Czym charakteryzuje się zespół Aspergera? Przyczyny i leczenie

Czym charakteryzuje się zespół Aspergera?

Objawy zespołu Aspergera różnią się intensywnością, jednak do tych najczęściej pojawiających się należą przede wszystkim problemy z interakcjami społecznymi, a więc trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu relacji rówieśniczych, brak intuicji społecznej czy rozumienia norm i zasad interakcji. Dodatkowo mogą pojawić się problemy z interpretowaniem niewerbalnych sygnałów, takich jak mimika, gesty czy ton głosu. Często występują również ograniczone i powtarzalne zachowania, między innymi sztywne przywiązanie do rutyny i schematów, których zmiana wywołuje lęk i niepokój. Charakterystyczne są również intensywne wąskie zainteresowania, np. obsesyjne zgłębianie jednego tematu lub konkretnego hobby i widoczne upieranie się przy nim.

U niektórych osób można zaobserwować nadwrażliwość lub niedowrażliwość na bodźce sensoryczne, np. dźwięki, światło, dotyk, a także specyficzne reakcje na tekstury ubrań, jedzenie czy hałasy. W przypadku dzieci dosyć typowy jest opóźniony rozwój mowy. Z czasem jednak rozwój językowy może się unormować. Dodatkowo pojawiają się trudności w prowadzeniu dialogu oraz problemy z rozumieniem figuratywnego języka, ironii, żartów. Należy zaznaczyć, że symptomy zespołu Aspergera najczęściej uwidaczniają się u dziecka w okolicach 2–3. roku życia lub wcześniej, a do objawów prostych do zauważenia należą trudności językowe oraz w kontaktach z rówieśnikami i rodziną.

Zobacz także: Autyzm i Asperger – na co zwrócić uwagę u najmłodszych

Przyczyny zespołu Aspergera

Przyczyny zespołu Aspergera są złożone i wieloczynnikowe, obejmujące zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe. Uznaje się, że stosunkowo często osoby z zespołem Aspergera mają krewnych z zaburzeniami ze spektrum autyzmu, a dodatkowo różne kombinacje genów mogą zwiększać ryzyko wystąpienia tego schorzenia. Niektóre badania wskazują na wpływ komplikacji ciążowych, takich jak infekcje, niedotlenienie płodu czy ekspozycja na toksyny. Badania obrazowe mózgu pokazują różnice w strukturze i funkcjonowaniu mózgu u osób z zespołem Aspergera, w szczególności w obszarach odpowiedzialnych za komunikację i interakcje społeczne.

Dodatkowo badacze, w tym psychologowie i psychiatrzy, wskazują na znaczenie czynników psychospołecznych, a więc między innymi doświadczenie trudnych i traumatycznych przeżyć, a także lęk na wczesnych etapach życia. Wskazuje się jednak, że dotychczasowe badania na ten temat są niewystarczające i znacznie ważniejsze są czynniki genetyczne.

Zobacz także: Zaburzenia psychosomatyczne

Diagnostyka zespołu Aspergera

Zwykle to rodzice lub opiekunowie zauważają pewne symptomy, które mogą wskazywać u dziecka na zaburzenia ze spektrum autyzmu. W takiej sytuacji zgłaszają się zwykle do pediatry lub też od razu do psychologa. Kluczowe znaczenie ma wykonanie badań przesiewowych, a także dokładne obserwowanie objawów w dalszym okresie życia.

Jeśli interesuje cię taka tematyka, przeczytaj również: Diagnostyka spektrum autyzmu u dzieci oraz Diagnostyka spektrum autyzmu u dorosłych.

Leczenie zespołu Aspergera

Zespół Aspergera jest stanem, który towarzyszy przez całe życie. Proces wyrównywania pewnych deficytów rozwojowych zwykle koncentruje się przede wszystkim na terapii behawioralnej i poznawczo-behawioralnej, która pomaga w radzeniu sobie z lękiem, depresją i innymi problemami emocjonalnymi. Psychoterapeuta jest w stanie dopasować proces terapii do danej osoby.

Ważne są ponadto kwestie psychoedukacji, a więc indywidualne programy edukacyjne dostosowane do potrzeb ucznia. Czasami przydaje się pomoc specjalistów, takich jak logopedzi czy terapeuci, w niektórych przypadkach przepisywane są leki. Dotyczy to jednak tylko sytuacji, gdy u danej osoby występują inne zaburzenia towarzyszące, takie jak depresja, nadmierny poziom lęku lub ADHD. Bardzo dużą rolę odgrywają również edukacja i wsparcie ze strony rodziców czy uczestnictwo w dedykowanych grupach.