Czym jest depresja sezonowa i jak ją leczyć?

Czym jest depresja sezonowa?

Depresja sezonowa, czyli Seasonal Affective Disorder, w skrócie SAD, to zaburzenie występujące w okresie jesienno-zimowym. Właśnie dlatego SAD często nazywana jest depresją jesienną. Nie można jednak mylić depresji sezonowej ze zwykłym smutkiem, który może pojawiać się właśnie na jesieni, ze względu na koniec wakacji, konieczność powrotu do pracy lub szkoły, brak możliwości podejmowania wielu aktywności i brzydką pogodę. SAD występuje praktycznie tylko w tych krajach, w których w okresie jesienno-zimowym jest bardzo mało słońca, a temperatury są niskie, a więc m.in. w Polsce, a także w krajach skandynawskich.

Depresja sezonowa ma charakter nawrotowy i zwykle jej objawy ustępują w okresie wiosenno-letnim, gdy ilość promieniowania słonecznego jest wysoka. Ze względu na symptomy SAD przypomina nieco typową depresję jednobiegunową. Czym innym jest z kolei depresja psychotyczna, w której pojawia się znacznie więcej niebezpiecznych objawów.

Z czego wynika depresja sezonowa?

Zdecydowanie najważniejszym czynnikiem depresji sezonowej są zmiany dotyczące długości dnia i nocy, a także ilości światła słonecznego. Nawroty depresji pojawiają się więc w konkretnych porach roku, gdy jest znacznie mniej słońca. Dodatkowo widoczne jest nadmierne wydzielanie melatoniny, czyli hormonu snu, czego konsekwencję stanowi wyższy poziom zmęczenia i ospałość.

W SAD, podobnie jak w przypadku innych stanów depresyjnych, widoczne jest obniżenie poziomu serotoniny oraz zaburzenia w zakresie neuroprzekaźnictwa dopaminy i noradrenaliny. Szczególne znaczenie mają także niedobory witaminy D, która dostarczana jest do organizmu głównie przez promieniowanie słoneczne. Właśnie dlatego tak istotne znaczenie ma jej suplementacja.

Jak objawia się depresja sezonowa?

Symptomy depresji sezonowej są bardzo podobne do objawów w przebiegu innych zaburzeń nastroju. Do najważniejszych symptomów można tutaj zakwalifikować:

• wycofanie społeczne, brak chęci na kontakty z innymi ludźmi;
• smutek, apatia;
• ogólne spowolnienie psychoruchowe;
• zwykle występuje również senność i wzmożony apetyt, a bardzo rzadko widoczna jest bezsenność (typowa bardziej dla choroby afektywnej jednobiegunowej);
• lęk, niepokój.

Sprawdź też: Depresja u kobiet w ciąży – przyczyny, objawy, leczenie

Ile trwa depresja sezonowa?

W przypadku gdy symptomy SAD są lekkie lub umiarkowane, zwykle zaburzenie trwa od kilku tygodni do kilku miesięcy. Minimalny czas występowania objawów do diagnozy depresji sezonowej to 4 tygodnie. W poważniejszych przypadkach jesienna depresja zaczyna się we wrześniu lub październiku i trwa nawet do kwietnia, a dodatkowo ma charakter nawracający.

Leczenie depresji sezonowej

Pierwszym etapem jest diagnoza, która zwykle odbywa się u psychologa lub psychiatry. Zwykle osoby z depresją sezonową dosyć szybko zaczynają szukać pomocy, ponieważ czują, że ich samopoczucie zmieniło się w sposób nagły i zaczyna im to przeszkadzać. Leczenie depresji opiera się głównie na psychoterapii, jednak w przypadku SAD szczególnie ważne są metody związane z fototerapią, czyli zwiększeniem ilości światła w formie zabiegów. Zwykle fototerapia odbywa się codziennie lub co drugi dzień przez 2 godziny. Metoda ta sprawia, że poprawia się neuroprzekaźnictwo, a dodatkowo możliwe jest zadbanie o samopoczucie oraz zmniejszenie symptomów depresji sezonowej. Fototerapia to metoda bezpieczna, jednak bardzo ważna jest opinia okulisty w przypadku osób z różnymi problemami ze wzrokiem.

W niektórych przypadkach, gdy symptomy SAD są bardzo wyraźne, psychiatrzy decydują się na przepisanie leków. Istotna jest także psychoterapia, najlepiej w nurcie poznawczo-behawioralnym, która pomaga w zwalczaniu symptomów depresji. Sesje mogą odbywać się indywidualne lub grupowo i zwykle są prowadzone w formie krótkoterminowej, a więc przez ok. 6-24 tygodni. Najlepsze efekty daje połączenie fototerapii z psychoterapią. Dodatkowo takie metody sprawiają, że zmniejsza się ryzyko wystąpienia depresji sezonowej w kolejnym roku.

Zobacz również: Jak wygląda i na czym polega psychoterapia CBT?