ADHD u dzieci – objawy, rodzaje, leczenie

09.06.2023

ADHD to neurorozwojowe zaburzenie powodujące nadpobudliwość psychoruchową, problemy z koncentracją uwagi, impulsywność i hiperaktywność. ADHD występuje u około 5% dzieci, przy czym zaburzenie częściej jest diagnozowane u chłopców. Pierwsze symptomy ADHD można zauważyć u dziecka już około 5. roku życia, a nasilenie objawów to czas między 6. a 9. rokiem życia.

adhd-u-dzieci-objawy-rodzaje-leczenie.jpg

Spis treści

Po czym poznać, że dziecko ma ADHD?
Jakie są stopnie ADHD? Rodzaje ADHD
Konsekwencje ADHD
Leczenie ADHD – jak wyciszyć dziecko nadpobudliwe?

Po czym poznać, że dziecko ma ADHD?

Obecnie wyróżnia się trzy główne symptomy ADHD, które pojawiają się u zdecydowanej większości dzieci. Do tych objawów można zakwalifikować:

  1. Zaburzenia koncentracji i uwagi – trudności w utrzymaniu uwagi oraz w słuchaniu innych ludzi, problemy z wykonywaniem wielu czynności i ich planowaniem, odkładanie zadań na ostatni moment, gubienie różnych rzeczy, brak umiejętności zaangażowania w różne działania oraz rozmowy.
  2. Porywczość – impulsywność w zachowaniach, przeszkadzanie innym, próby skoncentrowania uwagi ludzi na sobie, brak zdolności do cierpliwego czekania na coś, niedopasowanie do pewnych sytuacji społecznych, w tym na przykład wyrażanie swoich emocji w sposób niekontrolowany.
  3. Nadruchliwość – hiperaktywność, ciągły ruch, niemożność powstrzymania się od mówienia i przeżywania uczuć, trudności w odpoczynku w ciszy i spokoju.

Jakie są stopnie ADHD? Rodzaje ADHD

Można wyróżnić trzy rodzaje ADHD na podstawie wyżej opisanych trzech grup objawów:

Pakiet Diagnoza psychologiczno – psychiatryczna w kierunku ADHD u dzieci

  1. ADHD z przewagą nadruchliwości i impulsywności – występuje najczęściej u chłopców i wiąże się z nadruchliwością i impulsywnością, problemami z usiedzeniem w jednym miejscu.
  2. ADHD z przewagą zaburzeń koncentracji i uwagi – pojawia się częściej u dziewczynek, a do symptomów należą trudności z utrzymaniem uwagi, słuchaniem, odpowiedziami na pytania, zapominaniem o pewnych sprawach, wykonywaniem konkretnych zadań.
  3. Typ mieszany ADHD – wszystkie objawy są wyraźnie zaznaczone i widoczne dla otoczenia, ten typ występuje u dziewczynek i u chłopców.

Zgodnie z analizami badawczymi uznaje się, że ADHD częściej jest diagnozowane u chłopców, jednak to wcale nie oznacza, że nie występuje u dziewczynek. Szczególne znaczenie ma zauważenie, że u chłopców pojawia się przede wszystkim nadruchliwość, natomiast u dziewczynek zaburzenia koncentracji i uwagi. Właśnie dlatego w niektórych wypadkach dziewczęta nie są diagnozowane pod kątem ADHD.

Konsekwencje ADHD

Zespół nadpobudliwości psychoruchowej zmienia natężenie wraz z biegiem życia dziecka. W okresie dojrzewania u około 30% osób zanikają zachowania związane z ADHD, natomiast u innych mogą zmniejszyć swoją intensywność. W wieku młodzieńczym na pierwszy plan wysuwają się wybuchy złości i agresji.

U dorosłych zwykle objawy zanikają lub nie są aż tak dotkliwe, jednak u sporej części osób pozostają wciąż widoczne problemy z koncentracją lub hiperaktywnością. Niestety czas, gdy ADHD jest najbardziej problematyczny, to okres szkolny, co może powodować trudności w nauce, skupieniu się na podstawowych czynnościach, nawiązywaniu kontaktów towarzyskich, zdobyciu sympatii ze strony nauczycieli i wychowawców.

Leczenie ADHD – jak wyciszyć dziecko nadpobudliwe?

Proces leczenia ADHD należy rozpocząć od odpowiedniej diagnozy, która zwykle dokonywana jest przez kilku specjalistów, tj. psychologa, psychiatrę i neurologa dziecięcego. Szczególne znaczenie ma wykluczenie innych problemów, takich jak zaburzenia lękowe i zaburzenia zachowania.

