Jakie są objawy zaburzeń sensorycznych? Jak je leczyć?

15.08.2024

Zaburzenia integracji sensorycznej opisuje się w literaturze najczęściej jako nieprawidłowe przetwarzanie informacji przez układ nerwowy. Pierwsze symptomy tego typu problemów można zauważyć już u małych dzieci, a więc u niemowlaków, a przede wszystkim maluchów około roku. Sprawdź, jakie są symptomy zaburzeń sensorycznych, jak je diagnozować i leczyć.

Jakie są objawy zaburzeń sensorycznych? Jak je leczyć?

Spis treści

Czym są zaburzenia sensoryczne?
Jakie są rodzaje zaburzeń sensorycznych?
Po czym poznać, że dziecko ma zaburzenia integracji sensorycznej?
Jak wyleczyć zaburzenia sensoryczne?

Czym są zaburzenia sensoryczne?

Zaburzenia sensoryczne u dzieci to grupa zaburzeń neurorozwojowych, które wpływają na sposób, w jaki mózg odbiera, przetwarza i reaguje na informacje sensoryczne. Informacje te mogą pochodzić z pięciu tradycyjnych zmysłów (wzrok, słuch, smak, węch, dotyk), jak również z dwóch mniej znanych zmysłów: propriocepcji (czucie ciała w przestrzeni) i introcepcji (czucie wewnętrzne, takie jak głód, pragnienie, potrzeba oddania moczu). Tego typu zaburzenia pojawiają się w sytuacji, gdy organizm nerwowy reaguje w sposób nieadaptacyjny, błędnie odbiera bodźce czy też działa nieadekwatnie.

Samo pojęcie integracji sensorycznej odnosi się do każdego człowieka i definiowane jest jako zdolność układu nerwowego do kompleksowego odbierania i analizowania bodźców z otoczenia oraz wnętrza organizmu, a także poprawnego reagowania. W momencie pojawienia się zaburzeń mogą wystąpić trudności w odbieraniu bodźców, a także problemy z rozwijaniem zdolności społecznych.

Jakie są rodzaje zaburzeń sensorycznych?

Zwykle wyróżniane są trzy rodzaje zaburzeń integracji sensorycznej, tj.:

  • nadwrażliwość sensoryczna – reagowanie na bodźce w sposób nadmierny i nadaktywny, na przykład na hałas, światło;
  • niedowrażliwość sensoryczna – w tym przypadku dzieci wymagają znacznie silniejszych bodźców, czego konsekwencją może być chęć do podejmowania ryzykownych zachowań lub poszukiwania silnych wrażeń;
  • zaburzenia motoryki, obejmujące najczęściej problemy z koordynacją ruchową, czego konsekwencją mogą być trudności w wykonywaniu wielu codziennych czynności.

Zobacz także: Diagnoza w kierunku ADHD u dzieci

Po czym poznać, że dziecko ma zaburzenia integracji sensorycznej?

Można wyróżnić wiele symptomów wskazujących na to, że u dziecka występują zaburzenia integracji sensorycznej. Do najważniejszych objawów należą między innymi:

  • nadwrażliwość na dźwięki, światło, dotyk;
  • unikanie pewnych tekstur ubrań, jedzenia lub materiałów;
  • nadmierne poszukiwanie silnych bodźców (skakanie, huśtanie się, mocne uderzenia), echolalia;
  • trudności z koordynacją ruchową, równowagą i planowaniem motorycznym;
  • problemy z koncentracją i uwagą w obecności bodźców rozpraszających;
  • emocjonalne reagowanie na codzienne sytuacje takie jak frustracja, lęk czy gniew.

Należy zaznaczyć, że w zależności od konkretnego przypadku pojawić się może kilka objawów. Zwykle pewne symptomy zauważalne są już u niemowlaków, chociaż najłatwiej jest je zaobserwować u dzieci w wieku od 1. do 4. roku życia oraz później. Szczególne znaczenie ma szybka i poprawna diagnoza, czym może zająć się psycholog dziecięcy lub pedagog. Polecani są również terapeuci z zakresu integracji sensorycznej, którzy posiadają dużą wiedzę i doświadczenie, a także odpowiednie kompetencje.

Psycholog dziecięcy

Jak wyleczyć zaburzenia sensoryczne?

