Depresja reaktywna – jakie są jej przyczyny i jak ją leczyć?
Udostępnij na:
Z najnowszego raportu NFZ wynika, że w Polsce na depresję choruje ok. 1,2 mln osób. Globalne dane są równie przytłaczające – szacuje się, że choroba ta może dotyczyć nawet 20% kobiet i 10% mężczyzn. Dane Światowej Organizacji Zdrowia wskazują, że obecnie choruje na nią nawet 280 mln ludzi na świecie. Schorzenie to ma różne oblicza – w literaturze fachowej spotkasz m.in. termin „depresja egzogenna” (zewnątrzpochodna). Co ono oznacza i jak poradzić sobie z tym problemem?
Spis treści
Depresja reaktywna (egzogenna) – co to takiego?
Gdy umiera ci bliska osoba czy rozpada się Twój związek, normalną reakcją psychiki jest smutek. Jeśli stan ten przedłuża się i wraz z nim pojawiają się inne objawy, takie jak zaburzenia snu, problemy ze skupieniem uwagi czy utrata zainteresowania dotychczasowym hobby, prawdopodobnie cierpisz na depresję reaktywną. Zgłoś się do psychoterapeuty, który zaproponuje odpowiednią formę terapii i pomoże Ci odzyskać utraconą równowagę.
Depresja reaktywna (zwana także egzogenną lub zewnątrzpochodną) to reakcja ludzkiej psychiki na bodziec zewnętrzny w postaci konkretnego wydarzenia lub traumy. W wielu publikacjach naukowych przedstawiana jest jako specyficzna odmiana depresji i wymieniana obok depresji endogennej (wewnątrzpochodnej), która wynika głównie z przyczyn natury wewnętrznej. Mowa tu o zaburzeniach systemu nerwowego i hormonalnego, a także o niedoborze neuroprzekaźników (serotoniny, dopaminy) – czynniki te mogą pojawić się nawet wtedy, kiedy wszystko w Twoim życiu układa się pomyślnie: odnosisz sukcesy zawodowe, cieszysz się wymarzoną sylwetką i jesteś w szczęśliwym związku.
Omawiane rodzaje choroby mogą się jednak przenikać – osoby dotknięte traumą bywają biologicznie podatne na depresję, z kolei dramatyczne wydarzenia niekiedy pogłębiają objawy depresji endogennej.
Zobacz również: Jesienna depresja – objawy i przyczyny powstania. Jak radzić sobie z jesienną depresją?
Jakie są przyczyny depresji reaktywnej?
Depresja reaktywna (egzogenna) to silna, emocjonalna odpowiedź na czynniki społeczne lub traumatyczne wydarzenia, które mają charakter długotrwały lub jednorazowy. Wśród nich można wymienić:
- zachorowanie na przewlekłą chorobę, np. nowotwór – może dotyczyć zarówno Ciebie, jak i osób z Twojego otoczenia;
- śmierć bliskiej osoby;
- trwała niepełnosprawność oraz lęk przed pogorszeniem stanu zdrowia i utratą życia;
- zwolnienie z pracy;
- długotrwałe kłopoty finansowe i długi;
- problemy w związku – rozwód, separacja, rozstanie lub pogłębiający się kryzys;
- wkroczenie w nowy etap życia, np. przejście na emeryturę, zmiana miejsca pracy lub zamieszkania;
- przedłużające się konflikty prywatne lub rodzinne;
- toksyczne relacje;
- prześladowanie w pracy lub szkole – dlatego depresja u dzieci to coraz częściej występujące zjawisko;
- doświadczanie przemocy fizycznej lub psychicznej;
- inne traumatyczne wydarzenia, takie jak uczestniczenie w wypadku samochodowym, napadzie lub bycie świadkiem czyjejś śmierci.
Lista możliwych przyczyn jest z pewnością o wiele dłuższa, ponieważ każdy z nas ma własną definicję traumatycznych wydarzeń oraz indywidualną wrażliwość na bodźce.
