Charakterystyka osobowości dyssocjalnej i sposoby leczenia
Udostępnij na:
Osobowość dyssocjalna, nazywana często antyspołecznym zaburzeniem osobowości, cechuje się przede wszystkim tendencją do lekceważenia prawa i zasad społecznych, a także niezdolnością do nawiązywania poprawnych relacji z innymi ludźmi. Sprawdź, jakie są przyczyny, objawy i metody leczenia osobowości dyssocjalnej.
Spis treści
Czym jest osobowość dyssocjalna?
Osobowość to względnie stały zestaw cech, predyspozycji i dyspozycji kształtowany przez różnego rodzaju czynniki. U pewnej części społeczeństwa występują zaburzenia tej struktury, które mają charakterystyczne symptomy i wpływają na codzienne funkcjonowanie. Jednym z rodzajów takich zaburzeń jest osobowość dyssocjalna, rozpoznawana u ok. 5% mężczyzn i 1% kobiet.
Zgodnie z podejściem psychologicznym osobowość dyssocjalna cechuje się przede wszystkim lekceważeniem ogólnie przyjętych reguł, norm i przepisów, a także znaczącymi trudnościami w tworzeniu i utrzymywaniu relacji międzyludzkich oraz funkcjonowaniu w obszarze zawodowym swojego życia.
Diagnoza osobowości antyspołecznej stawiana jest po ukończeniu 18. roku życia przez pacjenta, jednak zwykle występują przesłanki wskazujące na symptomy tego problemu już wcześniej, a więc w okresie szkolnym.
Jak rozpoznać osobowość antyspołeczną?
Zgodnie z kryteriami diagnostycznymi z podręcznika DSM-5 można wyróżnić następujące symptomy zaburzenia:
- lekceważenie zasad prawa oraz norm społecznych;
- kłamanie i dopuszczanie się oszustw dla własnych korzyści lub przyjemności;
- działanie w sposób lekkomyślny, przez co możliwe jest naruszenie bezpieczeństwa swojego i otoczenia;
- chłód emocjonalny, brak empatii, nieodczuwanie tzw. wyrzutów sumienia;
- agresywne zachowania, których wyrazem mogą być bójki już w czasach szkolnych;
- zachowania impulsywne;
- brak odpowiedzialności.
Dodatkowo u osoby z osobowością antyspołeczną inteligencja emocjonalna jest na niskim poziomie, a umiejętności adaptacyjne są bardzo słabo rozwinięte. Konsekwencją może być chęć ucieczki w takie metody radzenia sobie ze stresem jak nadmierne spożywanie alkoholu i innych substancji psychoaktywnych oraz łatwe popadanie w nałogi. Osobowość dyssocjalna dość często koreluje ze skłonnością do popełniania przestępstw, hazardem, a także agresją. W sytuacji, gdy pojawiają się podejrzenia występowania zaburzenia antyspołecznego, dobrym rozwiązaniem jest konsultacja psychologiczna, podczas której zostanie wykonany test na zaburzenia osobowości oraz przeprowadzony szczegółowy wywiad.
Kiedy występuje osobowość dyssocjalna?
Przyczyny osobowości dyssocjalnej najczęściej związane są z występowaniem pewnych czynników środowiskowych w zakresie wychowania dziecka oraz jego doświadczeń życiowych. Do tych czynników można zakwalifikować m.in. brak wspierających opiekunów i stabilizacji w okresie dzieciństwa, niewłaściwe wzorce postępowania w domu, zaniedbania i przemoc. Dodatkowo do przyczyn należą: nadmierny stres, agresja ze strony rodziny lub rówieśników. W niewielkim stopniu osobowość antyspołeczna może być wynikiem czynników genetycznych i neurobiologicznych.
Zobacz także: Złość u dzieci.
Jak można leczyć osobowość antyspołeczną?
Leczenie osobowości dyssocjalnej obejmuje zwykle kompleksowe oddziaływanie psychoterapeutyczne, którego najważniejszym celem jest zminimalizowanie symptomów zaburzenia, a także stworzenie nowych strategii działania i radzenia sobie ze stresem. Psychoterapia jest niezwykle pomocna i przynosi zwykle trwałe rezultaty. W terapii osobowości antyspołecznej wykorzystywane są takie nurty psychoterapeutyczne jak poznawczo-behawioralny i psychodynamiczny. Czasami polecana jest też terapia grupowa oraz treningi umiejętności społecznych.
W sytuacji, gdy u danego pacjenta występują dodatkowo inne problemy, takie jak depresja lub zaburzenia lękowe, wskazana może być wizyta u psychiatry i rozpoczęcie leczenia farmakologicznego.
Udostępnij na:
Zobacz także
Czym jest trauma pokoleniowa? Jaki jest jej wpływ na zachowanie i podejmowanie decyzji?
„Trauma pokoleniowa” to określenie odnoszące się do pewnych doświadczeń lub przekonań przekazywanych z jednej generacji na drugą, wiążących się z negatywnymi konsekwencjami. W psychologii pojęcie to nazywane jest również traumą transgeneracyjną i ma związek z długotrwałym procesem, a nie z jednorazowymi sytuacjami. Czym dokładnie charakteryzuje się trauma pokoleniowa i jak wpływa na kolejne generacje? Dowiedz się więcej na ten temat.
DDA a związek – jak przeszłość dorosłych dzieci alkoholików wpływa na relacje?
Dorosłe dzieci alkoholików, w skrócie DDA, to osoby, które w swoim życiu mogą napotkać wiele różnego rodzaju trudności i problemów, skorelowanych z dzieciństwem oraz z doświadczeniami ze środowiska, w którym wyrastały. Jednym z poważnych problemów jest sposób nawiązywania głębszych relacji, w tym również związków romantycznych oraz przyjaźni. Dowiedz się więcej o tym, jak wygląda budowanie związku z osobami DDA.
Czym jest epizod maniakalny? Jakie są jego objawy i przyczyny?
Choć mogłoby się wydawać, że depresja i epizod maniakalny nie mają ze sobą nic wspólnego, to jednak oba te przypadki należą do zaburzeń nastroju. Tak jak epizod depresyjny, epizod maniakalny jest pewnego rodzaju stanem psychologicznym i fizjologicznym, w którym znajduje się pacjent. Co więcej, w większości przypadków występują łącznie – przeplatają się, głównie w ramach choroby afektywnej dwubiegunowej (ChAD), której rozpowszechnienie w skali światowej wynosi 2–5% i występuje zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Przebieg ChAD charakteryzujący się wyłącznie nawrotami manii jest niezwykle rzadki. Większość pacjentów w całościowym przebiegu choroby, niezależnie od jej podtypu, doświadcza więcej epizodów depresyjnych.
