ADHD – objawy i diagnostyka. Jak je leczyć?

ADHD – najważniejsze przyczyny

Zdaniem zdecydowanej większości badaczy bardzo trudno jest wskazać jeden konkretny czynnik, odpowiadający za pojawienie się ADHD. W praktyce na ten zespół wpływają różnorodne czynniki, do których można zakwalifikować:

• predyspozycje genetyczne;
• niska waga urodzeniowa dziecka;
• wpływ niekorzystnego środowiska w okresie ciąży (na przykład palenie papierosów przez matkę dziecka) oraz urazy;
• niedotlenienie w trakcie porodu;
• zespół FAS (czasami współwystępuje z ADHD).

Dodatkowo na te przyczyny nakładają się inne elementy związane z brakiem poświęcania czasu dziecku w okresie przedszkolnym i w pierwszych latach szkoły podstawowej. Rodzice, którzy nie pokazują dziecku, jak się uczyć i koncentrować w codziennych sytuacjach, pośrednio również wpływają na możliwość nasilenia się objawów ADHD. Nie można jednak uznać, że jest to bezpośrednia przyczyna pojawienia się tego zespołu.

Jak zachowuje się osoba z ADHD? Objawy

Symptomy ADHD odnoszą się do trzech ważnych grup, do których można zakwalifikować:

• zaburzenia uwagi i koncentracji – problemy ze skupieniem się i utrzymaniem uwagi, roztargnienie, brak dbałości o szczegóły, unikanie czynności wymagających zaangażowania, gubienie przedmiotów;
• porywczość – niecierpliwość, chęć bycia w centrum uwagi, u dzieci trudności z czekaniem na swoją kolej, przeszkadzanie innym, a nawet podejmowanie zachowań ryzykownych;
• nadruchliwość – pojawienie się ciągłego, a często bezcelowego, ruchu, zachowywanie się niezgodnie z okolicznościami i niedostosowanie do niektórych norm zachowania, problemy z kontynuowaniem zadań (przez co występuje często tzw. słomiany zapał).

Czy ADHD z czasem mija?

Wyżej opisane objawy często są zauważane przez rodziców, jednak nie wszyscy są świadomi, że ADHD należy odpowiednio zdiagnozować i leczyć. W tym miejscu warto więc rozprawić się z popularnym mitem, zgodnie z którym dziecko „wyrośnie z ADHD”. Okazuje się, że objawy ADHD mogą różnić się w zależności od płci. U chłopców znacznie częściej występuje nadmierna nadpobudliwość ruchowa i porywczość, a u dziewcząt problemy z koncentracją i utrzymaniem uwagi. Właśnie dlatego statystyki dotyczące ADHD u dziewczynek mogą być niedoszacowane.

Diagnostyka ADHD – jak rozpoznać zespół nadpobudliwości ruchowej?

Diagnostyka ADHD wymaga działania kilku specjalistów, a więc psychologa, psychiatry i, w przypadku dzieci, neurologa dziecięcego. Szczególne znaczenie ma przeprowadzenie wywiadu z rodzicami oraz z dzieckiem, a także zaobserwowanie jego zachowań w typowych sytuacjach. Dodatkowo można porozmawiać z wychowawcą przedszkolnym lub z nauczycielami.

W czasie diagnostyki przeprowadzane są także specjalne testy, które pozwalają na dokładną ocenę konkretnych zachowań dziecka i ustosunkowanie się do symptomów. Należy wykluczyć inne możliwe choroby lub zaburzenia, dające podobne objawy do ADHD, a więc zaburzenia lękowe, problemy adaptacyjne, nerwicę natręctw. W tym miejscu dobrze zaznaczyć, że nawet u 70% dzieci z ADHD obserwuje się przynajmniej jeden dodatkowy problem, związany z zaburzeniami zachowania lub problemami psychicznymi.

Szczególne znaczenie ma szybkie postawienie diagnozy i rozpoczęcie psychoterapii, ponieważ dzięki temu możliwe jest skuteczne działanie i zmniejszenie nasilenia symptomów. Niestety konsekwencje ADHD w znacznym stopniu wpływają na codzienne życie dzieci i dorosłych: naukę szkolną, oceny, podejście nauczycieli i rówieśników, kontakty towarzyskie, a także ogólne osiągnięcia życiowe. Warto zatem skoncentrować się na jak najwcześniejszym zdiagnozowaniu ADHD, aby można było rozpocząć skuteczne leczenie.