Wyznaczanie granic w święta. Jak spędzić czas świąteczny w spokoju i harmonii?

Przede wszystkim ważne jest, aby zdać sobie sprawę, że jeśli zmagasz się z problemami w okresie świątecznym, nie jesteś sam. Problemy ze zdrowiem psychicznym w okresie Świąt Bożego Narodzenia dotykają większej ilości osób, niż mogłoby się wydawać. W wielu domach jest to temat tabu oraz okazja do „nakładania maski”.
Unikajmy takich frazesów jak: „weź się w garść”, „inni mają gorzej”, „przecież nie ma się czym martwić”, „przesadzasz, jesteś przewrażliwiona/y”, „ale to nie jest problem”.
Takie stwierdzenia nie pomagają, a mogą zrobić większą krzywdę. Jeśli zmuszamy kogoś do tego, aby się „ogarnął” mimo dobrych intencji możemy sprawić, że dana osoba poczuje się bardziej osamotniona i wyobcowana.

Dlaczego w okresie Świąt Bożego Narodzenia powinniśmy szczególnie dbać o nasze zdrowie psychiczne?

Boże Narodzenie zazwyczaj jest idealnym momentem do spotkań rodzinnych, podczas którego wspólnie konsumujemy świąteczne potrawy i obdarowujemy się prezentami. Jednak presja i oczekiwania względem tego czasu mogą doprowadzić do przygnębienia. Pomysł, że wszyscy inni świetnie się bawią, podczas gdy ty czujesz się smutny i samotny, może być dla wielu samospełniającą się przepowiednią rozczarowania.
Jeśli twoje środowisko rodzinne jest toksyczne lub pełne nadużyć, pamiętaj, że możesz ten czas spędzić „na swoich zasadach”. Ciągłe unikanie pytań, odczuwanie potrzeby wyjaśnień i utrzymywanie dystansu może być bardzo stresujące i męczące. Wydaje się, że otoczenie naciska na czas dla rodziny i dawanie szans. Mamy prawo powiedzieć „nie”.

W jaki sposób możemy zadbać o swoje zdrowie psychiczne w okresie Świąt Bożego Narodzenia?

Po pierwsze – Znajdź czas dla siebie:
To zdecydowanie może brzmieć jak wymówka, ale absolutnie nie można zapomnieć o tym, jak ważne jest poświęcenie czasu dla siebie. Nawet jeśli podczas Wigilijnej kolacji z rodziną, kiedy czujesz się przytłoczony, poświęcenie choćby minuty dla siebie może zdziałać cuda. Idealnie byłoby, gdybyś miał prywatną i bezpieczną przestrzeń, do której mógłbyś się wycofać (jeśli będzie taka potrzeba), wyjść na spacer, a nawet po prostu zamknąć się w łazience, licząc do dziesięciu i bardzo głęboko i spokojnie oddychając.

Stawianie siebie na pierwszym miejscu jest w porządku. W ten sposób dbasz o siebie. Nie czuj, że musisz robić wszystko, czego zazwyczaj się od Ciebie oczekuje.
Ćwiczenia, dobra dieta i dużo dobrego snu są tak samo ważne w Boże Narodzenie, jak o każdej innej porze roku.

Krótsze godziny dzienne w połączeniu z brakiem słońca mogą negatywnie wpłynąć na nasz nastrój. Ważne jest także, aby spróbować wyjść przynajmniej raz dziennie, nawet jeśli jest to tylko krótki spacer. Te drobne czynności poprawiające nastrój mogą pomóc zachować świeżość i koncentrację umysłu oraz lepsze przygotowanie do radzenia sobie ze stresem, który może czaić się za rogiem.
Priorytetowe traktowanie własnego dobrego samopoczucia może być prezentem dla samego siebie w 2023 roku.

Po drugie – Praktykuj umiar:
Boże Narodzenie to w wielu domach czas nadmiaru. Pamiętaj, że alkohol jest środkiem depresyjnym i może mieć naprawdę poważny wpływ na zdrowie psychiczne, zwłaszcza jeśli już czujesz się przygnębiony. Znaj swoje ograniczenia i bądź stanowczy/stanowcza w ich trzymaniu.

Jeśli czujesz taką potrzebę i gotowość unikaj nieprzydatnych porównań społecznych, ponieważ często wydaje nam się, że nie dorównujemy tym, których widzimy w Internecie. To może mieć negatywny wpływ na naszą samoocenę. Media społecznościowe i reklamy konsumenckie mogą to pogorszyć, prowadząc do poczucia niższości, które szkodzi naszemu zdrowiu psychicznemu. Postaraj się ograniczyć kontakt z mediami społecznościowymi i reklamami telewizyjnymi w okresie świątecznym, skupiając się na korzyściach płynących z czasu spędzanego z rodziną i bliskimi.

Krótko o prezentach. Powiedz komuś, że go kochasz – słowami, a nie przedmiotami. Słowa mają większą wartość.

Po trzecie – Pomyśl o swoich potrzebach z wyprzedzeniem:
Jeżeli na przykład doświadczasz ataków paniki, zastanów się, co może je wywołać i czego potrzebujesz, aby przez nie przejść. Upewnij się, że zawsze masz przy sobie to, czego potrzebujesz i jeśli to możliwe, powiedz komuś, z kim spędzasz święta, jak może Tobie pomóc. Takie rozmowy nie należą to prostych. Dla niektórych osób początkowo może być to trudne do zrozumienia, ale najważniejsze jest zaspokojenie Twoich potrzeb. Jeśli obawiasz się pytań, na które trudno będzie Ci odpowiedzieć, zastanów się nad wcześniejszymi odpowiedziami, abyś mógł się przygotować.

Po czwarte – Zarządzaj oczekiwaniami:
Jeśli spędzasz Boże Narodzenie z rodziną, oczekiwanie, że okres świąteczny jest „czasem dla rodziny”, może dodatkowo zwiększyć presję na i tak już napięte relacje, szczególnie wśród osób, które nie widują się często i nie są przyzwyczajone do spędzania tak dużo czasu razem. Realistyczne podejście do tego, czego możesz się spodziewać w tym czasie, pomoże uniknąć rozczarowania i pomoże Ci wyciągnąć z niego więcej.

Po piąte : Powiedz „nie”, nie czuj się winny/winna:
Nie musisz robić czegoś, na co nie masz ochoty. Okres świąteczny jest często miejscem do niewygodnych pytań, które mogą być dla nas niekomfortowe, zawstydzające. Pamiętaj, że masz prawo stawiać granice i jeśli ktoś sprawia Ci przykrość, poinformuj, że nie życzysz sobie takich pytań. Warto także pamiętać o tym, aby sygnalizować, jakie emocje czujemy i co robią nam przekraczające pytania.

Po szóste: Zacznij codzienną listę wdzięczności:
Codziennie wypisz pięć rzeczy w swoim życiu, za które jesteś wdzięczny lub z których jesteś zadowolony. Skupienie się na pozytywach może pomóc poprawić nastrój i skierować Cię na bardziej pozytywny, długoterminowy sposób myślenia.

Przypominam – nie jesteś sam!

Spokojnych Świąt.

Autor: mgr Kamil Chludziński – psycholog, psychoterapeuta w trakcie szkolenia.