Czym charakteryzuje się zespół Otella? Czy można go wyleczyć?

Czym jest zespół Otella?

Zespół Otella, nazywany czasami obłędem zazdrości, cechuje się uporczywą podejrzliwością wobec partnera/partnerki, a także szukaniem dowodów na niewierność. Choroba została po raz pierwszy określona terminem „zespół Otella” w 1955 roku przez angielskiego psychiatrę Johna Todda. Określenie pochodzi od głównej postaci dramatu Szekspira. Tytułowy Otello podejrzewał niesłusznie swoją żonę o zdrady i był ogarnięty obsesją zazdrości. Statystyki wskazują, że syndrom ten w zdecydowanej większości przypadków dotyczy mężczyzn.

Czym charakteryzuje się zespół Otella?

Do najważniejszych objawów zespołu Otella można zakwalifikować:

• podejrzewanie partnera o zdradę;
• śledzenie drugiej osoby i przeszukiwanie jej rzeczy (szczególnie ubrań i bielizny);
• obsesyjne sprawdzanie telefonu partnera;
• halucynacje i omamy;
• wzmożony popęd seksualny;
• szukanie śladów po kontaktach seksualnych na ciele partnera.

Pacjent z zespołem Otella koncentruje całe swoje działania na poszukiwaniu dowodów na niewierność ze strony osoby, z którą jest w relacji małżeńskiej lub partnerskiej. Nie ma tutaj znaczenia wiek partnerki, jej atrakcyjność ani liczba kontaktów z innymi ludźmi. Podejrzanym „kochankiem” staje się praktycznie każdy, nawet nowo poznane osoby. Niestety wszystko to sprawia, że wspólne życie pary staje się niezwykle trudne, pełne scen zazdrości i kłótni, a czasami także przemocy fizycznej lub emocjonalnej. Osoba chora próbuje wymóc na partnerze wyznanie zdrady na różne sposoby – czasami w sposób łagodny, a w innych przypadkach bardziej agresywny. W takiej sytuacji może się zdarzyć, że partnerka przyzna się do niewierności tylko po to, aby mieć spokój. Wywołuje to zwykle kolejną lawinę oskarżeń, a czasami również kolejne działania przemocowe ze strony chorego.

Symptomy zespołu Otella mogą nasilać się w trakcie tzw. ciągów alkoholowych, a słabnąć w okresie trzeźwości. Nieodłączny i typowy objaw choroby stanowi nasilająca się agresja, w tym bicie partnerki, zamykanie jej w pomieszczeniach bez możliwości wyjścia, a nawet próby zabójstwa. Syndrom Otella jest niezwykle niebezpieczny dla otoczenia, dlatego tak duże znaczenie ma szybkie postawienie diagnozy.

Zobacz także: Alkohol i zdrowie.

Jakie są przyczyny zespołu Otella?

Najważniejszą i podstawową przyczyną zespołu Otella jest alkoholizm. Syndrom ten występuje u ok. 30% uzależnionych, częściej u mężczyzn i osób po 40. roku życia. Ryzyko wystąpienia zespołu Otella wzrasta ze względu na takie czynniki jak:

• osobowość paranoidalna;
• niska samoocena;
• obserwowanie podobnych wzorców zachowań w domu rodzinnym;
• wrogie nastawienie wobec innych;
• wysoki poziom wrażliwości na odrzucenie.

Wyżej opisane cechy nie są powiązane z uzależnieniem od alkoholu, tylko osobowością danego pacjenta. Należy zaznaczyć, że choroba ta nie jest dziedziczna.

Zespół Otella może wystąpić także u osób, które nie spożywają alkoholu ani innych substancji psychoaktywnych. Stanowi wówczas następstwo jednej z takich chorób jak: depresja, choroba Parkinsona, schizofrenia paranoidalna.

Przeczytaj także artykuł na temat tego, czym charakteryzuje się związek na odległość.

Czy zespół Otella można wyleczyć?

Wyleczenie zespołu Otella jest niezwykle trudne, jednak można zmniejszyć częstotliwość i natężenie występujących objawów. Podstawę stanowi zwykle podejście interdyscyplinarne do leczenia, a więc połączenie wizyt u psychiatry oraz psychoterapeuty. Psychiatra może zalecić leki lub pobyt w ośrodku odwykowym. Szczególne znaczenie ma psychoterapia uzależnień, koncentrująca się na zaprzestaniu nadużywania alkoholu oraz wyeliminowaniu symptomów zespołu Otella. Zwykle zalecana jest psychoterapia w nurcie poznawczo-behawioralnym oraz w formie grupowej. Osoba chora powinna pozostawać pod stałą kontrolą ze strony specjalisty, ponieważ syndrom Otella ma tendencję do nawracania.

Przeczytaj także, czym jest FAS.