Leczenie może opierać się na farmakoterapii (podawaniu leków, które hamują wychwyt zwrotny dopaminy). Niestety leki mogą powodować problemy ze snem oraz zahamowanie wzrostu.

Duże znaczenie ma psychoterapia, a więc spotkania ze specjalistą, który rozmawia z dzieckiem i jego rodzicami, edukuje ich, a także proponuje ćwiczenia zmniejszające intensywność objawów i zwiększające umiejętność koncentracji w szkole, w domu i w trakcie innych działań. Istotna jest również postawa rodziców, ich wspierające podejście do dziecka, a także dbanie o pomoc w nauce i proponowanie różnych aktywności, zabaw, zainteresowań ruchowych i umysłowych.

Źródła
  1. D. Al-Khamisy, Wsparcie edukacyjne ucznia z nadpobudliwością psychoruchową (ADHD), „Trudności Szkolne Dziecka”, 2014, nr 137.
  2. A. Kołakowski, T. Wolańczyk, A. Pisula, M. Skotnicka, A. Bryńska, ADHD – zespół nadpobudliwości psychoruchowej: przewodnik dla rodziców i wychowawców, „Psychiatria Polska”, 2008, nr 42.
  3. A. Kruk, I. Brukwicka, Z. Kopański, R. Kollár, M. Kollárová, B. Bajger, E. Bojanowska, ADHD: zaburzenia zachowania i emocji wieku dziecięcego i młodzieńczego, „Journal of Clinical Healthcare”, 2016, nr 1.
  4. M. Lipowska, D. Dykalska-Bieck, Czy impulsywność w ADHD ma komponenty temperamentalne?, „Psychiatria i Psychologia Kliniczna”, 2010, nr 3 169–181.
  5. A. Nowogrodzka, B. Piasecki, Zespół ADHD a funkcjonowanie motoryczne, „Pielęgniarstwo Polskie”, 2012, nr 210.

Zdjęcie: Image by Freepik

Zobacz także

Czym jest trauma pokoleniowa? Jaki jest jej wpływ na zachowanie i podejmowanie decyzji?
Psychologia

Czym jest trauma pokoleniowa? Jaki jest jej wpływ na zachowanie i podejmowanie decyzji?

„Trauma pokoleniowa” to określenie odnoszące się do pewnych doświadczeń lub przekonań przekazywanych z jednej generacji na drugą, wiążących się z negatywnymi konsekwencjami. W psychologii pojęcie to nazywane jest również traumą transgeneracyjną i ma związek z długotrwałym procesem, a nie z jednorazowymi sytuacjami. Czym dokładnie charakteryzuje się trauma pokoleniowa i jak wpływa na kolejne generacje? Dowiedz się więcej na ten temat.

DDA a związek – jak przeszłość dorosłych dzieci alkoholików wpływa na relacje?
Psychologia

DDA a związek – jak przeszłość dorosłych dzieci alkoholików wpływa na relacje?

Dorosłe dzieci alkoholików, w skrócie DDA, to osoby, które w swoim życiu mogą napotkać wiele różnego rodzaju trudności i problemów, skorelowanych z dzieciństwem oraz z doświadczeniami ze środowiska, w którym wyrastały. Jednym z poważnych problemów jest sposób nawiązywania głębszych relacji, w tym również związków romantycznych oraz przyjaźni. Dowiedz się więcej o tym, jak wygląda budowanie związku z osobami DDA.

Czym jest epizod maniakalny? Jakie są jego objawy i przyczyny?
Psychologia

Czym jest epizod maniakalny? Jakie są jego objawy i przyczyny?

Choć mogłoby się wydawać, że depresja i epizod maniakalny nie mają ze sobą nic wspólnego, to jednak oba te przypadki należą do zaburzeń nastroju. Tak jak epizod depresyjny, epizod maniakalny jest pewnego rodzaju stanem psychologicznym i fizjologicznym, w którym znajduje się pacjent. Co więcej, w większości przypadków występują łącznie – przeplatają się, głównie w ramach choroby afektywnej dwubiegunowej (ChAD), której rozpowszechnienie w skali światowej wynosi 2–5% i występuje zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Przebieg ChAD charakteryzujący się wyłącznie nawrotami manii jest niezwykle rzadki. Większość pacjentów w całościowym przebiegu choroby, niezależnie od jej podtypu, doświadcza więcej epizodów depresyjnych.