Usg węzłów chłonnych

Czym jest USG węzłów chłonnych?

Badanie USG to jedno z częściej przeprowadzanych badań obrazowych. W przypadku węzłów chłonnych stanowi podstawowe badanie diagnostyczne, które pozwala na szybką i dokładną ocenę wielkości, kształtu, morfologii i unaczynienia tych struktur.

Badanie USG węzłów chłonnych zapewnia wstępne określenie przyczyny występujących dolegliwości oraz odróżnienie stanu fizjologicznego od patologicznego. Pozwala na wykluczenie większości poważnych chorób układowych i nowotworowych. Dostarcza lekarzowi informacji, ułatwiających ukierunkowanie dalszej diagnostyki lub opracowanie leczenia.

Badanie USG węzłów chłonnych pozwala na wykrycie zmian wymagających biopsji lub częściej- usunięcia zmienionego węzła celem wykonania badania histopatologicznego. Badanie służy również obserwacji węzłów chłonnych w celu oceny skuteczności leczenia lub cech nawrotu patologicznych procesów.

Wskazania do wykonania USG węzłów chłonnych

Kiedy wykonać USG węzłów chłonnych? Objawami, które powinny skłonić do tego badania, są zwłaszcza:

• powiększone węzły chłonne okolicy nadobojczykowej,
• powiększenie węzła chłonnego szyi powyżej 1 cm,
• powiększenie węzła chłonnego pachwiny powyżej 1,5 cm,
• zmiany guzowate na szyi,
• obecność twardych, nieprzesuwalnych, niebolesnych węzłów chłonnych,
• utrzymujące się zaczerwienienie lub ropienie skóry nad węzłami chłonnymi.

Badanie USG węzłów chłonnych jest szczególnie wskazane, gdy powiększeniu tych struktur towarzyszą: spadek masy ciała bez wyraźnej przyczyny, powtarzające się stany podgorączkowe bez podłoża infekcyjnego, ogólne osłabienie, szybka męczliwość, nocne poty, wzmożona skłonność do krwawień i siniaczenia się.

Zmiany w węzłach chłonnych nie zawsze są powodem do niepokoju. Mogą być oznaką niegroźnego stanu zapalnego. Jednak nie powinno się ich lekceważyć, gdyż niekiedy za ich powstaniem stoi poważna choroba, wymagająca pilnego leczenia.

Jak przebiega badanie USG węzłów chłonnych?

Obrazowanie ultrasonografem to zupełnie bezpieczna i bezbolesna metoda badań. Zanim jednak lekarz przystąpi do USG węzłów chłonnych, przeprowadza badania podmiotowe. W czasie wywiadu z pacjentem stara się ustalić:

• początek powiększenia się węzła chłonnego,
• objawy towarzyszące, które mogłyby wskazywać na obecność zakażenia,
• liczbę powiększonych węzłów chłonnych,
• choroby towarzyszące, stosowane leki,
• kontakt ze zwierzętami,
• historię zdrowia – dotychczasowe problemy zdrowotne i zabiegi.

Po badaniu podmiotowym lekarz wykonuje badanie przedmiotowe – ocenia wzrokowo i palpacyjnie węzły chłonne i towarzyszące im dolegliwości. Następnie przechodzi do USG węzłów chłonnych. Nie wymaga ono specjalnego przygotowania. Wyjątek stanowi badanie USG węzłów chłonnych jamy brzusznej – osoba badana powinna być na czczo (ostatni posiłek należy spożyć przynajmniej 6 godzin przed badaniem). Specjalista prosi pacjenta o zajęcie miejsca na leżance i odsłonięcie badanej okolicy ciała. Nakłada na skórę specjalny żel, który ma ułatwić przesuwanie głowicy ultrasonografu po ciele i wzmocnić odbiór sygnału. Przykłada głowicę USG i ocenia obraz, który pojawił się na ekranie. Najczęściej ocenianymi węzłami chłonnymi podczas badania USG są:

• węzły chłonne szyi,
• węzły chłonne nadobojczykowe,
• węzły chłonne pachowe,
• węzły chłonne pachwinowe,
• węzły chłonne jamy brzusznej.

