Rola psychoterapii w leczeniu otyłości

Jakie są przyczyny otyłości?

Otyłość jest chorobą przewlekłą, z naturalną tendencją do dalszego postępu, która prowadzi do rozwoju licznych powikłań oraz zgonów. Etiologia choroby jest złożona. W jej rozwoju ważną rolę mogą mieć m.in. uwarunkowania środowiskowe (wysokokaloryczna żywność, ograniczenie aktywności fizycznej), zaburzenia hormonalne, uwarunkowania genetyczne, niektóre choroby przewlekłe oraz czynniki psychologiczne.

W związku ze złożonością etiologii otyłości najlepsze wyniki jej leczenia uzyskuje się poprzez postępowanie interdyscyplinarne obejmujące współpracę specjalistów różnych dyscyplin: lekarzy, dietetyków, fizjoterapeutów, pielęgniarek oraz psychoterapeutów, którzy pełnią kluczową rolę w procesie leczenia otyłości. Tak holistyczne podejście pozwala na lepsze poznanie zarówno przyczyn rozwoju tej choroby, jak i możliwość jej skutecznego leczenia.

Na czym polega psychoterapia otyłości i czemu służy?

Psychoterapia otyłości jest profesjonalną formą leczenia trudności z wagą i polega na partnerskiej współpracy terapeuty i pacjenta. Takie podejście pozwala w warunkach bezpiecznych dotrzeć do źródeł problemu, zidentyfikować je i skutecznie przepracować. Proces ten koncentruje się nie tylko na aktualnie zgłaszanym i obserwowanym objawie, czyli nadmiernej masie ciała, ale także dotyka przyczyn leżących u jego źródeł, które doprowadziły do rozwoju choroby.

Podczas spotkań i rozmów z pacjentem psychoterapeuta zdobywa, niezbędne w procesie leczenia, informacje o doświadczanych trudnościach, aby pomóc mu w rozwinięciu zestawu umiejętności pozwalających osiągnąć zdrowszą relację ze sobą, otoczeniem i jedzeniem. 

Przeczytaj: Kompulsywne objadanie się

Jaka psychoterapia sprawdzi się u osób otyłych?

Najskuteczniejszym i najlepiej udokumentowanym nurtem psychoterapii w leczeniu otyłości jest psychoterapia poznawczo-behawioralna. Podstawowym jej celem jest poznanie psychologicznych mechanizmów funkcjonowania pacjenta oraz nakreślenie ewentualnego kierunku dalszych działań terapeutycznych. Aby uzyskać optymalne efekty terapeuta na podstawie zebranych informacji przeprowadza konceptualizację przypadku, tzn. genezę rozwoju problemów z nadmierną masą ciała, formułuje wnioski dotyczące przekonań pacjenta, jego postaw wobec siebie, innych ludzi i świata oraz strategii radzenia sobie z trudnościami. W wyniku czego wskazuje, w jaki sposób myśli i emocje wpływają na konkretne zachowania i co stoi za tym, że pacjent interpretuje rzeczywistość w dany sposób. Dzięki konceptualizacji pacjent uświadamia sobie i zaczyna rozumieć mechanizmy stojące za ponadnormatywnym jedzeniem. Jest to element pracy psychoterapeuty i procesu, w którym pacjent odzyskuje sprawstwo nad zmianą nieprawidłowych zachowań.

Zobacz również: Światowy Dzień Otyłości

Dodatkowo psychoterapia dostarcza pacjentowi narzędzi, które pomagają radzić sobie w sytuacjach stresujących, skomplikowanych czy wywołujących jego silne emocje. Pacjent konfrontuje się też z tym, że w życiu nie zawsze jest łatwo, kolorowo i sprawiedliwie, a jedzenie stało się narzędziem aby przetrwać, wynagrodzić się, pocieszyć, okazać miłość, poradzić sobie z trudnymi, bolesnymi, bardzo często traumatycznymi życiowymi przeżyciami. Jest to czas w którym pacjent w bezpiecznych warunkach modyfikuje zachowanie. 

Wsparcie terapeutyczne pozwala pacjentom rozwinąć ich potencjał i uczy nowego spojrzenia na otaczającą rzeczywistość. W efekcie osoba w psychoterapii zaczyna podejmować bardziej racjonalne decyzje, potrafi zaopiekować się sobą, stawiać granice, w zdrowy sposób budować poczucie własnej wartości. Przyjęcie nowej perspektywy pozwala żyć w sposób dojrzały i zdrowy.

Otyłość jest chorobą przewlekłą, a zatem jej leczenie też powinno mieć charakter przewlekły, uwzględniający konieczność długoterminowej opieki wielospecjalistycznej nad chorym, w której kluczową rolę pełni psychoterapeuta.

Autor: Marzena Sekuła – psycholog, psychoterapeuta, psychodietetyk