Jakie są objawy zaburzeń sensorycznych? Jak je leczyć?
Zaburzenia integracji sensorycznej opisuje się w literaturze najczęściej jako nieprawidłowe przetwarzanie informacji przez układ nerwowy. Pierwsze symptomy tego typu problemów można zauważyć już u małych dzieci, a więc u niemowlaków, a przede wszystkim maluchów około roku. Sprawdź, jakie są symptomy zaburzeń sensorycznych, jak je diagnozować i leczyć.
Spis treści
Czym są zaburzenia sensoryczne?
Zaburzenia sensoryczne u dzieci to grupa zaburzeń neurorozwojowych, które wpływają na sposób, w jaki mózg odbiera, przetwarza i reaguje na informacje sensoryczne. Informacje te mogą pochodzić z pięciu tradycyjnych zmysłów (wzrok, słuch, smak, węch, dotyk), jak również z dwóch mniej znanych zmysłów: propriocepcji (czucie ciała w przestrzeni) i introcepcji (czucie wewnętrzne, takie jak głód, pragnienie, potrzeba oddania moczu). Tego typu zaburzenia pojawiają się w sytuacji, gdy organizm nerwowy reaguje w sposób nieadaptacyjny, błędnie odbiera bodźce czy też działa nieadekwatnie.
Samo pojęcie integracji sensorycznej odnosi się do każdego człowieka i definiowane jest jako zdolność układu nerwowego do kompleksowego odbierania i analizowania bodźców z otoczenia oraz wnętrza organizmu, a także poprawnego reagowania. W momencie pojawienia się zaburzeń mogą wystąpić trudności w odbieraniu bodźców, a także problemy z rozwijaniem zdolności społecznych.
Jakie są rodzaje zaburzeń sensorycznych?
Zwykle wyróżniane są trzy rodzaje zaburzeń integracji sensorycznej, tj.:
- nadwrażliwość sensoryczna – reagowanie na bodźce w sposób nadmierny i nadaktywny, na przykład na hałas, światło;
- niedowrażliwość sensoryczna – w tym przypadku dzieci wymagają znacznie silniejszych bodźców, czego konsekwencją może być chęć do podejmowania ryzykownych zachowań lub poszukiwania silnych wrażeń;
- zaburzenia motoryki, obejmujące najczęściej problemy z koordynacją ruchową, czego konsekwencją mogą być trudności w wykonywaniu wielu codziennych czynności.
Zobacz także: Diagnoza w kierunku ADHD u dzieci
Po czym poznać, że dziecko ma zaburzenia integracji sensorycznej?
Można wyróżnić wiele symptomów wskazujących na to, że u dziecka występują zaburzenia integracji sensorycznej. Do najważniejszych objawów należą między innymi:
- nadwrażliwość na dźwięki, światło, dotyk;
- unikanie pewnych tekstur ubrań, jedzenia lub materiałów;
- nadmierne poszukiwanie silnych bodźców (skakanie, huśtanie się, mocne uderzenia), echolalia;
- trudności z koordynacją ruchową, równowagą i planowaniem motorycznym;
- problemy z koncentracją i uwagą w obecności bodźców rozpraszających;
- emocjonalne reagowanie na codzienne sytuacje takie jak frustracja, lęk czy gniew.
Należy zaznaczyć, że w zależności od konkretnego przypadku pojawić się może kilka objawów. Zwykle pewne symptomy zauważalne są już u niemowlaków, chociaż najłatwiej jest je zaobserwować u dzieci w wieku od 1. do 4. roku życia oraz później. Szczególne znaczenie ma szybka i poprawna diagnoza, czym może zająć się psycholog dziecięcy lub pedagog. Polecani są również terapeuci z zakresu integracji sensorycznej, którzy posiadają dużą wiedzę i doświadczenie, a także odpowiednie kompetencje.
Jak wyleczyć zaburzenia sensoryczne?
Zwykle na pierwszych etapach leczenia psycholog może zalecić konkretną formę, a później zdarza się, że rodzice decydują się na rozszerzenie metod leczenia.
Polecane są takie działania jak terapia zajęciowa oraz terapia integracji sensorycznej i psychoterapia poznawczo-behawioralna. Terapeuci zajęciowi specjalizują się w opracowywaniu programów interwencyjnych, które pomagają dzieciom poprawić przetwarzanie sensoryczne i rozwijać umiejętności radzenia sobie z bodźcami. W trakcie terapii integracji sensorycznej pojawiają się specjalistyczne ćwiczenia i zabawy, które mają na celu poprawę przetwarzania sensorycznego poprzez kontrolowane narażanie na bodźce sensoryczne. Duże znaczenie ma również wsparcie edukacyjne oraz ogólna pomoc rodzicom dzieci z zaburzeniami.