Czym jest polio? Jak objawia się ta choroba zakaźna?

Polio to groźna choroba wirusowa, która może doprowadzić do porażenia mięśni i kalectwa. Sprawdź, jak szerzy się wirus polio i kto jest na niego najbardziej narażony. Przeczytaj, jak przebiega zakażenie wirusem polio i czy można je wyleczyć.

Na czym polega choroba polio?

Polio to choroba wywoływana przez wirusa polio. Dla jej określenia nierzadko jest stosowana inna nazwa – choroba Heinego-Medina. Wywodzi się ona od nazwisk badaczy, którzy przedstawili pierwszy jej opis: Jakoba Heinego i Karla Oskara Medina. Obecnie obowiązująca nazwa choroby to ostre nagminne porażenie dziecięce. Polio to choroba niebezpieczna, która w ciężkich przypadkach może doprowadzić do kalectwa, a nawet śmierci w wyniku wiotkiego porażenia mięśni.

Zobacz również: WZW typu C – co to za choroba? Objawy i metody leczenia.

Gdzie można zarazić się polio?

Wirus polio szerzy się drogą fekalno-oralną. Ostre nagminne porażenie dziecięce to zatem choroba brudnych rąk. Do zakażenia może dojść w wyniku bezpośredniego kontaktu z chorym czy drogą pokarmową podczas spożywania zanieczyszczonych produktów spożywczych.

Chorzy wydalają wirusa z kałem nawet do 6 tygodni. Okres największej zakaźności występuje od kilku dni przed pojawieniem się pierwszych objawów choroby do 3–4 tygodni po ich wystąpieniu. Przypadki zakażenia wirusem polio należą obecnie do rzadkości. Afganistan i Pakistan to kraje, w których można zarazić się dziką odmianą wirusa wywołującą chorobę. Dlatego przed wyjazdem do tych regionów należy odwiedzić lekarza medycyny podróży, który przedstawi skuteczne sposoby profilaktyki. Od 1984 roku Polska jest krajem wolnym od poliomyelitis.

Jak przebiega zakażenie wirusem polio?

Po przedostaniu się wirusa do organizmu drogą fekalno-oralną dochodzi do jego namnażania się w jelitach. Czas inkubacji wirusa polio wynosi średnio 9–12 dni. Po tym czasie atakuje on okoliczne węzły chłonne i przedostaje się do układu krwionośnego. Układ odpornościowy produkuje przeciwciała skierowane przeciwko wirusowi polio, w efekcie czego następuje zahamowanie zakażenia. Jednakże u części osób, których organizm nie poradził sobie z patogenem, dochodzi do tzw. wiremii wtórnej. Wirusy namnażają się silniej i rozprzestrzeniają po całym organizmie. W sposób szczególny atakują komórki ośrodkowego układu nerwowego.

Kto choruje na polio?

Na zakażenie wirusem polio narażony jest każdy, kto nie przestrzega zasad higieny i znajduje się w bliskim otoczeniu źródła zakażenia – osoby chorej, nosiciela, zanieczyszczonych produktów spożywczych. Jednak nie u każdego rozwinie się choroba Heinego-Medina. Możliwy jest bowiem przebieg bezobjawowy. Do grupy ryzyka objawowej choroby polio należą zwłaszcza osoby o obniżonej odporności i dzieci do 5. roku życia. Czynnikami sprzyjającymi rozprzestrzenianiu się wirusa polio są zwłaszcza:

• wysoka gęstość zaludnienia,
• złe warunki sanitarne,
• niski poziom wyszczepienia na chorobę Heinego-Medina,
• częste choroby z biegunką.

Choroba Heinego-Medina – objawy

Polio ma różnorodny przebieg – od bezobjawowego (które stanowi 95% zakażeń), przez łagodne, po zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i ciężkie przypadki porażenne zagrożone zgonem. Objawy choroby Heinego-Medina dają o sobie znać po 7–14 dniach od zakażenia wirusem polio. Należą do nich zwłaszcza:

• ból głowy,
• podwyższona temperatura ciała,
• zapalenie gardła,
• nieżyt żołądkowo-jelitowy,
• poczucie ogólnego rozbicia, osłabienie, zmęczenie,
• sztywność karku i pleców,
• asymetryczny niedowład wiotki,
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
• parestezje, skurcze mięśniowe,
• bolesność mięśni, przeczulica,
• trwałe porażenie,
• niewydolność mięśni oddechowych.

Czy da się wyleczyć polio?

Z podejrzeniem polio pacjent powinien zgłosić się do lekarza chorób zakaźnych. Może udać się do niego bezpośrednio lub zostać skierowanym przez internistę czy lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Rozpoznanie polio opiera się głównie na szczegółowo przeprowadzonym wywiadzie medycznym, badaniu przedmiotowym, testach diagnostycznych. Ostateczne rozpoznanie zapewnia oznaczenie przeciwciał swoistych dla wirusa polio w surowicy. Choroby nie da się wyleczyć. Postępowanie terapeutyczne skupia się na zwalczaniu objawów. Trzeba jednak podkreślić, że polio można skutecznie zapobiegać dzięki szczepieniu przeciwko poliomyelitis.

Szczepienia przeciwko poliomyelitis są finansowane z budżetu ministra zdrowia. Schemat szczepienia przedstawia się następująco:

• trzy dawki szczepionki do 2. roku życia – w 3.–4. miesiącu, 5.–6. miesiącu, 16.–18. miesiącu,
• dawka przypominająca – w 6. roku życia.

Szczepionkę podaje się podskórnie lub domięśniowo. Odstępy między dawkami powinny wynosić 6–8 tygodni. Szczepieniu powinny poddać się osoby dorosłe, które nie zostały zaszczepione w przeszłości. Dawkę przypominającą, mimo pełnego zaszczepienia, warto rozważyć u osób narażonych na zakażenie, m.in. podróżujących czy pracowników medycznych.