Cholera – jakie zagrożenie stanowi dla podróżujących w tropiki?

01.04.2025

Cholera to poważna choroba zakaźna, która może stanowić realne zagrożenie dla osób podróżujących w tropikalne regiony świata. Wywoływana przez bakterię Vibrio cholerae, potrafi szybko rozprzestrzeniać się w warunkach złej higieny i braku odpowiednich standardów sanitarnych. Objawy, takie jak wodnista biegunka, wymioty i szybkie odwodnienie organizmu, mogą prowadzić do śmierci w ciągu zaledwie kilku godzin, jeśli nie zostaną podjęte odpowiednie środki zaradcze.


Warto dowiedzieć się, gdzie występuje cholera, oraz jakie są jej przyczyny, jak się przed nią chronić i jak ją leczyć. W tym artykule omówimy najważniejsze aspekty dotyczące cholery i jej profilaktyki, aby pomóc podróżnym uniknąć niebezpieczeństwa związanego z tą chorobą.

cholera.jpg

Spis treści

Cholera – co to za choroba?
Gdzie występuje cholera?
Cholera – jak można się nią zarazić? Przyczyny
Cholera – objawy. Po czym poznać chorobę?
Jak się bronić przed cholerą? Profilaktyka
Diagnostyka choroby cholery
Cholera – leczenie. Czy jest śmiertelna?
Cholera – popularna choroba tropikalna

Cholera – co to za choroba?

Cholera jest ostrą, zagrażającą życiu chorobą zakaźną przewodu pokarmowego, wywoływaną przez przecinkowiec Vibrio cholerae. Należy do chorób, które zagrażają szczególnie podróżującym, zwłaszcza w tropikalnych i subtropikalnych rejonach świata. Zakażenie tą bakterią prowadzi do gwałtownego, szybko narastającego i niebezpiecznego odwodnienia, które może doprowadzić do śmierci, jeśli nie zostanie odpowiednio wcześniej leczone. Cholera jest szczególnie groźna, ponieważ zdarza się, że stan zdrowia pogarsza się w piorunującym tempie, a jej objawy są często mylone z innymi schorzeniami przewodu pokarmowego.

Gdzie występuje cholera?

Cholera jest chorobą endemiczną, co oznacza, że występuje tylko w określonych rejonach, zwłaszcza w miejscach o słabym dostępie do wody pitnej i higienicznych warunków. Przypadki cholery najczęściej obserwuje się w następujących regionach:

  • Afryka Subsaharyjska,
  • Azja Południowo-Wschodnia,
  • Ameryka Środkowa i Południowa.

Cholera ma tendencję do wybuchów lokalnych epidemii. W szczególności choroba pojawia się w obozach uchodźców, strefach kryzysowych oraz w krajach, gdzie nie przestrzega się zasad higieny i nie zapewnia dostępu do czystej wody.

Cholera – jak można się nią zarazić? Przyczyny

Zakażenie bakterią Vibrio cholerae następuje najczęściej poprzez spożycie skażonej wody lub żywności, jest to tak zwana choroba brudnych rąk. Woda skażona bakteriami staje się głównym źródłem epidemii cholery w regionach, gdzie standardy sanitarno-higieniczne są niewystarczające.

Z tego powodu cholera jest szczególnie niebezpieczna w krajach rozwijających się, które zmagają się z problemem braku dostępu do czystej wody pitnej i podstawowych warunków sanitarnych. O zakażenia może dojść również po zjedzeniu surowych i nieodpowiednio przygotowanych ryb, mięczaków (ślimaków, małży) czy skorupiaków (krewetki, kraby).

Czynniki ryzyka zakażenia cholerą to:

  • spożycie skażonej wody lub żywności,
  • kontakt z osobą zarażoną (np. w warunkach obozów uchodźców),
  • brak dostępu do czystych toalet i odpowiednich warunków sanitarnych,
  • brak przestrzegania podstawowych zasad higieny rąk, zwłaszcza przed posiłkami.

Pakiet Medycyna podróży


Cholera – objawy. Po czym poznać chorobę?

