psychoterapeuta w trakcie szkolenia.