Jak rozpoznać depresję reaktywną? Objawy
Do najczęstszych objawów depresji egzogennej należy długotrwały smutek, który utrzymuje się przez okres dłuższy niż 2 tygodnie. Do tego często dochodzą symptomy takie jak:
- nadmierne rozdrażnienie i irytacja;
- życie w ciągłym napięciu;
- apatia, bierność i ociężałość w aspekcie fizycznym oraz psychicznym;
- agresja skierowana przeciwko samemu sobie (zachowania autoagresywne);
- zaniedbywanie obowiązków domowych i zawodowych;
- zaburzenia apetytu;
- niemożność odczuwania przyjemności i satysfakcji (anhedonia);
- problemy z pamięcią i koncentracją;
- wycofanie z życia społecznego i ograniczenie dotychczasowych kontaktów;
- problemy ze snem;
- nadużywanie różnych substancji psychoaktywnych (np. alkoholu lub leków uspokajających);
- myśli samobójcze.
Jeśli obserwujesz u siebie wymienione objawy, skonsultuj się z psychiatrą lub psychoterapeutą.
Jak wygląda leczenie depresji reaktywnej (egzogennej)?
Leczenie depresji egzogennej obejmuje przede wszystkim terapię poznawczo-behawioralną pod okiem doświadczonego psychoterapeuty. W przypadku pojawienia się bardzo niepokojących objawów skonsultuj się z lekarzem psychiatrą, który może zalecić leczenie farmakologiczne.
Zdarza się, że symptomy depresji reaktywnej ustępują samoistnie, wraz z wyeliminowaniem bodźca zewnętrznego, który ją spowodował. Powrót do utraconej równowagi będzie łatwiejszy, jeśli połączysz psychoterapię z aktywnym działaniem w kierunku zmiany czynników zewnętrznych, na które masz wpływ (np. praca, sytuacja finansowa, niektóre aspekty w relacjach międzyludzkich).
Sprawdź też: 6 sposobów na depresję – wspomóż swoją walkę z depresją
Udostępnij na:
Zobacz także
Czym jest trauma pokoleniowa? Jaki jest jej wpływ na zachowanie i podejmowanie decyzji?
„Trauma pokoleniowa” to określenie odnoszące się do pewnych doświadczeń lub przekonań przekazywanych z jednej generacji na drugą, wiążących się z negatywnymi konsekwencjami. W psychologii pojęcie to nazywane jest również traumą transgeneracyjną i ma związek z długotrwałym procesem, a nie z jednorazowymi sytuacjami. Czym dokładnie charakteryzuje się trauma pokoleniowa i jak wpływa na kolejne generacje? Dowiedz się więcej na ten temat.
DDA a związek – jak przeszłość dorosłych dzieci alkoholików wpływa na relacje?
Dorosłe dzieci alkoholików, w skrócie DDA, to osoby, które w swoim życiu mogą napotkać wiele różnego rodzaju trudności i problemów, skorelowanych z dzieciństwem oraz z doświadczeniami ze środowiska, w którym wyrastały. Jednym z poważnych problemów jest sposób nawiązywania głębszych relacji, w tym również związków romantycznych oraz przyjaźni. Dowiedz się więcej o tym, jak wygląda budowanie związku z osobami DDA.
Czym jest epizod maniakalny? Jakie są jego objawy i przyczyny?
Choć mogłoby się wydawać, że depresja i epizod maniakalny nie mają ze sobą nic wspólnego, to jednak oba te przypadki należą do zaburzeń nastroju. Tak jak epizod depresyjny, epizod maniakalny jest pewnego rodzaju stanem psychologicznym i fizjologicznym, w którym znajduje się pacjent. Co więcej, w większości przypadków występują łącznie – przeplatają się, głównie w ramach choroby afektywnej dwubiegunowej (ChAD), której rozpowszechnienie w skali światowej wynosi 2–5% i występuje zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Przebieg ChAD charakteryzujący się wyłącznie nawrotami manii jest niezwykle rzadki. Większość pacjentów w całościowym przebiegu choroby, niezależnie od jej podtypu, doświadcza więcej epizodów depresyjnych.
