Stany lękowe – czym są, przyczyny, postępowanie

Stany lękowe dotyczą nawet 20% społeczeństwa. Najczęściej występują u osób między 24. a 44. rokiem życia, które właśnie rozwijają karierę zawodową, budują związki czy zakładają rodziny. Lęk uogólniony, fobia i ataki paniki skutecznie zmniejszają komfort codziennego życia, wywołując szereg nieprzyjemnych objawów. Terapia poznawczo-behawioralna pomoże dotrzeć do głównej przyczyny zaburzeń lękowych i wypracować skuteczne metody radzenia sobie z lękiem w codziennym życiu.

Stany lękowe – co to takiego?

Niektórzy błędnie utożsamiają stany lękowe ze strachem. Strach to naturalna reakcja ludzkiego organizmu na czynnik zewnętrzny, który stanowi realne zagrożenie. To uczucie powstrzymuje przed wykonywaniem obiektywnie niebezpiecznych czynności, np. spacerem po autostradzie czy skokiem do wody w niedozwolonym miejscu. Mija wraz z wywołującym je czynnikiem i nie ma wpływu na codzienne funkcjonowanie. Lęk sam w sobie także jest naturalnie występującą i potrzebną emocją, jednak w przypadku stanów lękowych przybiera nieadekwatnie duże nasilenie.

Stany lękowe to zaburzenia związane z nieprawidłowym przetwarzaniem informacji. Zjawiska takie jak tłum, ciemność, choroby czy obecność przedstawicieli płci przeciwnej są całkowicie naturalne, jednak osoba chora może interpretować je jako zagrożenie. W przeciwieństwie do strachu działają tu więc czynniki wewnętrzne, które trudno wyeliminować. Uczucie ciągłego lub napadowego niepokoju (jego przykładem są np. ataki paniki) nie tylko utrudnia życie, ale może także prowadzić do depresji.

Rodzaje zaburzeń lękowych

Zaburzenia lękowe mają różne oblicza. Pod tym szerokim pojęciem kryją się m.in.:

• lęk uogólniony – to stale towarzyszące uczucie, które występuje niezależnie od sytuacji. Ma charakter przewlekły, tj. występuje przez większość dni tygodnia i miesiąca;
• lęk napadowy – ma charakter nagły. To gwałtowna psychosomatyczna reakcja organizmu na irracjonalny czynnik;
• fobie – to uczucie przerażenia wywołane przez osobę, zwierzę, przedmiot lub zjawisko, które nie są obiektywnie niebezpieczne. Przykładem może być arachnofobia (lęk przed pająkami), klaustrofobia (lęk przed zamkniętymi pomieszczeniami) czy gynofobia (lęk przed kobietami);
• zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne – natrętne myśli i przymus wykonywania określonych czynności (nerwica natręctw) również mają podłoże lękowe.

Skąd się biorą stany lękowe?

Stany lękowe zazwyczaj mają swoje źródło w problemach, które powstały na różnych etapach życia. Mogą to być traumatyczne wydarzenia z dzieciństwa (np. przemoc, alkoholizm rodziców), trudności w okresie dojrzewania (np. brak akceptacji przez grupę rówieśniczą) lub problemy powstałe w dorosłym życiu (np. różnego rodzaju zaburzenia adaptacyjne).

Zaburzenia tego rodzaju bywają reakcją na gwałtowne zmiany w życiu, a także niestabilną sytuację zawodową, rodzinną czy finansową. Dzieci, których rodzice doświadczali lęku uogólnionego, często mają podobny problem w swoim życiu. Niemniej jednak wskazuje się tu raczej na przyczyny środowiskowe niż genetyczne. Lęk ma więc różnorodne, indywidualne przyczyny. Ich samodzielne zidentyfikowanie jest bardzo trudne, dlatego warto skorzystać z pomocy psychologa dla dorosłych.

Sprawdź także: Psycholog Warszawa, Psycholog Kraków, Psycholog Wrocław

Stany lękowe – objawy

Lęk ma ogromny wpływ na psychikę, ale negatywnie oddziałuje również na ciało. Osoby, które zmagają się z fobiami, zazwyczaj doświadczają przyspieszonego bicia serca, uczucia omdlewania lub zimnych potów, a także wtórnego lęku przed śmiercią.

Charakterystyczne symptomy lęku napadowego to z kolei:

• kołatanie serca;
• duszności;
• ból w klatce piersiowej;
• silny niepokój;
• zawroty głowy;
• lęk przed utratą kontroli nad sobą.

Oprócz nich występuje jeszcze stałe uczucie zdenerwowania, drżenie rąk, pocenie się, nadmierne napięcie i bóle mięśniowe, bezradność oraz obawa przed tragicznymi wydarzeniami.

W przypadku nasilonych objawów warto skonsultować się z psychiatrą dla dorosłych, ponieważ w niektórych przypadkach konieczne może okazać się leczenie farmakologiczne.

Stany lękowe – jak sobie z nimi radzić?

Zastanawiasz się, jak poradzić sobie z lękiem, który skutecznie utrudnia Ci życie? Pierwszym krokiem powinna być rozmowa z psychologiem, który zdiagnozuje przyczynę lęku i zaproponuje odpowiednie postępowanie. Przy stanach lękowych sprawdza się psychoterapia poznawczo-behawioralna, która ma na celu dotarcie do głównych mechanizmów lęku i wypracowanie najskuteczniejszych metod radzenia sobie z nim. Leczenie fobii obejmuje także ekspozycję na czynnik wywołujący lęk – np. oswajanie się z ciemnością czy zamkniętą przestrzenią. Powinno to jednak przebiegać stopniowo i pod okiem psychoterapeuty.

Jeśli zaistnieje taka potrzeba, psycholog lub psychoterapeuta może skierować Cię na wizytę także do psychiatry, który, poza terapią, jest w stanie zaproponować leczenie farmakologiczne. Do najczęściej stosowanych leków o charakterze przeciwlękowym należą: fluoksetyna, fluwoksamina czy paroksetyna, które dostępne są wyłącznie na receptę.

Jeśli stany lękowe to również Twój problem, warto zwrócić się o pomoc do specjalisty. Terapia może pomóc odnaleźć źródło odczuwanego lęku i przywrócić komfort i równowagę w codziennym życiu.