Cholera w wielkości wypadków przebiega bezobjawowo, a chore osoby, nie wiedząc o zakażeniu, rozprzestrzenia chorobę dalej poprzez odchody.

U pozostałej części osób po wniknięciu bakterii do organizmu dochodzi do krótkiego okresu inkubacji, który trwa od kilku godzin do kilku dni. Następnie pojawiają się objawy nieżytu żołądkowo-jelitowego. W początkowej fazie choroby zazwyczaj dochodzi do silnych wymiotów oraz wodnistej biegunki. Wodniste stolce są specyficzne dla cholery i często osiągają dużą objętość, sięgając nawet kilkunastu litrów na dobę, a chora osoba nie jest w stanie kontrolować oddawania kału. Warto zaznaczyć, że w przypadku cholery nie występują bóle brzucha ani gorączka, co może sprawić, że choroba jest początkowo trudna do zdiagnozowania.

Objawy cholery można podzielić na etapy:

  1. początkowe objawy: wymioty i wodnista biegunka, brak bólu brzucha, brak gorączki,
  2. dalszy przebieg choroby: pojawiają się skurczowe bóle mięśni, pragnienie, suchość w jamie ustnej, zapadnięcie oczu,
  3. ciężki przebieg: zaburzenia orientacji, śpiączka, zapaść naczyniowa.

Dalsze objawy są wynikiem pogłębiających się zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej na skutek utraty tych składników (wodorowęglanów, sodu i potasu) podczas wymiotów i biegunki. Dochodzi do kwasicy metabolicznej, która prowadzi do zaburzeń pracy serca, skurczy mięśni i ich osłabienia.

W najcięższych przypadkach choroba prowadzi do gwałtownego odwodnienia, a zatem do nieodwracalnych zmian w organizmie, a w konsekwencji do śmierci, jeśli nie zostanie podjęte odpowiednie leczenie.

Jak się bronić przed cholerą? Profilaktyka

Przed wyjazdem do tropikalnych krajów należy udać się do lekarza medycyny podróży, który opowie o głównych niebezpieczeństwach w rejonie, zaleci odpowiednią profilaktykę przed wyjazdem oraz zaleci szczepienia ochronne. Aby zapobiec zarażeniu cholerą, przede wszystkim warto przestrzegać kilku zasad:

  • wykonaj szczepienia: istnieje skuteczna szczepionka przeciwko cholerze, którą możesz zaszczepić się przed wyjazdem,
  • dbaj o higienę rąk: regularnie myj ręce, szczególnie przed posiłkami,
  • zachowaj ostrożność w jedzeniu: unikaj spożywania surowych lub nieodpowiednio przygotowanych, brudnych produktów spożywczych,
  • pij wodę tylko z pewnych źródeł: należy unikać nieprzegotowanej wody.

Szczepienie przeciwko cholerze – CTB

Diagnostyka choroby cholery

Diagnoza cholery opiera się na podstawie obrazu klinicznego oraz badań laboratoryjnych. Najistotniejsze jest wykrycie bakterii Vibrio cholerae w kale pacjenta, co pozwala na potwierdzenie zakażenia. Zwykle wykorzystuje się badanie mikroskopowe kału oraz hodowlę bakterii w celu jej identyfikacji. Szczególnie ważne jest wykrycie biotypu El Tor, który może być obecny w organizmach chorych przez kilka miesięcy, podczas gdy klasyczna postać choroby wykrywana jest tylko przez kilka dni po zakażeniu.

Wykonuje się również badania serologiczne przeciwko toksynie i antygenom cholery.

Cholera – leczenie. Czy jest śmiertelna?

Cholera jest chorobą śmiertelną, jeśli nie zostanie odpowiednio leczona. Główne zasady leczenia opierają się na resuscytacji płynowej, czyli nawodnieniu pacjenta, aby uzupełnić utracone płyny i elektrolity. W zależności od nasilenia objawów i stopnia odwodnienia stosuje się nawadnianie doustne lub dożylne. Wdraża się również leczenie przyczynowe, czyli skierowane przeciwko bakterii. W tym celu stosuje się odpowiednio dobraną antybiotykoterapię, głównie doksacyklinę, tetracyklinę, azytromycynę czy cyprofloksacynę.