Specjalista wręcza pacjentowi jednorazowy ręcznik, aby usunął pozostały żel. Zapisuje i drukuje wyniki badań, po czym zaprasza pacjenta na ich omówienie. Wyniki USG węzłów chłonnych są podstawą do podjęcia decyzji o dalszym procesie diagnostycznym i leczeniu.

Cechy węzłów chłonnych w badaniu USG:

• wielkość – do 10 mm w osi krótkiej (indeks Solbatiego – oś krótka/oś długa < 0,5),
• kształt – fasolkowaty, owalny (w warunkach patologicznych przybiera kształt bardziej okrągły),
• budowa – węzły zmienione odczynowo (przy zakażeniu) zachowują prawidłową budowę strefową, te zmienione nowotworowo mogą zaś wykazywać zaburzenie układu komórek w ich wnętrzu, co wykaże badanie USG,
• unaczynienie – w prawidłowych węzłach chłonnych naczynia krwionośne wnikające do węzła i wychodzące z węzła można uwidocznić jedynie w okolicy wnęki, odwnękowy wzorzec unaczynienia uważany jest za wzorzec prawidłowy,
• echogeniczność – prawidłowo jest zbliżona do echogeniczności otaczających mięśni, a w części środkowej widoczna jest hiperechogenna wnęka,
• lokalizacja – ograniczone powiększenie może sugerować przyczynę miejscową, zajęcie uogólnione bywa objawem choroby układowej, np. nowotworu,
• konsystencja – twarde węzły mogą być objawem choroby nowotworowej, miękkie sygnałem gruźlicy lub zapalenia,
• tkliwość – ból podczas palpacyjnej oceny może sugerować szybko postępujące powiększenie, które jest typowe dla zapalenia,
• przesuwalność względem skóry i podłoża – niezmienione i zdrowe węzły chłonne są dość łatwo przesuwalne względem skóry i tkanki podskórnej, postępujący proces zapalny lub nowotworowy może powodować łączenie węzłów w tzw. pakiety i utratę ich przesuwalności.

Jakie choroby wykrywa USG węzłów chłonnych?

USG węzłów chłonnych to sposób na zdiagnozowanie zmian nowotworowych lub odróżnienie ich od stanów zapalnych i innych patologii. Co wykrywa USG węzłów chłonnych? W badaniu tym stwierdzić można obecność torbieli, cyst, zmian odczynowych, zmian podejrzanych nowotworowo (nowotworów pierwotnych układu chłonnego – białaczki, chłoniaka – lub nowotworów wtórnych, czyli tzw. przerzutów do węzłów chłonnych).

Objawy ze strony węzłów chłonnych towarzyszyć mogą szeregowi schorzeń. Wymienia się wśród nich m.in.:

• choroby o podłożu autoimmunologicznym (np. reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń rumieniowaty układowy, autoimmunizacyjny zespół limfoproliferacyjny, przewlekłą chorobę ziarniniakową),
• choroby spichrzeniowe (np. sarkoidozę, amyloidozę),
• infekcje bakteryjne (np. próchnicę, zapalenie gardła, anginę),
• choroby przyzębia, chorobę kociego pazura, tularemię, błonicę, dur brzuszny, zakażenie prątkami gruźlicy,
• infekcje wirusowe (np. mononukleozę zakaźną, cytomegalię, opryszczkę, odrę, różyczkę, nagminne zapalenie przyusznic – tzw. świnkę),
• infekcje grzybicze (np. grzybicze zapalenie płuc),
• zakażenia pierwotniakami (np. toksoplazmozę),
• zaburzenia hormonalne (np. chorobę Addisona, niedoczynność tarczycy).

Takie leki, jak m.in.: allopurinol, kaptopril, atenolol, fenytoina, hydralazyna, penicylina, cefalosporyny, karbamazepina, mogą wywołać u niektórych pacjentów powiększenie węzłów chłonnych, dlatego ich przyjmowanie trzeba bezwzględnie zgłosić.