Artroskopia stawu kolanowego i rekonstrukcje więzadeł

Czy zerwane więzadła trzeba operować?

Kolano jest drugim z najbardziej obciążonych stawów w ciele (na pierwszym miejscu jest staw skokowy) i składa się z kilku ważnych więzadeł, takich jak więzadło krzyżowe przednie (ACL: ang. Anterior Cruciate Ligament) i więzadło krzyżowe tylne (PCL: ang. Posterior Cruciate Ligament). Ich zadaniem jest zapewnienie stabilności stawu, umożliwiając jednocześnie jego ruchomość. Gdy dojdzie do zerwania jednego z tych więzadeł, kolano staje się niestabilne, co prowadzi do dalszych uszkodzeń i bólu.

Decyzja o operacji zależy od kilku czynników, w tym od stopnia uszkodzenia, lokalizacji zerwania, ogólnego stanu zdrowia Pacjenta oraz jego aktywności życiowej i zawodowej. W przypadku częściowych zerwań lub niewielkich uszkodzeń leczenie może obejmować metody nieoperacyjne (zachowawcze), takie jak fizjoterapia, ćwiczenia wzmacniające i stabilizujące, a także unieruchomienie stawu na pewien czas, zastosowanie stabilizatorów.

Co to jest i na czym polega rekonstrukcja więzadeł?

Rekonstrukcja więzadeł w stawie kolanowym to zaawansowany zabieg chirurgiczny, którego celem jest odtworzenie uszkodzonych więzadeł, aby przywrócić stabilność i funkcjonalność całej kończyny. Podczas rekonstrukcji chirurg ortopeda usuwa uszkodzone więzadło i zastępuje je nowym, które może być przeszczepem autogennym, czyli pochodzić z innego miejsca w ciele Pacjenta (najczęściej jest to ścięgno z biodra, więzadło rzepki lub uda) lub z materiału syntetycznego (LARS, taśma węglowa).

W większości przypadków zabieg wykonywany jest metodą artroskopową, co oznacza mniejsze nacięcia i szybszy czas rekonwalescencji. Artroskopia pozwala chirurgowi na dokładne obejrzenie wnętrza stawu za pomocą kamery i dokonanie naprawy przy jednoczesnej minimalnej ingerencji w sąsiednie tkanki.

Po rekonstrukcji następuje okres rehabilitacji, który jest kluczowy dla powrotu do pełnej sprawności. Rehabilitacja obejmuje ćwiczenia wzmacniające, poprawiające zakres ruchu i stabilność stawu.

Wskazania do rekonstrukcji więzadeł w stawie kolanowym

Rekonstrukcja więzadeł w stawie kolanowym jest zalecana głównie w przypadku ich uszkodzenia lub zerwania, co często zdarza się w wyniku urazów sportowych. Wskazania do zabiegu obejmują niestabilność kolana, ograniczenie zakresu ruchu, ból, a także niepowodzenie innych metod leczenia, takich jak fizjoterapia czy leczenie farmakologiczne. Zabieg jest często konieczny u osób aktywnych fizycznie, zwłaszcza u sportowców.

Kiedy powinna być przeprowadzona rekonstrukcja więzadeł?

Optymalnym czasem operacji jest okres nie późniejszy niż pół roku od momentu zerwania więzadła. Czas ten daje dużo większe szanse powrotu do pełnej sprawności w obrębie stawu niż w przypadku operacji wykonanych później.

Przeciwwskazania do zabiegu rekonstrukcji więzadeł

Przeciwwskazaniami do przeprowadzenia zabiegu są aktywne infekcje, zaawansowana choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego, schorzenia, które uniemożliwiają bezpieczne przeprowadzenie operacji (np. poważne problemy z krzepnięciem krwi) oraz brak współpracy Pacjenta w planowanej rehabilitacji pooperacyjnej.

Przebieg zabiegu, ile trwa rekonstrukcja więzadeł?

