RTG barku

Czym jest RTG barku?

RTG barku – znane też jako rentgen lub prześwietlenie stawu – to podstawowe badanie diagnostyki obrazowej, które bazuje na działaniu promieniowania X. Dziewiętnastowieczne odkrycie niemieckiego fizyka i noblisty Wilhelma Roentgena nadal jest podstawową metodą diagnostyczną – obok rezonansu magnetycznego i tomografii komputerowej – po którą sięgają specjaliści z różnych dziedzin, np. ortopedii czy reumatologii. Dzięki niej można nie tylko szybko postawić diagnozę, ale również monitorować leczenie chorób barku.

Rentgen barku polega na naświetlaniu stawu barkowego promieniami X, które są wytwarzane przez specjalną lampę. W ciągu ułamka sekundy przenikają one przez badane struktury i padają na specjalną błonę fotograficzną, wrażliwą na działanie promieniowania X. Uzyskanie dokładnego obrazu jest możliwe dzięki zaawansowanym technologicznie materiałom, np. mikrokryształkom halogenku srebra. Dzięki prześwietleniu można uwidocznić staw barkowy i część kości ramiennej, łopatkę, obojczyk, staw barkowo-obojczykowy i staw obojczykowo-mostkowy.

Zdjęcia wykonywane są w kilku projekcjach:

• przednio-tylnej (tzw. projekcji AP) – promienie rentgenowskie padają na przód barku oraz na jego tylną część;
• osiowej – promienie wędrują wzdłuż osi badanej kończyny;
• bocznej – zdjęcia te wykonywane są przez klatkę piersiową;
• tzw. projekcja Y – promień jonizującego pada równolegle do grzebienia łopatki.

Dzięki coraz bardziej nowoczesnym technologiom obraz stawu barkowego w formie cyfrowej może od razu zostać przesłany do radiologa, który opisuje zdjęcie. Pacjent otrzymuje płytę CD/DVD, którą przekazuje do oceny lekarza prowadzącego.

Wskazania i przeciwwskazania do wykonania RTG barku

Na prześwietlenie stawu barkowego należy zgłosić się:

• w przypadku silnego bólu w okolicy barku;
• gdy dochodzi do ograniczenia ruchomości w stawie barkowym;
• kiedy Pacjent obserwuje u siebie sztywność barku;
• w przypadku drętwienia rąk, które promieniuje od stawu barkowego;
• po przebytym urazie w celu zdiagnozowania ewentualnych zmian pourazowych, takich jak zwichnięcie czy wybicie barku;
• w celu zdiagnozowania zmian zapalnych;
• gdy zachodzi podejrzenie zmian reumatoidalnych, które mogą pojawić się w obrębie obu stawów;
• w celu zdiagnozowania i określenia charakteru wad rozwojowych;
• w przypadku podejrzenia poważnych schorzeń, takich jak martwica kości czy zmiany nowotworowe;
• aby monitorować postępy terapii chorób reumatycznych lub ocenić stan kości po leczeniu urazu – mówimy wówczas o kontrolnym RTG barku.

Najczęstszym względnym przeciwwskazaniem do wykonania prześwietlenia stawu barkowego jest ciąża, ponieważ promieniowanie X może poważnie zaburzyć rozwój płodu. Jeśli wykonania badania u przyszłej mamy nie da się przełożyć, stosowane są wszystkie możliwe środki bezpieczeństwa, np. specjalne osłony. Badanie nie jest również zalecane Pacjentom ze wszczepionym rozrusznikiem serca (istnieje wówczas ryzyko wystąpienia artefaktów, czyli zakłócenia obrazu). W ich przypadku lepszym rozwiązaniem będzie tomografia komputerowa.

W celu uzupełnienia diagnostyki można również wykonać USG stawu barkowego.

Jak przebiega prześwietlenie barku?

RTG barku to – podobnie jak tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny – całkowicie bezinwazyjne i bezbolesne badanie. Czas jego trwania nie powinien przekroczyć kilku minut. Przed wejściem do gabinetu należy dopełnić formalności, m.in. podpisać zgodę na wykonanie badania lub wypełnić ankietę na temat ciąży (dotyczy wyłącznie kobiet w wieku rozrodczym). Następnie Pacjent przechodzi do gabinetu, gdzie znajduje się aparatura rentgenowska i zdejmuje górne części garderoby, aby odsłonić staw barkowy. W trakcie badania trzeba ustawić się przodem do lampy rentgenowskiej i oprzeć plecami o detektor, czyli urządzenie, które przetwarza promienie jonizujące. Osoba przeprowadzająca badanie udziela szczegółowych instrukcji na temat pozycji, jaką należy przyjąć.

Jak przygotować się do RTG barku?

Wykonanie RTG stawu barkowego nie wymaga specjalnego przygotowania. Na prześwietlenie barku należy zabrać ze sobą:

• dokument tożsamości lub książeczkę zdrowia dziecka, jeśli badaniu ma zostać poddana osoba niepełnoletnia;
• aktualne skierowanie od lekarza;
• na wszelki wypadek można mieć przy sobie wyniki poprzednich badań, jeśli Pacjent zgłasza się na badanie kontrolne.

Przed wykonaniem zdjęcia Pacjent zostanie poproszony o zdjęcie biżuterii, metalowych elementów ubrania oraz górnych części garderoby.

Dowiedz się, jakie zabiegi można wykonać w ramach nowoczesnej chirurgii laserowej.

Jakie choroby wykrywa rentgen barku?

Prześwietlenie barku pozwala przede wszystkim ustalić źródło bólu i zdiagnozować zespół bolesnego barku, który występuje najczęściej u osób w wieku 40–50 lat. Metoda ta skutecznie wykrywa stany zapalne, zmiany zwyrodnieniowe, wady rozwojowe, urazy, jałową martwicę kości i choroby reumatyczne, wymagające specjalistycznej terapii. Podczas prześwietlenia można także zobaczyć zmiany nowotworowe lub zaobserwować przerzuty u pacjentów onkologicznych.

Sprawdź także, czym zajmuje się chirurgia ortopedyczna i w jaki sposób może pomóc w leczeniu zmian zwyrodnieniowych i pourazowych, dotyczących stawu barkowego i innych narządów ruchu.