Interwencje kryzysowe

Czym jest kryzys?

Pojęcie kryzysu jest bardzo pojemne, więc warto zdefiniować je w odniesieniu do interwencji kryzysowej. Dotyczy ona zdarzeń:

• nagłych, nieoczekiwanych,
• wywołujących silny stres i skrajne emocje,
• godzących w poczucie bezpieczeństwa,
• uniemożliwiających zaspokojenie istotnych potrzeb,
• uderzających w najwyższe wartości danej osoby,
• przerastających jej aktualne możliwości adaptacyjne.

Kryzysy są naturalnym zjawiskiem – każdy doświadcza ich w życiu wiele razy. Nie zawsze jednak mamy odpowiednie zasoby – np. wsparcie przyjaciół – by konstruktywnie sobie z nimi poradzić. Tymczasem w przypadkach silnego zachwiania równowagi psychofizycznej nikt nie powinien pozostać bez pomocy. Trwanie w kryzysie i poczucie braku perspektyw na jego pokonanie może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia psychicznego, a nawet prowadzić do desperackich, tragicznych w skutkach zachowań. Takim sytuacjom może zapobiec szybko podjęta interwencja kryzysowa.

Przeczytaj także: Czym jest trauma i silny stres? Jak sobie poradzić z emocjami związanymi z ostrą reakcją na stres?

Kiedy potrzebna jest interwencja kryzysowa?

Interwencja kryzysowa to pomoc w kryzysach psychologicznych, co oznacza, że skorzystać może z niej każdy, kto potrzebuje pilnego wsparcia w swoich problemach – niezależnie od ich charakteru. Zazwyczaj do centrum interwencji kryzysowej zwracają się osoby, które doświadczyły traumatycznej sytuacji, takiej jak:

• napaść, gwałt, klęska żywiołowa,
• diagnoza ciężkiej lub nieuleczalnej choroby,
• śmierć bliskiego człowieka lub nagła utrata ważnej relacji,
• silny konflikt rodzinny, separacja lub rozwód,
• przemoc ekonomiczna, fizyczna, emocjonalna,
• utrata pracy, trudna sytuacja materialna.

Jeśli dotyczy Cię któreś z powyższych doświadczeń i czujesz, że nie jesteś w stanie go samodzielnie „udźwignąć”, nie wahaj się zwrócić po pomoc.

Kto udziela pomocy przy interwencji kryzysowej?

Interwenci kryzysowi to najczęściej wykwalifikowani psychologowie, pedagodzy albo pracownicy socjalni. Muszą oni posiadać odpowiednie przygotowanie do pracy z osobami w kryzysie, a także niezbędne kompetencje, np. empatię, komunikatywność, silną odporność psychiczną. Specjaliści tworzą zespoły, które działają m.in. w szpitalach, domach samotnej matki, ośrodkach pomocy społecznej. Wsparcia możesz szukać w poradniach zdrowia psychicznego, które mają punkt interwencji kryzysowej, takich jak LUX MED Harmonia.

Wystarczy zadzwonić do wybranego ośrodka i umówić się na spotkanie lub zgłosić na dyżur interwencyjny. W niektórych sytuacjach (np. gdy w grę wchodzi pomoc osobie uzależnionej, która chce targnąć się na swoje życie) interwent może nawet dojechać pod wskazany przez Ciebie adres.

Jakie są formy interwencji kryzysowej?

Cele interwencji kryzysowej są zawsze podobne – złagodzić cierpienie osoby w kryzysie, pomóc jej w odzyskaniu równowagi psychicznej i przejęciu kontroli nad swoim życiem. Ponieważ jednak każdy kryzys jest inny, bardzo różne mogą być – w zależności od potrzeb – formy niesionej pomocy. Zgłaszając się po pomoc, możesz liczyć na:

• krótkoterminowe wsparcie psychologiczne (zwykle obejmuje nie więcej niż 10-12 spotkań, a jeśli zachodzi tak potrzeba, osoba w kryzysie zostaje skierowana na psychoterapię),
• opiekę pedagogiczną dla Twojego dziecka.

To tylko niektóre z możliwych form wsparcia w ramach interwencji kryzysowej. Interwenci są elastyczni i zwykle działają wielotorowo, korzystając przy tym z pomocy specjalistów z różnych dziedzin, np. lekarzy czy policjantów.

Na czym polega klasyczny model interwencji kryzysowej?

Choć charakter pracy interwentów w dużej mierze zależy od specyfiki danego przypadku, istnieją sprawdzone strategie interwencji kryzysowej. Oznacza to, że kiedy zgłosisz się z prośbą o pomoc, możesz spodziewać się pewnej sekwencji zdarzeń. Najbardziej rozpowszechnionym podejściem jest sześcioetapowy model interwencji kryzysowej opracowany przez Richarda Jamesa i Burla Gillilanda. Zgodnie z tym modelem opiekujący się Tobą zespół interwentów:

1. Dokona oceny Twojej sytuacji (spodziewaj się pytań zmierzających do zdefiniowania Twojego problemu i rozpoznania jego przyczyn).
2. Zapewni Ci bezpieczeństwo w sposób adekwatny do Twojej sytuacji.
3. Udzieli Ci niezbędnego wsparcia emocjonalnego (może to być np. konsultacja psychologiczna lub każde inne działanie, które pozwoli Ci odzyskać spokój i poczuć oparcie w życzliwych Ci osobach).
4. Omówi z Tobą różne warianty rozwiązania problemu (pomoże Ci dostrzec i przeanalizować możliwości wyjścia z kryzysu).
5. Pomoże Ci ułożyć realistyczny plan wyjścia z kryzysu.
6. Upewni się, że możesz samodzielnie wdrożyć go w życie.

Jeśli będziesz potrzebować dłuższego wsparcia w realizacji swojego planu, interwenci mogą skontaktować Cię z odpowiednimi osobami, np. psychoterapeutą, adwokatem.

Jakie są rezultaty interwencji kryzysowej?

Efektem interwencji kryzysowej nie zawsze jest całkowite zażeganie trudnej sytuacji, ponieważ wyjście z kryzysu bywa złożonym, czasochłonnym procesem. Rolą interwentów jest przywrócenie osobie w kryzysie równowagi psychicznej i poczucia sprawczości. Dzięki odpowiedniemu wsparciu kryzys nie musi być wyłącznie negatywnym doświadczeniem – może stać się przełomowym momentem, który buduje odporność psychiczną, stanowi okazję do samorozwoju i konstruktywnych zmian.