Jak wygląda diagnostyka autyzmu? Test na autyzm

05.08.2024

Diagnoza zaburzeń ze spektrum autyzmu u dzieci i dorosłych to proces, dlatego nie wystarczy wykonać tylko jednego testu. Szczególne znaczenie ma wizyta u specjalisty, a więc psychologa lub pedagoga, który przeprowadzi wywiad, testy, a czasami również obserwację danej osoby. Jak wygląda diagnostyka autyzmu? Na co należy się przygotować?

Jak wygląda diagnostyka autyzmu? Test na autyzm

Spis treści

Jakie są najważniejsze objawy autyzmu?
Diagnostyka spektrum autyzmu u dzieci
Diagnoza autyzmu u dorosłych
Test na autyzm, czyli ADOS-2

Jakie są najważniejsze objawy autyzmu?

Zaburzenia ze spektrum autyzmu obejmują grupę różnego rodzaju symptomów, które mogą być nasilone w mniejszym lub większym stopniu. Pierwszym objawem jest niewłaściwy sposób komunikowania się i nawiązywania relacji społecznych, a drugim nietypowe wzorce zachowania i podążanie za schematami. Oznacza to, że u osób z tym spektrum zaburzeń można zaobserwować następujące symptomy:

  • niechęć do nawiązywania relacji międzyludzkich, nieutrzymywanie kontaktu wzrokowego, brak dążenia do kontaktów z innymi, izolowanie się, a w bardziej natężonych przypadkach zachowania aspołeczne;
  • problemy z rozpoznawaniem własnych uczuć i emocji innych ludzi;
  • preferowanie rutyny, powtarzalnych działań i schematów, wybieranie tych samych sposobów spędzania wolnego czasu lub zachowań;
  • intensywne zainteresowanie tylko jedną i to wąską dziedziną;
  • powtarzanie słów lub dźwięków, intensywne reagowanie na różnego rodzaju bodźce;
  • trudności z komunikacją, mową w sytuacji, gdy symptomy zaburzenia są nasilone.

Objawy autyzmu zależą jednak od tego, czy dany przypadek przynależy do tzw. autyzmu wysokofunkcjonującego czy też niskofunkcjonującego. Dodatkowo u niektórych osób występuje zespół Aspergera, w którym symptomy nie tak są nasilone.

Zobacz także: Czym jest echolalia?

Pakiet Diagnoza w kierunku zaburzeń ze spectrum autyzmu przy wykorzystaniu narzędzia ADOS-2 - dzieci

Diagnostyka spektrum autyzmu u dzieci

Diagnoza autyzmu u dzieci przeprowadzana jest przez specjalistyczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne takie jak Poradnia Zdrowia Psychicznego Harmonia. Zajmują się nią wykwalifikowani specjaliści tacy jak psycholog, pedagog, logopeda czy psychiatra. Warto zaznaczyć, że diagnostyka spektrum autyzmu u dzieci opiera się zarówno na wywiadzie z rodzicami, jak i obserwacji, a także testach. W tym procesie szczególne znaczenie mają również spostrzeżenia opiekunów lub wychowawców z przedszkola. Diagnoza jest możliwa już u najmłodszych, a więc w okolicach 2–3. roku życia.

Diagnoza autyzmu u dorosłych

U osób dorosłych autyzm diagnozowany może być najczęściej przez psychologa lub psychoterapeutę. Zdarza się, że zaburzenie nie zostało wykryte w wieku dziecięcym, na przykład ze względu na niewielki stopień nasilenia objawów. Dobrze pamiętać, że diagnostyka spektrum autyzmu u dorosłych wymaga przynajmniej kilku wizyt u specjalistów, a zadaniem tym mogą zająć się psychiatra, psycholog, psychoterapeuta lub neuropsycholog. Osoba dorosła, która zdecyduje się na pakiet diagnozy w Poradni Zdrowia Psychicznego Harmonia, zwykle przechodzi dwie wizyty u psychologa (lub neuropsychologa), jedną wizytę u psychiatry oraz test ADOS-2.

