03.04.2025

Wakacje w tropikach to dla wielu osób wymarzony sposób na spędzenie urlopu, jednak podróż do egzotycznych krajów wiąże się z ryzykiem kontaktu z chorobami tropikalnymi, które mogą być groźne dla zdrowia, a niektóre z nich nawet zagrażają życiu. Przed wyjazdem warto poznać najczęstsze tropikalne choroby zakaźne występujące w danym rejonie świata oraz dowiedzieć się, jak się przed nimi chronić, aby podróż nie zakończyła się nieprzyjemnym wspomnieniem. W poniższym artykule poznasz czym są, gdzie występują oraz jak chronić się przed chorobami tropikalnymi.

ochrona przed chorobami tropikalnymi

Spis treści

Choroby tropikalne – jakie są ich objawy?
Najczęstsze choroby tropikalne
Tropikalne choroby pasożytnicze – jak się chronić?
Czy choroby egzotyczne występują w Polsce?
Tropikalne choroby – podsumowanie

Tropikalna choroba zakaźna – co to dokładnie oznacza?

Tropikalna choroba zakaźna to każda choroba, która występuje w klimatach tropikalnych i subtropikalnych. W tych rejonach istnieją idealne warunki dla namnażania

się drobnoustrojów – odpowiednia, wysoka temperatura i wilgotność powietrza. Są to głównie zakażenia przenoszone przez owady, takie jak komary, które pełnią rolę wektora transmisji lub poprzez zakażoną wodę z powodu złych warunków sanitarnych i zanieczyszczonych źródeł. Choroby te są wywoływane przez bakterie, wirusy, pasożyty lub grzyby, a ich objawy często są bardzo niepokojące. Większość przypadków chorób tropikalnych dotyczy ludzi podróżujących do krajów znajdujących się w Afryce, Azji, Ameryce Łacińskiej, a także do niektórych regionów Bliskiego Wschodu.

Osoby udające się do takich miejsc powinny odpowiednio przygotować się do wyjazdu poprzez poszukanie informacji na temat chorób endemicznych, czyli takich występujących tylko w danych rejonach świata, przeciwdziałania zakażeniom czy doraźnym leczeniem w razie choroby. Istnieje wiele sprawdzonych stron internetowych poświęconych chorobom tropikalnym, jednak zawsze najpewniejszym źródłem informacji jest lekarz medycyny podróży, który posiada wysokospecjalistyczną wiedzę w tej dziedzinie medycyny.

W przypadku wystąpienia objawów w trakcie lub krótko po powrocie z egzotycznych wakacji takich jak wysoka gorączka, bóle mięśni, dreszcze czy zmiany skórne, niezwłocznie należy skonsultować się z lekarzem pierwszego kontaktu lub specjalistą chorób zakaźnych. Większość zakaźnych chorób tropikalnych jest uleczalna, o ile zostaną one w porę wykryte i leczone. 

Zobacz także: Czym jest medycyna podróży? Kiedy z niej korzystać?

Medycyna podróży


Choroby tropikalne – jakie są ich objawy?

Objawy chorób tropikalnych mogą się znacznie różnić w zależności od patogenu, który je wywołuje. Niemniej jednak, dla wielu tropikalnych infekcji istnieją pewne podobne symptomy. Zwykle występuje wysoka gorączka, dreszcze, bóle głowy, bóle mięśni, nudności i wymioty, zmiany skórne, a także ogólne osłabienie organizmu. W niektórych przypadkach objawy mogą przybierać na sile, prowadząc do poważnych powikłań, takich jak uszkodzenie ważnych narządów wewnętrznych, rozwój wstrząsu czy nawet śmierć.

Tropikalne choroby są szczególnie niebezpieczne dla osób z osłabionym układem odpornościowym. Turyści niestosujący odpowiednich środków zapobiegawczych są bardziej narażeni na zakażenie od świadomych podróżników. Z tego powodu, planując podróż do tropikalnych krajów, warto zapoznać się z typowymi objawami tych chorób i wiedzieć, jak reagować w przypadku ich wystąpienia.

Najczęstsze choroby tropikalne

Choroby tropikalne to zróżnicowana grupa infekcji, których przyczyną mogą być bakterie, wirusy lub tropikalne pasożyty. Warto poznać najczęstsze z nich, aby móc podjąć odpowiednie kroki zapobiegawcze i w porę rozpoznać zagrożenie zdrowia. Poniżej przedstawiamy krótki opis najważniejszych chorób egzotycznych.

