Rezonans magnetyczny kręgosłupa (odcinek szyjny, piersiowy, lędźwiowy)

Badanie rezonansu magnetycznego kręgosłupa jest wskazane także w przypadku oceny zmian pourazowych, szczególnie gdy istnieje podejrzenie uszkodzenia rdzenia kręgowego. Pozwala ono na określenie stopnia ucisku na struktury wewnątrzkanałowe, oraz stanowi podstawę kwalifikacji do leczenia operacyjnego. Można je wykonywać również, jako kontrolę po leczeniu operacyjnym w celu oceny jego skuteczności i ustalenia dalszego rokowania. Rezonans magnetyczny stanowi także najlepszą metodę oceny zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa.

Ze względu na duże pole widzenia i wielopłaszczyznowość tego badania można dokładnie ocenić nieprawidłowości w obrębie krążków międzykręgowych, nie tylko na poziomie, z którego najprawdopodobniej pochodzą objawy chorobowe, lecz również w pozostałej części badanego odcinka kręgosłupa. To pozwala na precyzyjne określenie wskazań do leczenia operacyjnego i ma znaczenie prognostyczne dla oceny przebiegu choroby.

Badanie rezonansu magnetycznego ma zastosowanie również w ocenie zmian w kościach, w szczególności w różnicowaniu charakteru zmian pomiędzy procesem rozrostowym i zapalnym. Możliwe jest pośrednie określenie stopnia destrukcji kości, szerzenia się zmian naciekowych na tkanki miękkie zarówno w kanale kręgowym, jak również przykręgosłupowo. Szczególnie ważna jest ocena rozległości zmian w kanale kręgowym, w tym ucisku worka oponowego i rdzenia kręgowego, wraz z oceną w rdzeniu zmian wtórnych, spowodowanych przez ucisk.

Do głównych wskazań do wykonania badania rezonansu magnetycznego kręgosłupa należy także ocena zmian pooperacyjnych, zarówno w przypadku procesu nowotworowego pod kątem doszczętności zabiegu i wykrycia wznowy, jak i w operacyjnym leczeniu dyskopatii w celu różnicowania pomiędzy zmianami bliznowatymi i włóknistymi spowodowanymi przez zabieg operacyjny, a wypukliną nawrotową krążka międzykręgowego.

Rezonans magnetyczny może być również przydatny w rozpoznawaniu zmian naczyniowych - malformacji naczyniowych zarówno w trzonach kręgów jak i w kanale kręgowym i w rdzeniu kręgowym. Podejrzenie malformacji naczyniowej wewnątrzkanałowej stanowi wskazanie do uzupełnienia diagnostyki o konwencjonalną angiografię.

Rezonans (MRI) kręgosłupa - jak przebiega badanie i jak się przygotować?

Ból kręgosłupa to dolegliwość pojawiająca się współcześnie coraz częściej, nawet u osób młodych. Aby właściwie postawić diagnozę i wprowadzić odpowiednie leczenie zapobiegające poważniejszym schorzeniom, lekarze kierują pacjentów na rezonans magnetyczny kręgosłupa. Jak wygląda bada-nie, jak należy się do niego przygotować, jaki jest jego czas trwania i gdzie można je wykonać?

Czym jest rezonans magnetyczny kręgosłupa?

Rezonans magnetyczny kręgosłupa (nazywanego także MRI, RM, NMR, MR lub obrazową metodą rezonansu magnetycznego) to bardzo nowoczesna metoda badania obrazowego. Pozwala na ocenę stanu tkanki kostnej kręgosłupa, tkanek miękkich otaczających kręgosłup np. więzadeł, a nawet rdzenia kręgowego. Dzięki wykonaniu rezonansu magnetycznego kręgosłupa, lekarz może wykryć nieprawidłowości, zmiany zapalne lub nowotworowe, które mogą wystąpić w obrębie tej części ciała pacjenta.

Rezonans wykorzystuje działanie pól magnetycznych. W jaki sposób? Organizm w dużej mierze zbudowany jest z wody. Jądra wodoru (protony), które stanowią jej część składową, są w trakcie badania pobudzane. Reagują one w ten sposób, że ustawiają się równolegle do pola magnetycznego i wysyłają krótkie sygnały. Następnie są one wyłapywane przez aparaturę i przekazywane do komputera w formie graficznej.

