Niechciane natrętne myśli – czym są i jak pokonać nerwicę (OCD)?

Nerwica natręctw – czym jest?

Nerwica natręctw to zaburzenie psychonerwicowe charakteryzujące się obecnością obsesji oraz natrętnych czynności, których konieczność realizacji jest napędzana przez lęk. Pojawianie się wspólnie tych dwóch elementów: powtarzających się natręctw myślowych, czyli obsesji oraz potrzeby wykonania pewnych czynności, zwanych kompulsjami, sprawia, że schorzenie to znane jest także jako obsessive-compulsive disorder, w skrócie ocd inaczej zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne.

Ocd to choroba o zmiennym przebiegu. Po gorszych momentach, następuje uspokojenie się objawów. Jedną z głównych przyczyn jej występowania jest zaburzenie przekaźnictwa w układzie serotoninowym, ale na jej rozwój mogą mieć również wpływ inne czynniki biologiczne, a także psychologiczne czy społeczne. Każdy przypadek jest indywidualny i to lekarz na podstawie swojej wiedzy rozstrzyga, jakie jest podłoże tego zaburzenia myślenia. 

U kogo diagnozuje się nerwicę natręctw?

Zespół anankastyczny, bo tak inaczej określa się nerwicę natręctw, jest diagnozowany u około 2,5 proc. społeczeństwa. Jednak u 9 na 10 Polaków sporadycznie występują charakterystyczne objawy nerwicy (ocd). Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne rozpoznaje się zazwyczaj między 7. a 13. rokiem życia, a potem najczęściej w wieku 20-25 lat. W tym pierwszym wskazanym przedziale wiekowym na nerwicę natręctw cierpi zwykle więcej chłopców niż dziewczynek. Natomiast w starszym wieku nerwica natręctw atakuje z tą samą siłą wszystkich, bez względu na płeć. Pamiętajmy jednak, że na nerwicę można zachorować zawsze. Dlatego tak istotne jest szybkie rozpoznanie.

Obecnie nerwicę natręctw diagnozuje się już u przedszkolaków. Niestety, zaburzenie to powraca w dorosłym życiu u 40 proc. wszystkich przypadków. Nie należy mylić nerwicy natręctw z rytuałami wczesnodziecięcymi, charakterystycznymi dla dzieci przed 3. rokiem życia. Ich pojawienie jest normalną częścią dorastania. Warto jednak obserwować dziecko, bo jeżeli takie zachowania nie zanikną do 7. roku życia, należy skonsultować je z lekarzem. 

Nerwica natręctw – przykłady

Nerwica natręctw może przejawiać się poprzez:

• natręctwa,
• gonitwę myśli,
• zachowania kompulsywne,
• obsesje. 

Takie objawy mogą wskazywać nie na nerwicę, ale inne schorzenia, takie jak osobowość anankasyczną, choroba tikowa, ADHD czy schizofrenia. Często zaburzeniu obsesyjno-kompulsyjnemu towarzyszy również fobia społeczna.

Jak pokonać lęki nerwicowe?

Wiele osób szuka odpowiedzi na pytania: jak pokonać natrętne myśli, których nie mogę się pozbyć czy jak wygrać z nerwicą natręctw myślowych? Odpowiedź jest bardziej złożona. Jeśli zdarzyło Ci się mieć natłok myśli, których trudno było się pozbyć, to jeszcze nie oznacza, że chorujesz na nerwicę natręctw. Sporadycznie dręczące myśli mogą przytrafić się każdemu. Co więcej, tak jak wskazaliśmy na początku, doświadcza ich 90 proc. społeczeństwa.

Problem pojawia się, gdy niemal codziennie musisz bić się z myślami, które są skupione na jednym lub kilku obszarach życia. Konieczna jest wówczas konsultacja lekarska. Odczucie, że masz za dużo myśli w głowie może być także objawem depresji. Natrętne myśli w depresji występują bardzo często. Dlatego istotne jest sprawdzenie, co leży u podstaw występującego u Ciebie zaburzenia myślenia. 

Jak leczyć nerwicę natręctw?

Leczenie nerwicy rozpoczyna się od trafnie postawionej diagnozy. Psychiatra badający pacjenta powinien przeprowadzić szczegółowy wywiad dotyczący dolegliwości doświadczanych przez chorego. W wielu przypadkach zleca także badania biochemiczne krwi, by ustalić ogólny stan zdrowia. Czasem również psychiatra może wysłać pacjenta na rezonans magnetyczny, tomografię komputerową czy konsultację neurologiczną. Wszystko po to, by wykluczyć inne choroby, które mogą objawiać się w podobny sposób jak zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne.

Leczenie nerwicy jest długotrwałe i może potrwać nawet kilka lat. Psychiatrzy podejmujący się leczenia pacjentów z nerwicą natręctw zazwyczaj decydują się na połączenie farmakoterapii z terapią u psychoterapeuty lub psychologa. Terapia i przepracowanie problemów są bardzo istotne w procesie zdrowienia, ponieważ leki na nerwicę natręctw jedynie zmniejszają objawy, ale w dalszej perspektywie nie rozwiązują problemów, z którymi boryka się pacjent. Zaburzenia obsesyjne często mogą wynikać z trudności, z jakimi musi mierzyć się w codziennym życiu osoba choroba. Dzięki terapii – zwykle jest to terapia psychodynamiczna albo poznawczo-behawioralna – uczy się skutecznych technik tego, jak się pozbyć natrętnych myśli. W połączeniu z dobrze dobranymi lekami na nerwicę natręctw, inhibitorami wychwytu zwrotnego serotoniny, taka terapia może sprawić, że pacjent wróci do zdrowia.

W procesie powrotu do zdrowia bardzo ważne jest pozytywne nastawienie osoby chorej oraz współpraca z lekarzem i terapeutą. Gdy wiemy, że dzieje się z nami lub z kimś bliskim coś niedobrego, powinniśmy działać! Nieleczona nerwica pogłębia zaburzenia toku myślenia, które mogą doprowadzić do rozwoju uzależnień, a nawet próby samobójczej.

Co czuje osoba chora na ocd?

Osoba cierpiąca na zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne (ocd) wie, że jej myśli oraz zachowania wywołane chorobą są irracjonalne, ale z powodu ogromnego lęku nie jest w stanie ich zatrzymać. Co więcej, paradoksem choroby natręctw jest to, że im bardziej chory wzbrania się przed wykonaniem jakiejś czynności, tym bardziej uporczywe stają się jego myśli, a ich natarczywość przejawia się w większym przymusie podjęcia konkretnych działań.

Zespół anankastyczny jest poważną chorobą, dlatego tzw. domowe sposoby na nerwicę, nie zniwelują jej objawów. Sprawdzą się natomiast w przypadku niewielkiego napięcia nerwowego, które nie wymaga konsultacji lekarskiej. Tego, jak sobie radzić z nerwicą nauczysz się podczas terapii psychologicznej oraz korzystając ze wskazówek lekarza psychiatry. To on opracuje dla Ciebie plan tego, jak wyjść z nerwicy.