Ostuda – niespodziewany gość na skórze

Co to jest ostuda (melasma)?

Ostuda to zaburzenie pigmentacji skóry polegające na nadmiernej produkcji melaniny w komórkach naskórka. W efekcie na skórze pojawiają się nieregularne, płaskie plamy o jasnobrązowym, ciemnobrązowym lub nawet szarym zabarwieniu. Zmiany te są wyraźnie odgraniczone od otaczającej je zdrowej skóry i najczęściej występują obustronnie.

Ostuda może dotyczyć różnych części ciała, ale najczęściej występuje na:

• twarzy (czoło, policzki, nad górną wargą, okolica żuchwy);
• grzbietowej powierzchni przedramion;
• szyi, dekolcie, ramionach.

Zmiany te mogą przypominać plamy wątrobowe, piegi lub przebarwienia słoneczne. Nie powodują żadnych dolegliwości fizycznych. Jednak dla wielu osób, zwłaszcza kobiet, to poważny problem natury estetycznej, który negatywnie wpływa na komfort psychiczny.

Zobacz także: Bielactwo – co to za choroba? Przyczyny powstawania, objawy, sposoby leczenia.

Kto jest najbardziej narażony na wystąpienie ostudy?

Choć ostuda może wystąpić u osób obu płci, zdecydowanie częściej diagnozuje się ją u kobiet. Szczególnie narażone na tę dolegliwość są panie w wieku 30–50 lat, zwłaszcza te o ciemniejszej karnacji skóry (fototypy IV-VI).

Do głównych czynników ryzyka rozwoju ostudy należą:

• ciąża – ostuda ciążowa pojawia się u ponad połowy przyszłych mam, najczęściej w drugim trymestrze, dlatego tak ważna jest pielęgnacja ciała w ciąży;
• stosowanie antykoncepcji hormonalnej lub hormonalnej terapii zastępczej;
• przyjmowanie leków fotouczulających (np. antybiotyków, retinoidów, ziela dziurawca);
• choroby tarczycy, wątroby lub jajników;
• choroby pasożytnicze jelit;
• predyspozycje genetyczne do powstawania przebarwień skórnych.

Kluczową rolę w powstawaniu ostudy odgrywa długotrwała i intensywna ekspozycja na promieniowanie UV – zarówno naturalne (słońce), jak i sztuczne (solarium). Czynniki takie jak stres, nieprawidłowa dieta czy stosowanie niektórych kosmetyków również mogą sprzyjać rozwojowi tej dolegliwości.

Leczenie ostudy – metody i skuteczność

Dostępne są różne metody leczenia ostudy, których skuteczność zależy od wielu czynników, m.in. od głębokości zmian, intensywności przebarwienia oraz indywidualnej reakcji organizmu.

Wśród najczęściej stosowanych form leczenia ostudy wymienia się leczenie miejscowe i ogólne.

Leczenie miejscowe obejmuje:

• aplikację preparatów depigmentujących, które zawierają składniki aktywne, takie jak retinol, kwas kojowy, hydrochinon czy arbutyna;
• peelingi chemiczne wykorzystujące kwasy (np. migdałowy, glikolowy, salicylowy);
• laserowe usuwanie przebarwień;
• mezoterapię igłową z substancjami rozjaśniającymi.

Leczenie ogólne to przede wszystkim suplementacja antyoksydantami (witamina C, koenzym Q10, cynk). Konieczne jest też stosowanie kremów z filtrami przeciwsłonecznymi oraz unikanie ekspozycji na słońce. Czasami niezbędna jest również zmiana antykoncepcji lub terapii hormonalnej, jeśli to ona okazała się przyczyną problemu.

Profilaktyka ostudy, czyli kluczowa rola ochrony przeciwsłonecznej

Jedną z głównych przyczyn ostudy jest długotrwała ekspozycja na promieniowanie UV, dlatego profilaktyka tej dolegliwości powinna koncentrować się przede wszystkim na skutecznej ochronie skóry przed słońcem. Podstawowe zalecenia to:

• stosowanie kremów z wysokim filtrem przeciwsłonecznym (SPF 50+) – nie tylko latem, lecz także przez pozostałą część roku;
• noszenie nakryć głowy, okularów przeciwsłonecznych oraz odzieży chroniącej przed promieniowaniem UV;
• unikanie opalania, zarówno naturalnego, jak i w solarium;
• zachowanie szczególnej ostrożności w przypadku przyjmowania leków fotouczulających.

Warto również pamiętać, że u niektórych osób ostuda ma podłoże hormonalne. W takich sytuacjach kluczowa może okazać się zmiana terapii i konsultacja z lekarzem.

Zobacz także: Sinica – przyczyny, objawy i rodzaje.

Kiedy zgłosić się do lekarza z powodu ostudy?

Każda nowa, niepokojąca zmiana pigmentacyjna na skórze powinna zostać skonsultowana z dermatologiem. Dotyczy to również osób, u których ostuda pojawia się w związku z ciążą lub stosowaniem leków.

Wczesna diagnostyka i właściwe leczenie ostudy pod nadzorem specjalisty ma kluczowe znaczenie. Pozwala to nie tylko skutecznie zmniejszyć widoczność przebarwień, lecz także wykluczyć inne, potencjalnie groźne zmiany skórne.

Zobacz także: Nużeniec ludzki – jak uniknąć infekcji w codziennym życiu?