Laseroterapia siatkówki oka

Laseroterapia siatkówki oka jest nowoczesną metodą stosowaną w profilaktyce i leczeniu wielu chorób oczu. Ma szczególne znaczenie w przypadku zmian cukrzycowych na dnie oczu czy degeneracjach obwodu siatkówki. Bardzo ważna jest także w schorzeniach takich jak: niedająca się unormować kroplami jaskra, zaćma wtórna (występująca czasami po operacjach zaćmy), a także w zmianach degeneracyjnych siatkówki związanych z wiekiem czy niektórych chorobach pochodzenia naczyniowego (np. zakrzep żylny).

Dzięki wykorzystaniu posiadanych laserów w LUX MED Szpital MAVIT leczymy:

• zmiany cukrzycowe na dnie oka,
• naczyniowe zmiany zatorowo-zakrzepowe,
• jaskrę (irydotomia, trabekuloplastyka, trabekulopunktura SLT),
• zaćmę wtórną, czyli zmętnienie tylnej torebki soczewki (kapsulotomia tylna YAG laserem).

Laseroterapię siatkówki wykorzystujemy także w profilaktyce jej odwarstwień oraz leczeniu jej uszkodzeń (np. rozdarć).

Laseroterapia w cukrzycy

Cukrzyca tzw. młodzieńcza wymaga badania dna oczu raz na rok przez pierwsze 7 lat jej trwania. Później wskazane są badania w odstępach półrocznych do czasu wykrycia pierwszych zmian, kiedy to należy kontrole przeprowadzać co 3 miesiące. W cukrzycy młodzieńczej istnieje szczególnie duże zagrożenie wystąpienia nowotworzenia naczyniowego. W tych przypadkach laseroterapia jest niezbędna. W cukrzycy typu 2 (czyli cukrzycy dorosłych), dopóki nie ma czynnych zmian w siatkówce, wystarczy kontrolować dno oczu co pół roku, a jeśli zmiany pojawią się – co 3 miesiące. Decyzję o zastosowaniu laseroterapii podejmuje lekarz okulista wyspecjalizowany w tej dziedzinie. Obecnie w leczeniu zmian cukrzycowych wykorzystujemy nowoczesny laser Trion. Nowoczesne podejście do leczenia zmian cukrzycowych na dnie oczu polega na terapii skojarzonej, tzn. wykorzystaniu jednocześnie kilku metod terapeutycznych. Obecnie w Centrum Medycznym MAVIT proponujemy pacjentom terapię wielokierunkową, polegającą na łączeniu laseroterapii, która łączy laserowanie z iniekcjami dogałkowymi leków: ranibizumab lub bewacyzumab, aflibercept, dexametazon oraz zabiegami operacyjnymi siatkówki (witrektomia tylna).

Laseroterapia a nieprawidłowości w obwodowej części siatkówki

Oddzielną grupę schorzeń stanowią nieprawidłowości (degeneracje) w obwodowej części siatkówki. Występują one najczęściej u krótkowidzów, ale mogą je posiadać też osoby normowzroczne (tj. bez wady wzroku) czy nadwzroczne. Degeneracje te na ogół są wrodzone, ale mają tendencje do pogarszania się w miarę upływu lat. Z reguły pacjent nie wie o ich istnieniu, ponieważ nie dają żadnych objawów, nie wpływają na proces widzenia. Może je wykryć okulista po założeniu specjalnej soczewki (tzw. trójlustra) na oko. Niektóre z tych zmian prowadzą do odklejenia siatkówki, a to z kolei, nieleczone, do ślepoty. Każdy krótkowidz powinien przynajmniej raz poddać się temu badaniu. Koniecznie także powinny mieć je przeprowadzone osoby, które zauważyły „muchy”, męty czy błyski przed okiem. Badając w trójlustrze, okulista określi rodzaj postępowania i ewentualną konieczność zastosowania laseroterapii siatkówki (fotokoagulacji). W tych przypadkach fotokoagulacja ma ona znaczenie prewencyjne, zabezpiecza oko przed odklejeniem siatkówki. Rozwinięte odwarstwienie wymaga już typowego leczenia chirurgicznego, w narkozie.