Jakie są wskazania do wykonania rezonansu magnetycznego kręgosłupa?

Lekarze zalecają wykonanie rezonansu magnetycznego kręgosłupa w przypadku następujących dolegliwości:

• nawracające i nagłe bóle pleców,
• drętwienie kończyn,
• inne problemy układu ruchu,
• dyskopatia.

Rezonans magnetyczny kręgosłupa pozwala również na wykrycie, ocenę stopnia zaawansowania, czy obserwację rozwoju schorzeń takich jak:

• demielinizacja – rozpad osłonek mielinowych w rdzeniu kręgowym w stwardnieniu rozsianym,
• zmiany zwyrodnieniowe, zapalne oraz rozrostowe,
•  zmiany naczyniopochodne, które powstają w wyniku niedokrwienia tkanek,
• nieprawidłowo wykształcone naczynia krwionośne (malformacje naczyniowe),
• nowotwory złośliwe,
• rozszczep kręgosłupa lub inne wady wrodzone,
• patologie w obrębie rdzenia kręgowego, jak rozszczepienie, jamistość, przepuklina oponowo-rdzeniowa lub torbiele oponowe.

Badanie MRI wykonywane jest także po urazach kręgosłupa, zwłaszcza w przypadku powikłanego uszkodzenia rdzenia kręgowego. Jest niezbędne do zakwalifikowania pacjenta do operacji neurochirurgicznych. MR jest również bardzo przydatną formą obrazowania w zabiegach polegających na usuwaniu guzów, czy w procesie leczenia rwy kulszowej.

Zobacz także: Rezonans magnetyczny stawów - jak przebiega badanie i kiedy je wykonać?

Przeciwwskazania do wykonania rezonansu magnetycznego kręgosłupa

Przeprowadzanie rezonansu magnetycznego kręgosłupa jest badaniem bezpiecznym, jednak jak każda procedura medyczna, nie powinno być nadużywane.

Istnieją także przeciwwskazania do wykonania rezonansu magnetycznego. Przede wszystkim chodzi o osoby:

•  z wszczepionymi implantami, jak rozruszniki serca, czy implanty ślimakowe,
• z protezami stawowymi,
• w których ciele znajdują się nieusuwalne metalowe obiekty, np. opiłki, ale też płytki i gwoździe stabilizujące złamania, zastawki, czy metalowe klipsy,
• z aparatami ortodontycznymi lub implantami stomatologicznymi z metalu,
• ze skazą krwotoczną,
• cierpiących na klaustrofobię,
• u kobiet w ciąży, zwłaszcza w I trymestrze.

Zobacz także: Czy badania diagnostyczne TK i MR są bezpieczne?

W każdym z powyższych przypadków wykonanie badania powinno być ściśle rozważone przez lekarza kierującego i radiologa. Określają oni możliwość wykonania badania biorąc pod uwagę rodzaj materiału z którego wykonane są ewentualne protezy lub czas od zabiegu ich wszczepienia.

Jak się przygotować do rezonansu magnetycznego kręgosłupa?

Przygotowanie do rezonansu kręgosłupa na ogół nie wymaga powstrzymywania się od spożywania posiłków, przyjmowania napojów lub leków. Może to być konieczne w przypadku przeprowadzania badania z kontrastem, o czym jednak informują odpowiednio wcześniej pracownicy placówki medycznej. Wówczas ostatni posiłek powinien być przyjęty co najmniej 6-8 godzin przed badaniem, a 2 godziny przed badaniem nie powinno się spożywać już płynów.

Poza salą, gdzie przeprowadza się badanie, należy pozostawić przedmioty, które mogą oddziaływać na pole magnetyczne:

• biżuterię, zegarki, okulary, długopisy,
• ubrania z metalowymi spinkami lub suwakami,
• wyjmowane protezy dentystyczne,
• urządzenia elektroniczne, np. telefony.

