Czym jest trauma pokoleniowa? Jaki jest jej wpływ na zachowanie i podejmowanie decyzji?
„Trauma pokoleniowa” to określenie odnoszące się do pewnych doświadczeń lub przekonań przekazywanych z jednej generacji na drugą, wiążących się z negatywnymi konsekwencjami. W psychologii pojęcie to nazywane jest również traumą transgeneracyjną i ma związek z długotrwałym procesem, a nie z jednorazowymi sytuacjami. Czym dokładnie charakteryzuje się trauma pokoleniowa i jak wpływa na kolejne generacje? Dowiedz się więcej na ten temat.
Spis treści
Czym charakteryzuje się trauma pokoleniowa?
Trauma pokoleniowa, nazywana również transgeneracyjną, to pewne doświadczenia, wspomnienia, postawy oraz przekonania, przenoszone między pokoleniami. Największa świadomość tego typu traumy pojawiła się wraz z rozpoczęciem szeroko zakrojonych badań na temat doświadczeń II wojny światowej i Holocaustu. Niestety kolejne pokolenia, mimo że same nie doświadczyły tych strasznych wydarzeń, mogą wciąż mieć pewne emocje oraz traumy zakodowane w sposób nieświadomy.
Znana badaczka, nieżyjąca już Anne Ancelin Schutzenberge, analizowała niekodujące ludzkie DNA, a jej badania wykazały, że trudne doświadczenia przodków mogą być przenoszone z pokolenia na pokolenie nawet w sposób genetyczny. Szczególne znaczenie ma również przenoszenie pewnych traumatycznych doświadczeń na kolejnych członków rodziny. Przykładowo ojciec oszukany finansowo przez bogatą osobę mógł zakodować swojej córce pewne negatywne opinie dotyczące tej grupy ludzi, a ta z kolei przeniosła to na swoje dziecko. Jednocześnie traumę można dziedziczyć nie tylko po rodzicach, ale także po dziadkach lub pradziadkach, a nawet po dalszych pokoleniach.
Koncepcja traumy generacyjnej, czyli genetycznego dziedziczenia wspomnień traumatycznych, to wciąż temat wywołujący wiele kontrowersji i wymagający dalszych badań. Koncepcja ta nie jest w pełni zweryfikowana naukowo, dlatego też budzi sceptycyzm u niektórych badaczy oraz teoretyków, ponieważ bardzo trudno jest jednoznacznie stwierdzić, czy występuje korelacja między trudnymi doświadczeniami z przeszłości przodków oraz późniejszymi trudnościami w życiu dorosłym u kolejnych pokoleń.
Wpływ traumy transgeneracyjnej na ludzi
Trauma pokoleniowa może mieć negatywny wpływ na kolejne pokolenia i objawiać się wieloma różnymi symptomami oraz zaburzeniami. Do najczęściej występujących przykładów można zakwalifikować: depresję, zaburzenia lękowe, chroniczny ból, a także pewne zachowania obsesyjne. Dodatkowo pojawić może się poczucie niepokoju, niechęć do nawiązywania relacji międzyludzkich oraz brak zaufania wobec świata.
Jak poradzić sobie z traumą pokoleniową?
Trauma transgeneracyjna nie jest łatwa do rozpoznania, zwłaszcza samodzielnie lub przez osoby z rodziny, dlatego tak ważna jest pomoc specjalisty, na przykład psychoterapeuty zajmującego się traumami pokoleniowymi oraz systemami przekonań. Jednocześnie spore znaczenie mają rozmowy z bliskimi na temat rodzinnej przeszłości, różnego rodzaju doświadczeń poprzednich pokoleń, odkrywanie ich historii. Ważne są nie tylko te wyraziste zdarzenia, jak traumy wojenne lub przesiedlenia, ale także z pozoru nic nieznaczące wydarzenia – przeprowadzki, pochodzenie, zawody miłosne, wykonywana praca. Czasami takie rozmowy pomagają w naprowadzeniu samego siebie, ale także terapeuty na ślad traum pokoleniowych.
W przypadku tego typu doświadczeń ważne są szczególnie negatywne i trudne przekazy rodzinne, chociaż w czasie rozmów warto zwrócić uwagę również na pewne pozytywne historie z poprzednich pokoleń. W ten sposób można przy okazji poznać swoją rodzinę, a także nawiązać nić porozumienia z żyjącymi jeszcze osobami. Jednocześnie należy pamiętać o tym, że traumę transgeneracyjną można przerwać i warto być właśnie tym pokoleniem, które to zrobi i nie przekaże pewnych doświadczeń i stresorów dalej.
Zobacz także: Psycholog czy psychoterapeuta – jakie są różnice?
Terapia traumy pokoleniowej jako rozwiązanie
Szczególne znaczenie w przypadku silnej traumy pokoleniowej ma psychoterapia, która pomaga zidentyfikować wzorce zachowań i mechanizmy obronne przekazane przez przodków. Istnieją także terapie specjalizujące się w pracy z traumami międzypokoleniowymi, koncentrujące się na analizie i przepracowaniu dynamiki rodzinnej. To właśnie terapia może pomóc w zrozumieniu, że konkretne doświadczenia i symptomy traumy dotyczą poprzednich pokoleń i są tylko w pewnym stopniu dziedziczne.
Bardzo ważne jest dokładne odkrycie rodzinnej traumy i zrozumienie tego, jaki wpływ wywarła ona na kolejne pokolenia. W trakcie spotkań z psychoterapeutą możliwe jest także uwolnienie się od nadmiaru emocji i niewidzialnej więzi z przeszłością oraz z przodkami.
Udostępnij:
Zobacz także
Do czego prowadzi nieleczone ADHD?
Wiemy, że nieleczone ADHD u dorosłych oraz u dzieci zwiększa ryzyko zachorowania na choroby psychiczne i fizyczne. Potencjalnych konsekwencji jest jednak więcej. Dotyczą one już wspomnianego zdrowia psychicznego oraz fizycznego, a także uzależnień, zaburzeń snu, nadwagi i otyłości. Badania wykazują duży związek między ADHD a przestępczością i przemocą. Konsekwencje widoczne są również w życiu społecznym, obszarach pracy i edukacji.
Depresja poporodowa – przyczyny powstawania, objawy, sposoby leczenia
Urodziłaś dziecko, ale nie potrafisz się z tego cieszyć? Czujesz, że nie dorastasz do roli matki i na każdym możliwym kroku widzisz swoje wady? Takie uczucia towarzyszą tysiącom młodych mam. Szacuje się, że depresja poporodowa dotyka 10-22% kobiet, ale tylko co druga zgłasza się z nią do specjalisty. Problem jest często mylony z hormonalną huśtawką nastrojów, jednak nie warto go bagatelizować. Sprawdź, jakie są kryteria diagnostyczne depresji poporodowej, jak się objawia i w jaki sposób można ją leczyć. Czy młodzi ojcowie również są narażeni na to zaburzenie?
Autyzm – objawy, diagnostyka i leczenie
Zaburzenia ze spektrum autyzmu to szeroka gama schorzeń rozwojowych, które najczęściej diagnozowane są we wczesnym dzieciństwie między 3. a 10. rokiem życia. Dowiedz się dokładnie, na czym polega autyzm, jakie są objawy i przyczyny autyzmu, a także, jak przebiega leczenie tego zaburzenia.
