Grupa wsparcia – czym jest, jak funkcjonuje i dlaczego jest skuteczna?

Grupa wsparcia czy grupa terapeutyczna? Jak je odróżnić?

Grupy terapeutyczne mają charakter formalny, gdy są organizowane przez specjalistyczne instytucje i prowadzone przez jedną lub dwie profesjonalnie przygotowane osoby (terapia grupowa). Grupy wparcia bywają także nieformalne, gdy mają charakter samopomocowy, gdyż tworzone są przez samych jej członków. Oba rodzaje grup mogą mieć także charakter otwarty, gdy w każdym momencie mogą dołączyć do nich nowi członkowie lub zamknięty, gdy nowi członkowie nie mogą dołączać do spotkań po ich rozpoczęciu.

Grupowa forma terapii opiera się na założeniu, że nasze problemy psychologiczne mają źródło w relacjach z innymi ludźmi i w tych relacjach się przejawiają.

Pomoc innych osób jest bardzo istotna, szczególnie w trudnych momentach życiowych. Jako istoty społeczne bardzo potrzebujemy kontaktu z innymi osobami. Kiedy brakuje sieci wsparcia, popadamy w apatię, pogarsza się nasz stan i samopoczucie. Leczenie oraz radzenie sobie z trudnymi sprawami bywa łatwiejsze, jeśli ma się wokół siebie innych ludzi.

Terapia grupowa polega na cyklicznych spotkaniach, które zwykle odbywają się raz lub dwa razy w tygodniu. Pojedyncza sesja zajmuje około 90-180 minut. Podczas każdej z nich osoby należące do społeczności terapeutycznej siedzą zwykle w okręgu. Dzięki takiemu rozwiązaniu każdy z uczestników terapii widzi pozostałe osoby i może obserwować ich zachowania i reakcje na różne bodźce.

Podkreślmy, że grupę terapeutyczną prowadzi wykwalifikowany psychoterapeuta lub duet psychoterapeutyczny, czyli dwóch terapeutów.

Wśród głównych założeń psychoterapii grupowej wymieniane są:
– uniwersalność. Uczestnicy terapii grupowej mogą zauważyć, że z problemami, które ich dotyczą, zmagają się również i inni ludzie. Dzięki temu zmniejszać się może m.in. poczucie izolacji społecznej.
– altruizm. Członkowie grupy mogą sobie wzajemnie pomagać. Świadomość tego, że można nieść pomoc innej osobie, może wyjątkowo korzystnie wpływać na naszą samoocenę.
– uczenie się od innych. Słuchanie opowieści członków grupy sprawia, że poszerzeniu ulega wiedza na temat problemów psychicznych, ich przebiegu i leczenia, ale i wiedza dotycząca tego, gdzie w razie ich wystąpienia szukać można pomocy.
– możliwość przeanalizowania problemów mających miejsce w środowisku rodzinnym uczestnika grupy. Nierzadko zdarza się, że pacjent biorący udział w terapii grupowej, z powodu zjawiska określanego jako przeniesienie, identyfikuje czy to terapeutę, czy też innych członków terapii z członkami swojej rodziny i dzięki temu zjawisku możliwe jest później przeanalizowanie tego, skąd się biorą pewne problemy w środowisku osoby biorącej udział w terapii.
– zwrócenie uwagi na odpowiedzialność. Uczestnik terapii grupowej zauważa, że to on sam jest odpowiedzialny za swoje życie i decyzje, a także za ich konsekwencje.
– nauka umiejętności społecznych. Uczestnicy terapii grupowej pozostają ze sobą przez czas trwania sesji w ciągłych interakcjach, które umożliwiają im wyniesienie różnych umiejętności, które później przydatne są w kontaktach z innymi ludźmi.
– zrozumienie samego siebie. Terapia grupowa umożliwia bliższe przyjrzenie się źródłom problemu, przez który dana osoba zaczęła na nią uczęszczać, a także zrozumienie zachowań, które dany człowiek przejawia.

Psychoterapia grupowa jest zalecaną formą pomocy dla osób, które doświadczają trudności w stworzeniu i utrzymaniu związków intymnych i przyjacielskich, doświadczają pustki i poczucia braku sensu życia, stale odczuwają napięcie i niepokój.

Warto rozważyć kwalifikację do grupy, jeśli doświadczasz:
– nadmiernego wycofania, nieśmiałości, osamotnienia,
– nadmiernej impulsywności, zbyt szybkiemu uleganiu emocjom i przechodzeniu do działania,
– unikaniu konfrontacji, niepodejmowaniu rywalizacji,
– problemów w rozpoznawaniu, doświadczaniu, wyrażaniu uczuć,
– trudności w rozumieniu zachowań, reakcji i uczuć innych ludzi, jak również swoich bliskich,
– nadmiernej skłonności do intelektualizowania, racjonalizowania,
– biernej agresji,
– obawie przed własnym gniewem i gniewem innych,
– obawie przed bliskością,
– poczuciu, że nie potrafi się kochać,
– trudności w przyjmowaniu miłości, czułości, tkliwości, przyjaźni, serdeczności;
– poczuciu, że jest się nudnym, nieatrakcyjnym,
– trudności w doświadczaniu radości, spontaniczności,
– poczuciu braku realizowania się w pracy,
– sabotowania i unieważniania swoich sukcesów.