Zwykle na pierwszych etapach leczenia psycholog może zalecić konkretną formę, a później zdarza się, że rodzice decydują się na rozszerzenie metod leczenia.

Polecane są takie działania jak terapia zajęciowa oraz terapia integracji sensorycznej i psychoterapia poznawczo-behawioralna. Terapeuci zajęciowi specjalizują się w opracowywaniu programów interwencyjnych, które pomagają dzieciom poprawić przetwarzanie sensoryczne i rozwijać umiejętności radzenia sobie z bodźcami. W trakcie terapii integracji sensorycznej pojawiają się specjalistyczne ćwiczenia i zabawy, które mają na celu poprawę przetwarzania sensorycznego poprzez kontrolowane narażanie na bodźce sensoryczne. Duże znaczenie ma również wsparcie edukacyjne oraz ogólna pomoc rodzicom dzieci z zaburzeniami.

Zobacz także: Autyzm i Asperger – na co zwrócić uwagę?

Źródła
  1. K. Białas-Paluch, Zaburzenia praksji u dzieci ze spektrum autyzmu w świetle teorii integracji sensorycznej, „Człowiek–Niepełnosprawność–Społeczeństwo”, nr 1, 2017.
  2. C. Grzywniak, Nieprawidłowa integracja sensoryczna jako składowa zaburzeń psychicznych występujących zarówno u dzieci, jak i u młodzieży oraz dorosłych, „Psychiatria”, nr 13, 2016.
  3. M. Klecka, I. Palicka, Trauma rozwojowa u dzieci – perspektywa neurorozwojowa, „Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka”, nr 17, 2018.
  4. M. Wiśniewska, Diagnostyka zaburzeń procesów integracji sensorycznej u małych dzieci, „Pediatria Polska”, nr 87, 2012.

Zobacz także

Czym jest trauma pokoleniowa? Jaki jest jej wpływ na zachowanie i podejmowanie decyzji?
Psychologia

Czym jest trauma pokoleniowa? Jaki jest jej wpływ na zachowanie i podejmowanie decyzji?

„Trauma pokoleniowa” to określenie odnoszące się do pewnych doświadczeń lub przekonań przekazywanych z jednej generacji na drugą, wiążących się z negatywnymi konsekwencjami. W psychologii pojęcie to nazywane jest również traumą transgeneracyjną i ma związek z długotrwałym procesem, a nie z jednorazowymi sytuacjami. Czym dokładnie charakteryzuje się trauma pokoleniowa i jak wpływa na kolejne generacje? Dowiedz się więcej na ten temat.

DDA a związek – jak przeszłość dorosłych dzieci alkoholików wpływa na relacje?
Psychologia

DDA a związek – jak przeszłość dorosłych dzieci alkoholików wpływa na relacje?

Dorosłe dzieci alkoholików, w skrócie DDA, to osoby, które w swoim życiu mogą napotkać wiele różnego rodzaju trudności i problemów, skorelowanych z dzieciństwem oraz z doświadczeniami ze środowiska, w którym wyrastały. Jednym z poważnych problemów jest sposób nawiązywania głębszych relacji, w tym również związków romantycznych oraz przyjaźni. Dowiedz się więcej o tym, jak wygląda budowanie związku z osobami DDA.

Czym jest epizod maniakalny? Jakie są jego objawy i przyczyny?
Psychologia

Czym jest epizod maniakalny? Jakie są jego objawy i przyczyny?

Choć mogłoby się wydawać, że depresja i epizod maniakalny nie mają ze sobą nic wspólnego, to jednak oba te przypadki należą do zaburzeń nastroju. Tak jak epizod depresyjny, epizod maniakalny jest pewnego rodzaju stanem psychologicznym i fizjologicznym, w którym znajduje się pacjent. Co więcej, w większości przypadków występują łącznie – przeplatają się, głównie w ramach choroby afektywnej dwubiegunowej (ChAD), której rozpowszechnienie w skali światowej wynosi 2–5% i występuje zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Przebieg ChAD charakteryzujący się wyłącznie nawrotami manii jest niezwykle rzadki. Większość pacjentów w całościowym przebiegu choroby, niezależnie od jej podtypu, doświadcza więcej epizodów depresyjnych.