Czym jest trauma pokoleniowa? Jaki jest jej wpływ na zachowanie i podejmowanie decyzji?
Udostępnij na:
„Trauma pokoleniowa” to określenie odnoszące się do pewnych doświadczeń lub przekonań przekazywanych z jednej generacji na drugą, wiążących się z negatywnymi konsekwencjami. W psychologii pojęcie to nazywane jest również traumą transgeneracyjną i ma związek z długotrwałym procesem, a nie z jednorazowymi sytuacjami. Czym dokładnie charakteryzuje się trauma pokoleniowa i jak wpływa na kolejne generacje? Dowiedz się więcej na ten temat.
Spis treści
Czym charakteryzuje się trauma pokoleniowa?
Trauma pokoleniowa, nazywana również transgeneracyjną, to pewne doświadczenia, wspomnienia, postawy oraz przekonania, przenoszone między pokoleniami. Największa świadomość tego typu traumy pojawiła się wraz z rozpoczęciem szeroko zakrojonych badań na temat doświadczeń II wojny światowej i Holocaustu. Niestety kolejne pokolenia, mimo że same nie doświadczyły tych strasznych wydarzeń, mogą wciąż mieć pewne emocje oraz traumy zakodowane w sposób nieświadomy.
Znana badaczka, nieżyjąca już Anne Ancelin Schutzenberge, analizowała niekodujące ludzkie DNA, a jej badania wykazały, że trudne doświadczenia przodków mogą być przenoszone z pokolenia na pokolenie nawet w sposób genetyczny. Szczególne znaczenie ma również przenoszenie pewnych traumatycznych doświadczeń na kolejnych członków rodziny. Przykładowo ojciec oszukany finansowo przez bogatą osobę mógł zakodować swojej córce pewne negatywne opinie dotyczące tej grupy ludzi, a ta z kolei przeniosła to na swoje dziecko. Jednocześnie traumę można dziedziczyć nie tylko po rodzicach, ale także po dziadkach lub pradziadkach, a nawet po dalszych pokoleniach.
Koncepcja traumy generacyjnej, czyli genetycznego dziedziczenia wspomnień traumatycznych, to wciąż temat wywołujący wiele kontrowersji i wymagający dalszych badań. Koncepcja ta nie jest w pełni zweryfikowana naukowo, dlatego też budzi sceptycyzm u niektórych badaczy oraz teoretyków, ponieważ bardzo trudno jest jednoznacznie stwierdzić, czy występuje korelacja między trudnymi doświadczeniami z przeszłości przodków oraz późniejszymi trudnościami w życiu dorosłym u kolejnych pokoleń.
Wpływ traumy transgeneracyjnej na ludzi
Trauma pokoleniowa może mieć negatywny wpływ na kolejne pokolenia i objawiać się wieloma różnymi symptomami oraz zaburzeniami. Do najczęściej występujących przykładów można zakwalifikować: depresję, zaburzenia lękowe, chroniczny ból, a także pewne zachowania obsesyjne. Dodatkowo pojawić może się poczucie niepokoju, niechęć do nawiązywania relacji międzyludzkich oraz brak zaufania wobec świata.
Jak poradzić sobie z traumą pokoleniową?
Trauma transgeneracyjna nie jest łatwa do rozpoznania, zwłaszcza samodzielnie lub przez osoby z rodziny, dlatego tak ważna jest pomoc specjalisty, na przykład psychoterapeuty zajmującego się traumami pokoleniowymi oraz systemami przekonań. Jednocześnie spore znaczenie mają rozmowy z bliskimi na temat rodzinnej przeszłości, różnego rodzaju doświadczeń poprzednich pokoleń, odkrywanie ich historii. Ważne są nie tylko te wyraziste zdarzenia, jak traumy wojenne lub przesiedlenia, ale także z pozoru nic nieznaczące wydarzenia – przeprowadzki, pochodzenie, zawody miłosne, wykonywana praca. Czasami takie rozmowy pomagają w naprowadzeniu samego siebie, ale także terapeuty na ślad traum pokoleniowych.