Malaria

Malaria, potocznie nazywana również zimnicą, to choroba pasożytnicza wywoływana przez pierwotniaki z rodzaju Plasmodium, które są przenoszone przez ukąszenia zarażonych komarów. Okres wylęgania się malarii wynosi od 7 do 30 dni. Główne objawy to wysoka gorączka, dreszcze, bóle mięśni, bóle głowy, wymioty i ogólne osłabienie. W cięższych przypadkach może dojść do uszkodzenia wątroby, żółtaczki, a także trwałych uszkodzeń narządów wewnętrznych. Malaria, jeżeli nie jest odpowiednio leczona, może prowadzić do śmierci.

Dla osób udających się do krajów, gdzie występuje malaria, dostępne są środki profilaktyczne w postaci leków, które należy stosować przed, w trakcie i po podróży. Kluczowe jest unikanie ukąszeń komarów np. przy pomocy moskitier i repelentów.

Zobacz także: Cholera – choroba zakaźna niebezpieczna dla podróżujących w tropiki

Dur brzuszny

Dur brzuszny, dawniej nazywany tyfusem, to choroba bakteryjna wywołana przez pałeczki Salmonella enterica, a chorują na nią wyłącznie ludzie. Jest przenoszona przez skażoną wodę i żywność. Główne objawy to gorączka, ból brzucha, nudności, wymioty, ból głowy, a także zmiany skórne w postaci wysypki. Dur brzuszny może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak zaburzenia pracy serca, nerek, wątroby lub śledziony.

Zaleca się szczepienia przed wyjazdem do rejonów, gdzie ta choroba występuje, oraz unikanie spożywania wody z niezaufanych źródeł i nieugotowanych pokarmów.

Pakiet Medycyna podróży


Denga

Denga to choroba wirusowa przenoszona przez komary z rodzaju Aedes. Objawy dengi to silne bóle głowy, bóle stawów, bóle brzucha, powiększenie wątroby oraz ryzyko wystąpienia zaburzeń krzepnięcia pod postacią wybroczyn i podbiegnięć krwawych na skórze. Denga może prowadzić do groźnych powikłań, takich jak wstrząs i zaburzenia neurologiczne, nawet do śpiączki.

Aby zapobiec wystąpieniu dengi, należy unikać ukąszeń komarów, stosując repelenty, nosząc długie ubrania i spać w pomieszczeniach z moskitierami.

Zobacz także: Żółta febra – co warto wiedzieć przed podróżą do Afryki?

Ameboza

Ameboza jest chorobą pasożytniczą wywoływaną przez pierwotniaka pełzaka czerwonki Entamoeba histolytica. Przebiega bezobjawowo w znacznej większości wypadków. W przypadku objawowej choroby obserwuje się krwistą biegunkę o różnym nasileniu, bóle brzucha, wymioty, osłabienie, utratę masy ciała. W ciężkich przypadkach choroba prowadzi do niedrożności jelit, tworzenia się ropni w wątrobie lub innych narządach, takich jak płuca czy mózg.

Amebozie można zapobiegać przez unikanie spożywania nieprzegotowanej wody i nieoczyszczonych owoców oraz warzyw.

Leiszmanioza

Leiszmanioza to tropikalna choroba pasożytnicza wywoływana przez pierwotniaki z rodzaju Leishmania. Choroba rozprzestrzenia się przez ukąszenia komarów, może występować w trzech postaciach: skórnej, skórno-śluzówkowej oraz trzewnej. Objawy zależą od formy choroby i mogą obejmować owrzodzenia skórne, powiększenie wątroby, a także objawy ogólnoustrojowe takie jak gorączka, osłabienie i utrata masy ciała. Leiszmanioza skórna prowadzi do pozostawienia blizn, a postać trzewna do uszkodzenia narządów wewnętrznych.

Prewencja obejmuje stosowanie środków ochrony przed ukąszeniami owadów.

Zobacz także: Filarioza – objawy, leczenie i badania

Tropikalne choroby pasożytnicze – jak się chronić?

Ochrona przed chorobami tropikalnymi wymaga podjęcia kilku kluczowych działań. Przede wszystkim należy przed wyjazdem do egzotycznych krajów skonsultować się z lekarzem specjalistą w zakresie medycyny podróży. Istnieją liczne szczepienia podróżne, które mogą pomóc w ochronie przed wieloma chorobami tropikalnymi, w tym cholerą, durami czy żółtą febrą.

Warto pamiętać o podstawowych zasadach higieny, takich jak unikanie picia wody z nieznanych źródeł, spożywanie tylko dobrze ugotowanej żywności oraz dbanie o czystość rąk. W wielu rejonach tropikalnych występują także komary, które przenoszą groźne choroby, dlatego warto korzystać z repelentów i nosić odpowiednie ubrania.