W skrajnych przypadkach cholera może prowadzić do niewydolności nerek, zaburzeń elektrolitowych, a nawet śmierci. Szybka interwencja medyczna jest kluczowa, aby uratować życie pacjenta.

Zobacz także: Kiedy należy zaszczepić się przed podróżą?

Cholera – popularna choroba tropikalna

Cholera to choroba tropikalna, która mimo rozwoju medycyny nadal stanowi poważne zagrożenie zdrowotne w wielu rejonach świata. Dzięki odpowiedniej profilaktyce i szybkiej interwencji medycznej można jednak zminimalizować ryzyko zakażenia i zapobiec poważnym konsekwencjom zdrowotnym. Podróżując w rejony, w których cholera jest powszechna, warto pamiętać o zachowaniu zasad higieny, ostrożności przy wyborze żywności i wody, a także o regularnych szczepieniach.

Źródła
  • Korzeniewski K., Medycyna podróży, Travel Medicine 2025
  • Szczeklik A., Interna Szczeklika, wyd. Medycyna Praktyczna 2023
  • Z. Dziubek, Choroby zakaźne i pasożytnicze, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2003

Zobacz także

mężczyzna chory na malarię
Szczepienie i profilaktykaPorady w razie choroby

Malaria (zimnica) – co to za choroba?

Malaria, znana również jako zimnica, to jedna z najgroźniejszych chorób tropikalnych, która od wieków stanowi poważne zagrożenie dla ludzkiego zdrowia. Wywoływana jest przez pasożyty, a jej przebieg może być łagodny, jak i skrajnie niekorzystny, prowadząc do ciężkich powikłań, a w niektórych przypadkach nawet do śmierci. Co roku na całym świecie odnotowuje się miliony przypadków zachorowań, a malaria stanowi szczególne zagrożenie w rejonach tropikalnych i subtropikalnych. W tym artykule dowiesz się, czym jest malaria, gdzie występuje, jak ją rozpoznać i jak zapobiegać zakażeniom.

ochrona przed chorobami tropikalnymi
Szczepienie i profilaktykaPorady w razie choroby

Najczęstsze choroby tropikalne. Na co uważać na egzotycznych wakacjach?

Wakacje w tropikach to dla wielu osób wymarzony sposób na spędzenie urlopu, jednak podróż do egzotycznych krajów wiąże się z ryzykiem kontaktu z chorobami tropikalnymi, które mogą być groźne dla zdrowia, a niektóre z nich nawet zagrażają życiu. Przed wyjazdem warto poznać najczęstsze tropikalne choroby zakaźne występujące w danym rejonie świata oraz dowiedzieć się, jak się przed nimi chronić, aby podróż nie zakończyła się nieprzyjemnym wspomnieniem. W poniższym artykule poznasz czym są, gdzie występują oraz jak chronić się przed chorobami tropikalnymi.

blonica szczepienie doroslych.png
Szczepienie i profilaktyka

Błonica szczepienie dorosłych – kiedy warto się szczepić?

To ciężka choroba zakaźna, dlatego szczepienie dorosłych na błonicę jest również zalecane. Kiedy w wieku dorosłym warto doszczepić się na błonicę i kto może być narażony na ciężki przebieg choroby? Wyjaśniamy. 

Błonica to choroba zakaźna o ciężkim przebiegu wywoływana przez bakterie maczugowca błonicy. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową, a także przez bezpośredni kontakt z osobą chorą lub nosicielem, a pierwsze objawy błonicy pojawiają się zazwyczaj po 2-5 dniach od zakażenia.

Mimo że choroba najczęściej pojawia się krajach Afryki, Azji czy na Bliskim Wschodzie, również w Polsce w ostatnich dniach odnotowano dwa nowe przypadki błonicy – u dziecka i osoby dorosłej. 

Wszystkie artykuły i poradniki