Do badania dobrze jest założyć luźne, wygodne ubrania pozbawione metalowych elementów, pozwalające na pozostawanie przez dłuższy czas w bezruchu. Warto również, aby nie były one zbyt ciepłe. Wewnątrz tunelu, do którego wsuwa się specjalny stół z pacjentem panuje bowiem temperatura ok. 26 st. C.

Zobacz także: Rezonans magnetyczny – czym jest i jak przygotować się do badania?

Przebieg badania - jak wygląda rezonans magnetyczny kręgosłupa?

Jak wygląda badanie rezonansu magnetycznego? Pacjent kładzie się na specjalnym stole automatycznie wsuwanym do wąskiego tunelu maszyny. W trakcie badania powinien leżeć całkiem nieruchomo. Może odczuwać łagodne nagrzewanie się skanowanego obszaru ciała. Technik wykonujący procedurę badania, znajduje się w oddzielnym pomieszczeniu. Ma jednak stały kontakt z pacjentem za pośrednictwem interkomu. Wydaje przez niego polecenia np. wstrzymania na moment oddechu, co ogranicza poruszenia ciała i zmniejsza ryzyko rozmycia obrazu. W nowoczesnych sprzętach do wykonywania rezonansu magnetycznego stosuje się redukcję tzw. artefaktów ruchowych, co podwyższa komfort osoby badanej i skraca czas badania.

Całe badanie kręgosłupa składa się z kilku serii, trwających od kilku sekund do kilku minut. Po jego zakończeniu radiolog analizuje obrazy i sporządza opis wyników, który zostaje przekazany lekarzowi kierującemu na rezonans. Na jego podstawie, w porozumieniu z pacjentem, lekarz decyduje o dalszym sposobie postępowania.

Po samym badaniu pacjent może podjąć normalne, codzienne czynności, chyba że został mu podany środek uspokajający, stosowany czasem u osób cierpiących na klaustrofobię.

Badanie z kontrastem i możliwe skutki uboczne

W niektórych przypadkach badanie wykonywane jest z użyciem środka kontrastowego. To substancja chemiczna, która poprawia jego czytelność. Kontrast nie jest na ogół szkodliwy dla zdrowia i zostaje wydalony w całości z organizmu przez układ moczowy. Pacjent musi jednak podpisać zgodę na diagnostykę i leczenie z użyciem kontrastu, ze względu na możliwość występowania objawów po jego zastosowaniu. Tego typu powikłania zdarzają się rzadko, mogą wystąpić nawet u osób, u których poprzednio użycie kontrastu nie wywołało działań ubocznych. Mogą to być:

• reakcja alergiczna,
• nudności,
• bóle głowy,
• uczucie gorąca,
• występowanie obfitych potów.

Bardzo rzadko występującym skutkiem ubocznym może być wstrząs anafilaktyczny spowodowany alergią. W przypadku podejrzenia uczulenia na środek kontrastowy, przed podaniem właściwej jego dawki, przeprowadza się próbę biologiczną.

Badanie z kontrastem należy poprzedzić określeniem poziomu kreatyniny w surowicy. Podanie kontrastu jest w przypadku wielu badań bezwzględnym warunkiem poprawnej diagnozy, w każdym przypadku na podstawie poziomu kreatyniny możemy określić ryzyko uszkodzenia nerek i podjąć decyzję co do użycia środka kontrastowego.

Środek kontrastowy podawany jest dożylnie, z użyciem wenflonu, który wyjmowany jest dopiero po 30-60 minutach od zakończenia badania. Dzięki temu można szybko przeciwdziałać skutkom ostrej reakcji anafilaktycznej. Aby szybciej wydalić kontrast z organizmu, pacjent powinien wypić sporo wody lub innych płynów zarówno w dniu badania, jak i w kolejne po jego odbyciu.

Ile trwa MRI kręgosłupa?

Rezonans magnetyczny kręgosłupa trwa na ogół 15 do 30 minut. Dla niektórych pacjentów problematyczny może być hałas wytwarzany przez aparat do rezonansu magnetycznego. Pomocne są w takich przypadkach specjalne słuchawki lub zatyczki do uszu tłumiące dźwięki.