Zobacz także: Kiedy należy zaszczepić się przed podróżą?

Czy choroby egzotyczne występują w Polsce?

Choroby tropikalne są zwykle przywożone z podróży do krajów tropikalnych i subtropikalnych. W Polsce nie występują naturalnie, ponieważ nasz klimat oraz flora bakteryjna są inne niż w rejonach, gdzie te choroby się wykształcają. Jednak w przypadku powrotu z tropikalnych wakacji należy zachować ostrożność i w razie wystąpienia objawów zgłosić się do lekarza w celu diagnostyki.

Tropikalne choroby – podsumowanie

Choroby tropikalne stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia podróżujących do egzotycznych krajów. Warto przygotować się na wakacje w tropikach, pamiętając o profilaktyce, szczepieniach i ochronie przed ukąszeniami owadów. Wiedza na temat najczęstszych chorób tropikalnych i ich objawów pomoże w szybszym rozpoznaniu zagrożenia i podjęciu odpowiednich działań. W ten sposób możesz cieszyć się bezpiecznymi wakacjami, unikając nieprzyjemnych niespodzianek.


Źródła
  • Korzeniewski K., Medycyna podróży, Travel Medicine 2025
  • Szczeklik A., Interna Szczeklika, wyd. Medycyna Praktyczna 2023
  • Z. Dziubek, Choroby zakaźne i pasożytnicze, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2003
  • A. Walczak, O niezbędności profilaktyki malarii wśród polskich podróżnych, „Problemy Higieny i Epidemiologii” 2014, t. 95, nr 1, s. 1–5

Zobacz także

mężczyzna chory na malarię
Szczepienie i profilaktykaPorady w razie choroby

Malaria (zimnica) – co to za choroba?

Malaria, znana również jako zimnica, to jedna z najgroźniejszych chorób tropikalnych, która od wieków stanowi poważne zagrożenie dla ludzkiego zdrowia. Wywoływana jest przez pasożyty, a jej przebieg może być łagodny, jak i skrajnie niekorzystny, prowadząc do ciężkich powikłań, a w niektórych przypadkach nawet do śmierci. Co roku na całym świecie odnotowuje się miliony przypadków zachorowań, a malaria stanowi szczególne zagrożenie w rejonach tropikalnych i subtropikalnych. W tym artykule dowiesz się, czym jest malaria, gdzie występuje, jak ją rozpoznać i jak zapobiegać zakażeniom.

cholera.jpg
Szczepienie i profilaktykaPorady w razie choroby

Cholera – choroba zakaźna niebezpieczna dla podróżujących w tropiki

Cholera to poważna choroba zakaźna, która może stanowić realne zagrożenie dla osób podróżujących w tropikalne regiony świata. Wywoływana przez bakterię Vibrio cholerae, potrafi szybko rozprzestrzeniać się w warunkach złej higieny i braku odpowiednich standardów sanitarnych. Objawy, takie jak wodnista biegunka, wymioty i szybkie odwodnienie organizmu, mogą prowadzić do śmierci w ciągu zaledwie kilku godzin, jeśli nie zostaną podjęte odpowiednie środki zaradcze.


Warto dowiedzieć się, gdzie występuje cholera, oraz jakie są jej przyczyny, jak się przed nią chronić i jak ją leczyć. W tym artykule omówimy najważniejsze aspekty dotyczące cholery i jej profilaktyki, aby pomóc podróżnym uniknąć niebezpieczeństwa związanego z tą chorobą.

blonica szczepienie doroslych.png
Szczepienie i profilaktyka

Błonica szczepienie dorosłych – kiedy warto się szczepić?

To ciężka choroba zakaźna, dlatego szczepienie dorosłych na błonicę jest również zalecane. Kiedy w wieku dorosłym warto doszczepić się na błonicę i kto może być narażony na ciężki przebieg choroby? Wyjaśniamy. 

Błonica to choroba zakaźna o ciężkim przebiegu wywoływana przez bakterie maczugowca błonicy. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową, a także przez bezpośredni kontakt z osobą chorą lub nosicielem, a pierwsze objawy błonicy pojawiają się zazwyczaj po 2-5 dniach od zakażenia.

Mimo że choroba najczęściej pojawia się krajach Afryki, Azji czy na Bliskim Wschodzie, również w Polsce w ostatnich dniach odnotowano dwa nowe przypadki błonicy – u dziecka i osoby dorosłej. 

Wszystkie artykuły i poradniki