Psychoterapia grupowa wpływa na poprawę stanu psychicznego osoby potrzebującej. Grupa pozwala poczuć się potrzebnym, zjednoczyć się, poczuć więź i wspólnotę. Członkowie grupy otaczają się nawzajem zrozumieniem oraz wsparciem. W grupie powstaje więcej konstruktywnych pomysłów, razem łatwiej jest podjąć decyzję oraz odnaleźć swoje miejsce w świecie. Praca grupowa uczy również poprawnych relacji z innymi, pozwala powrócić do życia społecznego, podbudować swoją samoocenę i nabrać pewności siebie. Może być również doskonałą formą pomocy przy wielu życiowych problemach, ponieważ wspólnie łatwiej jest opracować sprawny plan działania i znaleźć najlepsze wyjście. Grupa daje także stabilizację oraz poczucie bezpieczeństwa.

Uczestnicząc w grupie możemy w sposób bezpieczny i komfortowy przeżyć różne elementy naszego życia, zachowania i sytuacje, które w życiu codziennym są dla nas kłopotliwe i utrudniają nam funkcjonowanie. Psychoterapia grupowa to miejsce spotkania osób, które zaczynają budować ze sobą relacje. Jest to bezpieczna przestrzeń, służąca rozwijaniu naszych umiejętności interpersonalnych, oraz pole do obserwowania tego, jakie role przyjmujemy w kontakcie z innymi ludźmi oraz to w jaki sposób reagujemy w różnych sytuacjach, które na co dzień zdarzają nam się w życiu.

Psychoterapia grupowa pomaga także osobom z problemami w pracy, które czują się niespełnione na gruncie zawodowym.

Udział w grupie terapeutycznej na samym początku pracy w uczestnikach może budzić niepokój lub wątpliwości, czy otwierać się przed innymi. Jest to zupełnie naturalne odczucie, ale z czasem ludzie przekonują się, że nie są sami z danym problemem, że wstydzą się bądź boją podobnych rzeczy. W tej formie terapii wykorzystuje się relacje, jakie tworzą się między uczestnikami grupy. Tu możemy bezpiecznie doświadczać i zrozumieć powody cierpienia i frustracji w kontakcie z innymi osobami. To może być początek dobrych i trwałych zmian w życiu.

W grupie dzielimy się naszymi emocjami z innymi uczestnikami. To pozwala poznać i zrozumieć nasze mocne i słabe strony i zachowania, które wywołują niepożądane reakcje w kontaktach z rodziną, przyjaciółmi, czy w pracy. W ten sposób poznajemy siebie i to w jaki sposób jesteśmy postrzegani przez innych. Odkrywamy także swoją zdolność do zmiany tych niepożądanych zachowań. Dodatkowo, uczestnicy udzielają sobie niejednokrotnie zrozumienia, wsparcia, dzięki czemu mogą zyskać poczucie, że są potrzebni. Jest to szczególnie ważne dla ludzi którzy doświadczają poczucia izolacji, bądź stanów depresyjnych.

Rolą terapeuty w grupie jest zadbanie, by każdy w niej czuł się bezpiecznie. Terapeuta interpretuje to, co dzieje się w grupie, wyjaśnia zachodzące w niej procesy, nadaje tempo pracy. Wraz z uczestnikami ustala także granice i normy panujące w czasie trwania grupy terapeutycznej. Zachęca także uczestników, aby zajmowali się trudnymi obszarami życia. To niezbędne by terapia grupowa przyczyniła się do sukcesu jej uczestników.

W terapii indywidualnej mamy relację z jedną osobą, a w grupowej w zależności od liczebności grupy od 6 do 13 osób.

W tej decyzji niejednokrotnie pomaga psycholog lub psychoterapeuta, starając się razem odpowiedzieć na pytanie, co będzie bardziej służyło poszerzaniu wiedzy na swój temat. Relacja jeden na jeden, czy usłyszenie wielu głosów w problematyce, z jaka się zgłasza dana osoba. Nie ma tu żadnego wzoru czy reguły. Są osoby, którym lepiej posłużą spotykania indywidualne i takie, które potrzebują terapii grupowej. Zawsze to jest kwestia konsultacji indywidualnej.

Sprawdź także: Psycholog Warszawa, Psycholog Kraków, Psycholog Wrocław

Grupa terapeutyczna staje się naszym mikroświatem, w którym każdy zachowuje się, reaguje i odczuwa w taki sposób, jak na co dzień. Ta bezpieczna przestrzeń pozwala na doświadczanie, obserwowanie i analizę swoich emocji w relacjach z innymi. To pozwala nam lepiej zrozumieć samych siebie, ale także określić źródło naszych problemów. Podczas kontaktów z innymi członkami grupy łatwiej nam będzie zrozumieć skąd wynikają nasze problemy i szybciej znaleźć ich rozwiązanie, poznać nowe, przyjazne i efektywne nam wzorce zachowań. Pamiętajmy, że terapia grupowa może zmienić nasze życie na lepsze!

Autor: Małgorzata Czyżewska – Kleczkowska