Laseroterapia po przebytych chorobach naczyniowych

Inną grupę stanowią pacjenci po przebytych chorobach naczyniowych (zakrzepie żylnym czy zatorze tętniczym). Tu również konieczna jest systematyczna kontrola okulistyczna i podjęcie w odpowiednim czasie laseroterapii, aby zapobiec wystąpieniu powikłań. Tymi powikłaniami są np. jaskra krwotoczna (trudna do opanowania bolesna forma jaskry) czy obrzęki siatkówki centralnej. Przy pomocy lasera niszczymy nieprawidłowe, niedokrwione czy obrzęknięte części siatkówki. Podobnie jak w przypadku zmian cukrzycowych, w leczeniu schorzeń naczyniowych siatkówki obecnie stosujemy terapie skojarzone: laseroterapię łączymy się z iniekcjami dogałkowymi leków ranibizumab i bewacyzumab, które okazały się w tych schorzeniach wysoce skuteczne.

Laseroterapia nie zawsze prowadzi do poprawy widzenia. Czasami celem leczenia jest zatrzymanie procesu chorobowego bądź jego spowolnienie. Zdarza się, że bezpośrednio po fotokoagulacji następuje pogorszenie widzenia, ale mniejsze niżby to wynikało z naturalnego przebiegu schorzenia. Proponując laseroterapię siatkówki, lekarz jest przekonany, że ryzyko pogorszenia jest znacznie mniejsze, niż gdyby leczenia takiego zaniechać. Dotyczy to zwłaszcza zmian umiejscowionych w tzw. plamce będącej centralnym miejscem siatkówki, które jest odpowiedzialne za ostre widzenie. Z takim umiejscowieniem mamy często do czynienia w cukrzycy i niektórych degeneracjach związanych z wiekiem. Wymagają one regularnej i starannej kontroli okulistycznej.

Laseroterapia siatkówki jako profilaktyka i leczenie jej mechanicznych uszkodzeń

W przebiegu chorób siatkówki często dochodzi do jej mechanicznego uszkodzenia. Najczęstszą przyczyną powstawania tego typu zmian jest retinopatia cukrzycowa oraz wysiękowe formy zwyrodnienia plamki. Na powierzchni siatkówki pojawiają się wówczas zrosty. Ich częstą formą są łącznotkankowe pasma lub błony nasiatkówkowe. Obkurczając się, pociągają siatkówkę, co prowadzi do jej uszkodzenia – rozdarcia lub/i odwarstwienia.

Opisane patologie powodują zaburzenia widzenia, a z czasem – ustanie fizjologicznej funkcji siatkówki, jaką jest odbieranie impulsów wzrokowych. Utrzymujące się zmiany prowadzą do obumarcia odwarstwionej części tkanki, ponieważ traci ona łączność ze znajdującymi się głębiej warstwami ściany oka, które zapewniają jej prawidłowe odżywienie. W opisanych przypadkach laserowanie może mieć dwojaką funkcję: zabezpiecza przed odwarstwieniem siatkówki, a jeśli do niego dojdzie, stanowi leczenie uzupełniające po zabiegu operacyjnym.

Inne zastosowania laserowania w leczeniu chorób narządu wzroku

Laseroterapia siatkówki to tylko jedna z wielu możliwości wykorzystania lasera w okulistyce. Inną jest na przykład wspomniana już irydotomia, która stanowi metodę leczenia jaskry. Stosuje się ją wówczas, gdy nieskuteczna okazuje się farmakoterapia. W tym przypadku laserowanie polega na niewielkim przecięciu tęczówki oka tuż przy jej podstawie. Irydotomia często umożliwia zmniejszenie dawek stosowanych leków albo nawet całkowite ich odstawienie oraz zapobiega powstawaniu powikłań związanych z jaskrą.

Laserowanie może być także elementem leczenia zaćmy. Stosuje się je niekiedy po fakoemulsyfikacji, czyli usunięciu zmętniałych mas naturalnej soczewki poprzez zmiękczenie jej ultradźwiękami. Po takim zabiegu pacjentowi wszczepia się soczewkę sztuczną. Umieszcza się ją na zachowanej tylnej części torebki naturalnej soczewki, która po pewnym czasie może ulec wtórnemu zmętnieniu. Wówczas wskazana jest kapsulotomia, czyli zabieg, w którym z wykorzystaniem światła lasera przecina się torebkę tylną soczewki w jej centralnej części, dzięki czemu światło znów może przedostawać się do wnętrza gałki ocznej. Kapsulotomia w szybki, małoinwazyjny sposób przywraca pacjentowi prawidłowe widzenie.

Terapia laserowa jest wykorzystywana w szeregu różnych zmian. O wykonaniu zabiegów laserowych decyduje lekarz po szczegółowym badaniu pacjenta.

Czytaj także: Nowoczesny laser mikropulsowy w Centrum Medycznym MAVIT w Warszawie