Terapia grupowa

Czym jest terapia grupowa?

Terapia grupowa jest przeciwieństwem psychoterapii indywidualnej, w ramach której terapeuta pracuje tylko z jedną osobą. Idea ta narodziła się już w latach 40. ubiegłego stulecia i w ciągu kilku dekad jej potencjał bardzo się rozwinął – współczesne grupy terapeutyczne pracują w różnych nurtach (np. poznawczo-behawioralnym, psychoanalitycznym, psychodynamicznym czy systemowym), których skuteczność jest udowodniona naukowo.

Grupie osób, które łączy wspólny problem, przewodzi jeden lub dwóch terapeutów według wybranej przez siebie metody. W grupie terapeutycznej uczestniczy zazwyczaj 8–11 osób, choć liczba ta bywa większa lub mniejsza. Spotkania mogą mieć charakter zamknięty, czyli są przeznaczone tylko dla jednej grupy pacjentów, którzy uczestniczą w całym procesie od początku do końca. Z kolei koncepcja grup otwartych zakłada, że w dowolnym momencie terapii mogą dojść kolejne osoby, które znajdują się na innym etapie leczenia i niosą ze sobą inny bagaż doświadczeń.

Terapie grupowe tworzone są z myślą o dorosłych, młodzieży lub dzieciach i skupiają osoby w określonym przedziale wiekowym (tj. dziecko nie będzie uczestniczyło w terapii grupowej dla osób dorosłych i na odwrót), które mają podobne doświadczenia życiowe.

Prowadzący wraz z uczestnikami zawierają coś w rodzaju „przymierza” terapeutycznego, w ramach którego ustalają zasady obowiązujące na spotkaniach. Jednym z nich jest zachowanie pełnej dyskrecji, a więc powstrzymanie się od opowiadania o trudnych doświadczeniach innych pacjentów osobom postronnym.

Przeczytaj również: Czym są grupy wsparcia i jakie są ich rodzaje?

Jakie są cele terapii grupowej?

Metod terapii grupowej jest wiele, jednak każdej z nich przyświeca kilka podstawowych celów:

• poprawa jakości relacji międzyludzkich i nauka tworzenia satysfakcjonujących więzi;
• ulga w bólu psychicznym i zmniejszenie objawów choroby (jeśli całkowite ich wyeliminowanie nie jest możliwe);
• zmiana mechanizmów, które do tej pory kierowały życiem Pacjenta, na bardziej świadome i dojrzałe;
• korzystna zmiana w strukturze osobowości;
• wypracowanie skutecznych metod radzenia sobie z określonym problemem;
• zrozumienie przyczyn występowania uciążliwych objawów i nauka konstruktywnego reagowania na nie;
• zachęta do większej aktywności na polu zawodowym, społecznym i prywatnym;
• nauka twórczego wykorzystania energii – wykonywanie angażujących projektów (prac plastycznych, pisania) pomaga radzić sobie z różnego rodzaju uzależnieniami;
• zminimalizowanie ryzyka wystąpienia uciążliwych objawów w przeszłości;

Kiedy skorzystać z terapii grupowej? Wskazania

Z terapii grupowej warto skorzystać w przypadku:

• zaburzeń nerwicowych;
• zaburzeń odżywiania (anoreksji, bulimii, kompulsywnego objadania się etc.);
• uzależnień (od alkoholu, narkotyków, seksu etc.);
• trudności w relacjach międzyludzkich i społecznych;
• zaburzeń adaptacyjnych (trudności w odnalezieniu się w kryzysowych sytuacjach, nowych okolicznościach i zmieniających się wydarzeniach życia);
• traumy;
• różnego rodzaju fobii, które utrudniają codzienne funkcjonowanie;
• trudności w radzeniu sobie z bolesną przeszłością – z terapii grupowych korzystają często dorosłe dzieci alkoholików (DDA) lub dorosłe dzieci z rodzin dysfunkcyjnych (DDD);
• zaburzeń ASD – terapie grupowe osób w spektrum autyzmu czy z zespołem Aspergera pozwalają osobom neuroatypowym wypracować komfortowe sposoby funkcjonowania w społeczeństwie.

Jak przebiegają sesje terapii grupowej?

Podczas sesji terapii grupowej uczestnicy przede wszystkim dzielą się swoimi doświadczeniami i rozmawiają o problemach. Rozmowy te odbywają się na jasno określonych zasadach, wśród których na pierwszy plan wysuwają się: wzajemny szacunek, dyskrecja i życzliwość.

Wielu psychoterapeutów wprowadza do sesji elementy aktywizujące, takie jak ćwiczenia psychologiczne, pracę w grupach, a nawet większe projekty, które wymagają większego zaangażowania czasowego i pracy w domu. Przebieg sesji zależy przede wszystkim od metody wybranej przez terapeutę.

Przeczytaj także: Czym są OCD, czyli zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne? Jak się je leczy?

Ile trwa terapia grupowa?

Jeśli terapia grupowa odbywa się na oddziale psychiatrycznym, trwa zazwyczaj 12 tygodni, a spotkania odbywają się kilka razy w tygodniu lub nawet codziennie. Długość procesu zależy przede wszystkim od skali problemu i potrzeb Pacjenta. Niektóre grupy terapeutyczne spotykają się nawet przez ponad 2 lata (około 100 sesji). Pojedyncza sesja trwa około 60–90 min.

Jak przygotować się do terapii grupowej?

Na terapię grupową kierują zazwyczaj lekarz psychiatra lub psychoterapeuta na podstawie 3–4 indywidualnych sesji, które pozwalają zidentyfikować problem i określić, czy wsparcie grupy będzie kluczowe w procesie zdrowienia. Z kolei osoby uzależnione muszą samodzielnie podjąć decyzję o zgłoszeniu się na terapię – tylko w takim przypadku ich chęć przemiany może zostać uznana za autentyczną. Przygotowanie do poszczególnych sesji obejmuje wykonywanie zadań zleconych przez terapeutę oraz przemyślenie (zapisanie) aktualnych problemów, którymi warto podzielić się z grupą.

Przeczytaj także: Czym jest depresja poporodowa? Trudności, objawy i leczenie