Operacja rekonstrukcji więzadeł przeprowadzana jest zwykle w znieczuleniu podpajęczynówkowym, które “odcina: czucie od pasa w dół. Chirurg wykonuje kilka małych (około 9 mm) nacięć wokół kolana, wprowadza narzędzia chirurgiczne oraz kamerę do środka stawu. Uszkodzone więzadło jest zastępowane przeszczepem mocowanym do kości. Po operacji zakładane są pojedyncze szwy, kolano Pacjenta jest zabezpieczane sterylnym opatrunkiem i ortezą z możliwością zgięcia stawu. Dodatkowo na kolano nakładany jest opatrunek chłodzący, aby zmniejszyć opuchliznę. Nogą można ruszać, gdy przestanie działać znieczulenie. Rehabilitacja rozpoczyna się następnego dnia.

Jeżeli podczas operacji wykonywana jest wyłącznie rekonstrukcja jednego więzadła, cała procedura zwykle nie przekracza jednej godziny.

Jak się przygotować do zabiegu rekonstrukcji więzadeł?

Przed operacją bardzo ważne jest, aby poinformować lekarza o przyjmowanych lekach, suplementach, alergiach oraz historii medycznej. Lekarz prowadzący dostosuje listę wymaganych badań do indywidualnych potrzeb i stanu zdrowia Pacjenta. Mogą to być:

• RTG stawu kolanowego, USG ortopedyczne lub rezonans magnetyczny (MRI) kolana – to badania niezbędne dla dokładnej oceny stanu więzadeł i innych struktur w stawie kolanowym.
• Standardowe badania krwi, w tym morfologia, poziomy elektrolitów, testy czynności wątroby i nerek, a także badanie na krzepliwość krwi (INR, APTT) pomagające ocenić ogólny stan zdrowia i wykryć ewentualne nieprawidłowości, które mogą wpłynąć na przebieg operacji i gojenia.
• EKG, które jest często zalecane, zwłaszcza u Pacjentów w średnim i starszym wieku, aby sprawdzić funkcjonowanie serca.
• Rentgen klatki piersiowej może być wymagany u osób z historią chorób serca lub płuc, aby wykluczyć wszelkie ukryte problemy, które mogłyby wpłynąć na procedurę anestezjologiczną.

W zależności od ogólnego stanu zdrowia Pacjenta mogą być zalecane szczepienie przeciwko WZW-B oraz analiza moczu, dodatkowe konsultacje, na przykład z anestezjologiem, kardiologiem lub internistą. Wskazane jest zaprzestanie palenia i picia alkoholu przed operacją, a także przygotowanie planu rehabilitacji na czas po zabiegu.

Ważne jest, żeby zabrać ze sobą do szpitala niezbędne przybory higieniczne, kapcie, ubrania na zmianę oraz piżamę z krótkimi spodenkami, co w przypadku operacji kolana jest istotne i dużo wygodniejsze.

Zalecenia po zabiegu – na co zwrócić szczególną uwagę?

Po operacji ważne jest przestrzeganie zaleceń ortopedy, w tym regularne przyjmowanie przepisanych leków, stosowanie się do zaleceń fizjoterapeutycznych oraz uczestnictwo w zaplanowanych wizytach kontrolnych. Należy zwracać uwagę na stan rany operacyjnej, aby uniknąć infekcji.

Ile trwa rehabilitacja po rekonstrukcji więzadła?

Proces rehabilitacji, który pokrywa się z czasem całkowitego wyleczenia i powrotem do pełnej aktywności, w tym uprawiania sportów, może trwać od kilku miesięcy do roku. Regularne wizyty kontrolne i fizjoterapia są niezbędne, aby monitorować postępy i dostosowywać plan rehabilitacji. Ważne jest, aby ściśle współpracować z zespołem medycznym i przestrzegać ich zaleceń.

Kiedy można chodzić po rekonstrukcji więzadła?

W pierwszych dniach po operacji zaleca się minimalizowanie chodzenia. Wskazane jest korzystanie z kul, chodzika lub innych urządzeń wspomagających, aby ograniczyć obciążenie operowanego kolana. Chodzenie bez pomocy staje się możliwe zazwyczaj po kilku tygodniach, ale dokładny czas może się różnić w zależności od postępów w rehabilitacji i wzmacniania kolana.