Bezdech senny – co to takiego? Jakie są jego przyczyny, objawy i leczenie?

Czym jest bezdech senny?

Bezdech senny – lub też obturacyjny bezdech senny – to zaburzenie, które charakteryzuje się okresowym zatrzymaniem lub ograniczeniem przepływu powietrza podczas snu. Prowadzi to do przerw w oddychaniu, które mogą trwać kilka sekund lub nawet kilka minut, przez co spada poziom tlenu we krwi.

Zdrowy człowiek doświadcza maksymalnie 5 krótkich – trwających maksymalnie 10 sekund – bezdechów w ciągu godziny. Jeśli przerwy w oddychaniu są dłuższe i jest ich więcej, wskazana będzie diagnostyka i wdrożenie odpowiedniego leczenia. Szacuje się, że omawiany problem może dotyczyć nawet co czwartego Polaka po ukończeniu 40. roku życia, a z powodu obturacyjnego bezdechu sennego częściej cierpią mężczyźni niż kobiety.

Przyczyny bezdechu sennego

Bezdech senny może mieć wiele przyczyn, zarówno fizycznych, jak i emocjonalnych. Wśród nich wymienia się przede wszystkim:

• Zaburzenia drożności nosa spowodowana skrzywieniem przegrody nosa czy przerostem małżowin nosa;
• otyłość – nadwaga i otyłość mogą zwiększać ryzyko wystąpienia bezdechów sennych. Nadmiar tkanki tłuszczowej wokół szyi zmniejsza światło w obrębie górnych dróg oddechowych i utrudnia swobodny przepływ powietrza;
• anatomię gardła – niektórzy ludzie rodzą się z wąskimi drogami oddechowymi lub innymi anatomicznymi cechami gardła, które sprzyjają bezdechom;
• palenie papierosów – palenie tytoniu może prowadzić do stanu zapalnego w drogach oddechowych i powodować zwężenie ich światła;
• spożywanie alkoholu i leków nasennych – substancje te mogą prowadzić do rozluźnienia mięśni gardła i utrudniać swobodny przepływ powietrza.
• choroby układu oddechowego – bezdechom sprzyjają takie schorzenia jak: astma, przewlekłe obturacyjne zapalenie płuc (POChP) i alergie.

Bezdech senny – jakie daje objawy?

Osoby, które cierpią na bezdech senny, nie mogą – z oczywistych względów – policzyć wszystkich przerw w oddychaniu w ciągu nocy. Jednak istnieje zespół charakterystycznych objawów, które świadczą o tej dolegliwości:

• głośne chrapanie;
• nadmierna senność w ciągu dnia, która pojawia się – podobnie jak w przypadku hipersomnii – mimo przesypiania zalecanych 7–8 godzin w ciągu nocy;
• nocne poty – osoby z obturacyjnym bezdechem sennym mogą doświadczać nocnych potów i uczucia duszności podczas snu.
• problemy z koncentracją – osoby dotknięte tym zaburzeniem częściej niż inni doświadczają trudności w zapamiętywaniu i skupieniu uwagi. Dlatego bezdech senny negatywnie wpływa na jakość pracy zawodowej i przeszkadza w wykonywaniu codziennych czynności takich jak prowadzenie samochodu.

Bezdech senny występuje też u dzieci i objawia się przede wszystkim problemami behawioralnymi, pogorszeniem koncentracji i rozdrażnieniem w ciągu dnia.

Jak wygląda diagnoza bezdechów sennych?

Diagnoza bezdechów sennych zwykle polega na przeprowadzeniu badania snu. Polisomnografia to procedura diagnostyczna, która monitoruje różne parametry snu, takie jak aktywność mózgu, ruchy oczu, aktywność mięśni i poziom tlenu we krwi. W czasie nocnego spoczynku pacjenta wykonuje się badania: EEG (elektroencefalografię), EKG (elektrokardiografię), EMG (elektromiografię) oraz EOG (elektrookulogram). Ze względu na konieczność wykorzystania specjalistycznej aparatury medycznej badania polisomnograficzne odbywają się w warunkach szpitalnych. Mniej rozbudowaną wersją badania przydatnego w diagnostyce obturacyjnego bezdechu sennego jest poligrafia. Wykonuje się ją w warunkach domowych, po konsultacji z lekarzem.

Taki test może pomóc lekarzowi zidentyfikować obecność bezdechów sennych bezsenności sennej i określić ich przyczyny oraz nasilenie.

Czy obturacyjny bezdech senny jest niebezpieczny dla zdrowia?

U osób cierpiących na obturacyjny bezdech senny (OBS) obserwuje się zwiększone ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych, nadciśnienia tętniczego, cukrzycy, otyłości, a nawet udaru i zawału serca. Pojawiające się w przebiegu choroby problemy z koncentracją i nadmierną sennością w ciągu dnia nie tylko pogarszają jakość życia, lecz także zwiększają ryzyko wypadków komunikacyjnych i poważnych błędów w trakcie wykonywania obowiązków zawodowych.

Metody leczenia bezdechu sennego

Leczenie zaburzeń snu to wieloetapowy proces, który zależy przede wszystkim od przyczyn i nasilenia problemu. Najskuteczniejszą Formą leczenia objawowego jest terapia CPAP (ciągłe dodatnie ciśnienie w drogach oddechowych). Polega na zastosowaniu specjalnego urządzenia, które dostarcza powietrze pod ciśnieniem, utrzymując podczas snu otwarte drogi oddechowe. W niektórych przypadkach, gdy inne metody leczenia nie przynoszą spodziewanych efektów, konieczna bywa interwencja chirurgiczna. Chirurgiczne leczenie przyczynowe obturacyjnego bezdechu sennego może obejmować plastykę podniebienia, usunięcie przerośniętych migdałków w gardle lub korektę wrodzonych wad anatomicznych plastykę skrzywionej przegrody nosa i przerośniętych małżowin nosowych.

Ogromnym wsparciem w leczeniu jest zmiana stylu życia: redukcja wagi, unikanie palenia papierosów i spożywania alkoholu. Pomocna może być również terapia behawioralna, a w jej ramach m.in. techniki relaksacyjne.

Jak zadbać o sen przy bezdechu sennym?

Bezdech senny to zaburzenie, które wymaga leczenia. Ponieważ to długotrwały proces, warto zadbać o odpowiednią higienę snu. Ona również stanowi ogromne wsparcie w terapii. Przestrzegaj następujących zasad:

1. Utrzymuj odpowiednią temperaturę (ok. 18–21°C) w sypialni.
2. Unikaj spania na wznak (na plecach) – objawy bezdechu sennego są mniej dokuczliwe w pozycji leżącej na boku.
3. Zachowaj regularny harmonogram snu: staraj się chodzić spać i wstawać o regularnych porach, nawet w weekendy. Unikaj popołudniowych drzemek.
4. Zadbaj o aktywność fizyczną na świeżym powietrzu.
5. Stwórz dogodne warunki do snu – wyeliminuj wszelkie czynniki, które mogą zakłócać sen (jasne światło, hałas, nadmierne oddziaływanie ekranów).

Pamiętaj, że bezdech senny to przede wszystkim poważne zaburzenie, które wymaga leczenia. Jeśli obserwujesz u siebie jego charakterystyczne objawy, skonsultuj się z lekarzem.