W przypadku tego typu doświadczeń ważne są szczególnie negatywne i trudne przekazy rodzinne, chociaż w czasie rozmów warto zwrócić uwagę również na pewne pozytywne historie z poprzednich pokoleń. W ten sposób można przy okazji poznać swoją rodzinę, a także nawiązać nić porozumienia z żyjącymi jeszcze osobami. Jednocześnie należy pamiętać o tym, że traumę transgeneracyjną można przerwać i warto być właśnie tym pokoleniem, które to zrobi i nie przekaże pewnych doświadczeń i stresorów dalej.
Zobacz także: Psycholog czy psychoterapeuta – jakie są różnice?
Terapia traumy pokoleniowej jako rozwiązanie
Szczególne znaczenie w przypadku silnej traumy pokoleniowej ma psychoterapia, która pomaga zidentyfikować wzorce zachowań i mechanizmy obronne przekazane przez przodków. Istnieją także terapie specjalizujące się w pracy z traumami międzypokoleniowymi, koncentrujące się na analizie i przepracowaniu dynamiki rodzinnej. To właśnie terapia może pomóc w zrozumieniu, że konkretne doświadczenia i symptomy traumy dotyczą poprzednich pokoleń i są tylko w pewnym stopniu dziedziczne.
Bardzo ważne jest dokładne odkrycie rodzinnej traumy i zrozumienie tego, jaki wpływ wywarła ona na kolejne pokolenia. W trakcie spotkań z psychoterapeutą możliwe jest także uwolnienie się od nadmiaru emocji i niewidzialnej więzi z przeszłością oraz z przodkami.
Udostępnij na:
Zobacz także
Wyobraźnia w dziecięcych oczach: od magii Świętego Mikołaja po siłę dorosłej wrażliwości
Za oknami biały śnieg i ciemna noc. Świat wydaje się prosty, niemal magiczny. W powietrzu unosi się oczekiwanie – na tą jedyną w swoim rodzaju postać, Świętego Mikołaja. Kto z nas nie pamięta tych chwil, gdy wszystko wydawało się możliwe? Gdy w sercu panowała pewność, że każde życzenie ma szansę się spełnić? To były czasy pełne zaufania, wiary i dziecięcej prostoty, które zawdzięczaliśmy naszej wyobraźni. To właśnie ona była kluczem do krainy, gdzie marzenia nie miały granic, a rzeczywistość stapiała się z bajką. Ale czy tylko w dzieciństwie wyobraźnia miała taką moc?
DDA a związek – jak przeszłość dorosłych dzieci alkoholików wpływa na relacje?
Dorosłe dzieci alkoholików, w skrócie DDA, to osoby, które w swoim życiu mogą napotkać wiele różnego rodzaju trudności i problemów, skorelowanych z dzieciństwem oraz z doświadczeniami ze środowiska, w którym wyrastały. Jednym z poważnych problemów jest sposób nawiązywania głębszych relacji, w tym również związków romantycznych oraz przyjaźni. Dowiedz się więcej o tym, jak wygląda budowanie związku z osobami DDA.
Czym jest epizod maniakalny? Jakie są jego objawy i przyczyny?
Choć mogłoby się wydawać, że depresja i epizod maniakalny nie mają ze sobą nic wspólnego, to jednak oba te przypadki należą do zaburzeń nastroju. Tak jak epizod depresyjny, epizod maniakalny jest pewnego rodzaju stanem psychologicznym i fizjologicznym, w którym znajduje się pacjent. Co więcej, w większości przypadków występują łącznie – przeplatają się, głównie w ramach choroby afektywnej dwubiegunowej (ChAD), której rozpowszechnienie w skali światowej wynosi 2–5% i występuje zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Przebieg ChAD charakteryzujący się wyłącznie nawrotami manii jest niezwykle rzadki. Większość pacjentów w całościowym przebiegu choroby, niezależnie od jej podtypu, doświadcza więcej epizodów depresyjnych.