Pakiet Diagnoza w kierunku zaburzeń ze spectrum autyzmu przy wykorzystaniu narzędzia ADOS-2 - dorośli

Test na autyzm, czyli ADOS-2

Dotychczas stworzono wiele narzędzi do diagnozy autyzmu. Jednym z najpopularniejszych jest test ADOS-2 (Autism Diagnostic Observation Schedule, Second Edition). ADOS-2 to narzędzie oceny obserwacyjnej, zaprojektowane do diagnozowania autyzmu u osób w różnym wieku, od dzieci po dorosłych. Test składa się z pięciu modułów, z których każdy jest przeznaczony dla innej grupy wiekowej i poziomu rozwoju językowego. Każdy moduł składa się z zestawu standardowych zadań i aktywności, które mają na celu wywołanie zachowań charakterystycznych dla autyzmu.

Terapeuta lub psycholog ocenia te zachowania, przypisując odpowiednie punkty, które następnie są analizowane w celu ustalenia, czy dana osoba spełnia kryteria diagnostyczne zaburzeń ze spektrum autyzmu.

Dzięki swojej standaryzacji, rzetelności i wszechstronności ADOS-2 umożliwia dokładną ocenę zachowań charakterystycznych dla autyzmu, co pozwala na skuteczne planowanie terapii i wsparcia dla osób z autyzmem oraz ich rodzin.

Zobacz także: Światowy Dzień Świadomości Autyzmu

Źródła
  1. I. Chojnicka, E. Pisula, Adaptation and validation of the ADOS-2, polish version, „Frontiers in psychology”, nr 8, 2017.
  2. N. Jach-Salamon, Autyzm jako wyzwanie w wymiarze medycznym, diagnostyczny i terapeutyczny, „Journal of Education, Health and Sport”, nr 12, 2022.
  3. A. Rynkiewicz, B. King, K. Kalisz, A. Słopień, M. Janas-Kozik, I. Łucka, Kompetentni użytkownicy i standardy użytkowania wywiadu do diagnozowania autyzmu ADI-R (Autism Diagnostic Interview–Revised) oraz protokołu obserwacji do diagnozowania zaburzeń ze spektrum autyzmu ADOS-2 (Autism Diagnostic Observation Schedule), „Psychiatria i Psychologia Kliniczna”, nr 18, 2018.

Zobacz także

Czym jest trauma pokoleniowa? Jaki jest jej wpływ na zachowanie i podejmowanie decyzji?
Psychologia

Czym jest trauma pokoleniowa? Jaki jest jej wpływ na zachowanie i podejmowanie decyzji?

„Trauma pokoleniowa” to określenie odnoszące się do pewnych doświadczeń lub przekonań przekazywanych z jednej generacji na drugą, wiążących się z negatywnymi konsekwencjami. W psychologii pojęcie to nazywane jest również traumą transgeneracyjną i ma związek z długotrwałym procesem, a nie z jednorazowymi sytuacjami. Czym dokładnie charakteryzuje się trauma pokoleniowa i jak wpływa na kolejne generacje? Dowiedz się więcej na ten temat.

DDA a związek – jak przeszłość dorosłych dzieci alkoholików wpływa na relacje?
Psychologia

DDA a związek – jak przeszłość dorosłych dzieci alkoholików wpływa na relacje?

Dorosłe dzieci alkoholików, w skrócie DDA, to osoby, które w swoim życiu mogą napotkać wiele różnego rodzaju trudności i problemów, skorelowanych z dzieciństwem oraz z doświadczeniami ze środowiska, w którym wyrastały. Jednym z poważnych problemów jest sposób nawiązywania głębszych relacji, w tym również związków romantycznych oraz przyjaźni. Dowiedz się więcej o tym, jak wygląda budowanie związku z osobami DDA.

Czym jest epizod maniakalny? Jakie są jego objawy i przyczyny?
Psychologia

Czym jest epizod maniakalny? Jakie są jego objawy i przyczyny?

Choć mogłoby się wydawać, że depresja i epizod maniakalny nie mają ze sobą nic wspólnego, to jednak oba te przypadki należą do zaburzeń nastroju. Tak jak epizod depresyjny, epizod maniakalny jest pewnego rodzaju stanem psychologicznym i fizjologicznym, w którym znajduje się pacjent. Co więcej, w większości przypadków występują łącznie – przeplatają się, głównie w ramach choroby afektywnej dwubiegunowej (ChAD), której rozpowszechnienie w skali światowej wynosi 2–5% i występuje zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Przebieg ChAD charakteryzujący się wyłącznie nawrotami manii jest niezwykle rzadki. Większość pacjentów w całościowym przebiegu choroby, niezależnie od jej podtypu, doświadcza więcej epizodów depresyjnych.